Trò chuyện với Cha Jean-Yves Grenet, 57 tuổi, người đứng đầu tỉnh Dòng Tên Pháp từ năm 2009, nhân dịp kỷ niệm Dòng Tên được tái lập trên thế giới và tại Pháp. Cha giám tỉnh Pháp nói về hiện trạng của Dòng.
Thưa cha, tình hình tỉnh Dòng Pháp hiện nay ra sao ?
Cha Grenet: Tốt! Tỉnh Dòng có khoảng 400 anh em. Một nửa đã trên 73 tuổi và mỗi năm có chừng mười lăm lễ tang cũng như khoảng bốn đến năm người vào Dòng (năm 2013 là 8 và năm 2014 là 5). Tôi không than phiền chi về sự sụt giảm nhân sự đều đặn này. Quả thực là chúng tôi khá đòi hỏi trong việc tìm kiếm những con người có một khung nội tâm năng động thực sự để phục vụ thế giới và Giáo Hội.
Một số người nói Dòng Tên chủ trương ưu tuyển…
Cha Grenet: Ôi chẳng có ai thoát khỏi con đường ấy cả! Tuy vậy chúng tôi chỉ đơn giản nỗ lực để từng người, dù là thợ học việc, giám đốc, chính trị gia, bác sĩ, tất cả đều có thể đi đến cùng khả năng của mình. Mục tiêu của tiến trình này không nhằm đến sự xuất chúng, nhưng là tìm cái tốt hơn nơi chính mình, đó là một ý tưởng có tên gọi là “magis” (hơn nữa) đến từ thánh Inhaxio.
Chúng tôi lưu tâm kỹ để mỗi người trẻ chuẩn bị vào đời, phải có và nên có đủ năng lực nào để vươn xa hơn, khởi từ điểm hiện tại của mình. “Magis” là một dạng cú hích bên trong liên tục để tiến lên, trong khi tự xây dựng chính mình nhằm phục vụ người khác. Chúng tôi muốn chung tay đào tạo những “con người sống cho và sống với người khác” trong khi không ngừng đối thoại với người đương thời.
Dòng Tên còn đóng góp được gì cho xã hội Pháp hiện nay?
Cha Grenet: Trước tình cảnh một xã hội lúc nào cũng chực nhuốm màu bi đát, chúng tôi muốn chỉ ra những dấu hiệu và nơi chốn cho thấy Thiên Chúa vẫn còn tích cực dấn thân, trong tinh thần tích cực và chú ý đến cách nói bao dung, lắng nghe và chia sẻ.
Người tu sĩ Dòng Tên không được phép nhường bước trước cái bầu khí ảm đạm của thời đại hay chọn đứng về phía cõi bờ thê lương. Chúng tôi phải trở nên nhạy bén trước một thế giới mới đang đâm chồi nẩy lộc, dù có thể trong dạng thức của đau đớn, thậm chí cả trong cung cách phức tạp nữa. Chúng tôi là những tác viên của thế giới, không trong vị thế đối đầu nhưng đối thoại. Không trong lữ đoàn của những kẻ tinh tuyền sạch boong, nhưng được thu hút bởi Đấng mong quy tụ chúng tôi và mong chúng tôi đừng bơi sang bên kia bờ của thế giới sự chết.
Nếu chúng tôi cố giúp con người trở nên tự do, ý thức về thế mạnh và thế yếu của mình trong khi đặt mình vào mối tương quan hữu hiệu với mọi người, chúng tôi tin rằng điều ấy là tốt cho xã hội. Chúng tôi thích đối thoại với những nền văn hóa ngay chính trong những cú va chạm của những nền văn minh tạo nên chúng!
Tỉnh Dòng Pháp trải nghiệm tính quốc tế của Dòng Tên như thế nào ?
