Sự tương tác giữa những thực nghiệm
Theo thứ tự sắp xếp của các thực nghiệm trong Hiến Chương, ta có thể sắp xếp lại bằng nhiều cách khác nhau để thấy được vai trò của từng vị trí của mỗi thực nghiệm. Đối với tôi, dưới đây là một cách sắp xếp, nó giúp ta thấy được thực nghiệm trung tâm và sự tương tác qua hai chiều: chiều dọc và chiều ngang của sáu thực nghiệm.
Trước hết, ta bàn về thực nghiệm trung tâm và sự tương tác theo chiều dọc, từ sơ đồ cho ta thấy “Linh Thao được nêu như ‘kinh nghiệm trung tâm’ đưa tập sinh đến việc đồng hóa với Đức Giêsu ‘vì lòng yêu mến Người anh ước ao cùng Người chịu mọi sỉ nhục, mọi khinh chê và mọi nghèo khó thực sự cũng như trong lòng’”[16]. Điều này được diễn tả qua việc Tập sinh “khám phá ra chính mình ‘là tội nhân đích thực, được Chúa tha thứ va mời gọi trở nên bạn đường của Chúa’, tức trở nên Giêsu Hữu”. Nhờ kinh nghiệm này, Tập sinh bước vào cuộc sống canh tân. Anh nỗ lực để loại bỏ đi những đức tính “phản Kitô” và xây dựng những nhân đức của mình bằng cách dấn thân vào những công việc cụ thể như phục vụ bệnh viện; đi hành hương; làm những việc thấp hèn trong nhà; dạy giáo lý cho trẻ em; làm gương sáng và cảm hóa người khác qua việc giảng dạy và giải tội. Khi làm những công việc thấp hèn này giúp anh khám phá khuôn mặt đích thực của Đức Kitô, Đấng mà anh đang bước theo.
Tuy nhiên, bởi những lý do khách quan và chủ quan làm cho Tập sinh chưa sẵn sàng làm Linh Thao, giống như trường hợp của Thánh Phanxicô Xavie, Ngài làm “thực nghiệm đầu tiên” không phải là Linh Thao mà là “những công việc thấp hèn và khiêm tốn”. Trước khi, bước vào Linh Thao, Tập sinh có thể làm những thực nghiệm khác, giúp anh có được những nhân đức nhân bản. Anh làm những công việc thấp hèn và khiếm tốn. Nó giúp anh từ bỏ những ước muốn bản năng; tập thắng chính mình; không qui về mình nhưng biết nghĩ về người khác. Đồng thời, anh thấy được sự bất toàn, yếu đuối nơi chính mình để biết cậy dựa vào Chúa. Khi có đủ điều kiện, anh làm Linh Thao chứng thực lại những gì đã sống, xem có am hợp với ý Chúa không, để tiếp tục hành trình canh tân sau Linh Thao.
Nhưng tốt hơn hết, ta nên làm Linh Thao trước, sau đó làm những thực nghiệm khác; bởi vì, Linh Thao đóng vai trò trọng yếu giúp chúng ta hiểu biết sâu xa ơn gọi mà ta đang bước theo – tinh thần Linh Thao được cụ thể hóa qua Thể Chế Dòng. Thật vây, Linh Thao là nguồn mạch ân sủng bên trong phải có để những ước muốn phục vụ Đức Kitô thành hiện thực. Cũng vậy, Linh thao là lời diễn tả sống động tinh thần Inhã, tinh thần “sống chết” cho Đức Kitô.
Kế đến, bàn về sự tương tác năm thực nghiệm theo chiều ngang, ta thấy mục đích chung của chúng là giúp Tập sinh sống lòng tin cậy mến vào Thiên Chúa, sống bỏ mình và biết sống cảm hóa người khác. Thật vậy, một khi bước theo Đức Kitô, anh phải trở nên giống như Ngài: thứ nhất, Chúa Kitô luôn đặt niềm tin cậy mến vào Chúa Cha[17]; thứ hai, chúa Kitô sống một cuộc sống bỏ mình qua việc xuống thế làm người[18]; thứ ba, Ngài sống cảm hóa người khác qua việc làm[19]. Tuy nhiên, qua mỗi thực nghiệm còn giúp tập sinh có những kinh nghiệm đặc thù như: trong bệnh viện, anh làm những việc nhỏ bé như: giúp đỡ bệnh nhân ăn uống, vệ sinh, đi lại, …, nhưng nó giúp anh thấy được sự bất lực của mình trước nỗi thống khổ của người khác để anh tìm kiếm ý nghĩa sâu xa về sự hiện hữu con người nơi Đức Giêsu[20]; đi hành hương cho anh có được một lòng tín thác và trung thành với Chúa; làm những việc hèn mọn trong nhà giúp anh nên giống Chúa Kitô hơn;…Ngoài ra, những thực nghiệm có tính tương hỗ cho nhau giúp anh hội nhất con người của mình trong đời tu và làm việc tông đồ.
Như vậy, những thực nghiệm có một tương quan chặt chẽ, chúng không chỉ tương tác theo chiều dọc, chiều ngang mà còn qui hướng về một thực nghiệm trung tâm. Điều này cho thấy, chính tính bổ trợ phong phú của thực nghiệm sẽ làm cho đời sống nội tâm của Tập sinh ngày càng bám rễ sâu trong Chúa Kitô vác thập giá. Tuy nhiên, để phát huy hết mục đích của thực nghiệm, cần chọn và áp dụng thực nghiệm vào những bối cảnh thích hợp.