Cha Grenet: Theo Cha Jeromino Nadal, ngay từ khi mới được thành lập, chúng tôi quan niệm “thế giới là nhà.” Dòng Tên là một dòng tu quốc tế, và tỉnh dòng chúng tôi là một thành tố trong tổng thể ấy. Toàn bộ 17 000 tu sĩ của Dòng cố gắng có cùng một lối nghĩ toàn cầu, và thực hiện nó trong tinh thần địa phương của mình. Cách thức sống đời tu trong Dòng Tên ở Ấn Độ thì không nhất thiết giống ở Pháp.
Ở Paris, ở trường Centre Sèvres, có khoảng 60 tu sĩ Dòng Tên đến từ 30 tỉnh Dòng khác nhau trong thời kỳ huấn luyện. Và cũng có tu sĩ tỉnh Dòng Pháp hiện diện ở Trung Hoa, Thổ Nhĩ Kỳ, Algeria. Từ vài năm nay, chương trình năm tập ba, chặng cuối trong hành trình huấn luyện của tu sĩ Dòng Tên thuộc tỉnh Dòng Pháp diễn ra ở Ái Nhĩ Lan, ở Chile, Sri Lanka, v.v…
Một Đức Giáo Hoàng gốc Dòng Tên có làm cho đời sống của Dòng được thuận lợi hơn không?
Cha Grenet: Ừ có lẽ cái kiểu vui vui và năng động truyền thông của ngài làm cho tôi hơi khó ngủ đấy! Chắc do Đức Thánh Cha mời ta sống ngang qua chọn lựa căn bản là hiến thân cho những người nghèo hơn trong xã hội, trực diện liên tục với Tin Mừng và lý lẽ của thế gian, làm cho chúng ta không được phép nằm ngủ pho pho được.
Có người tiếc là Dòng Tên đã rút lui khá nhiều trong các công trình giáo dục …
Cha Grenet: Cái nhìn ấy thực ra không đúng với thực tế đâu. Hiện chúng tôi chịu trách nhiệm gần 20 000 học sinh trong 14 cơ sở, rất đa dạng, từ các trường ít nhiều có uy tín đến những cơ sở giáo dục dạy nghề. Không hẳn chỉ sự hiện diện của tu sĩ dòng Tên ở đó mới làm nên đặc nét Dòng Tên trong các trường ấy (dầu vậy vẫn có một số đang làm việc trong các trường ấy).
Từ hơn 40 năm nay, chúng tôi đã liên kết ‘theo cách thức của Dòng” một số giáo dân mà chúng tôi chung tay đào tạo và với họ chúng tôi cùng nhau thực hiện những kế hoạch của chúng tôi.
Làm thế nào để thấy mối liên hệ giữa Linh Thao của Thánh Inhaxio với kỹ năng phát triển cá nhân?
Cha Grenet: Nhờ một sự khác biệt thiết yếu này: Linh Thao được trải nghiệm từ việc người thực hành đối diện với Lời Chúa và chính Đức Giê-su Ki-tô. Chính trong việc chiêm niệm cuộc đời của Ngài, vốn sẽ không dẫn ta đến một mẫu hình thành đạt lý tưởng theo kiểu đương thời, mà người ta sẽ để mình sẳn sàng bước theo Ngài. Đó là làm thế nào để nhận từ Ngài mà khám phá ra tiềm năng thực hiện thành công đời mình cùng với Ngài.
Cũng từ đó mà ta thấy cần đọc lại đời mình, cần cầu nguyện, cần phân định trong tâm khảm mình đâu là nguồn của những niềm vui hay nỗi buồn, để khám phá ra Lời đang nói với ta trong đời sống hằng ngày, trong đời sống tình cảm, nghề nghiệp hay thiêng liêng.
Làm thế nào để tôi có thể lướt qua con người lúc nào cũng muốn làm chủ hay thống trị, để làm cho chính mình trở nên sẳn sàng đón nhận những chuyển động mang lại sự sống lâu bền và hạnh phúc bền vững ấy?
Frédéric Mounier thực hiện cho nhật báo La Croix
Chuyển ngữ: Lm. Bùi Quang Minh, S.J.
