Niềm vui không ở đâu xa, nó có đó, hiện hữu đó trong từng giây phút hiện tại của ngày sống. Có lẽ vì thế, Trịnh Công Sơn, người nhạc sĩ tài ba đã viết lên lời nhạc, “mỗi ngày tôi chọn một niềm vui.” Thế nhưng, khi năm dương lịch 2017 dần khép lại, những sự kiện nổi bật trên thế giới không phải chỉ có niềm vui, nhưng còn đó nhiều nỗi hoang mang và lo sợ.
Từ những khoảng xám của thế giới …
Kế hoạch xây dựng bức tường bê-tông, phân chia biên giới Mỹ-Mêxicô, liên tiếp được nhắc đến trong nhiệm kỳ đầu tiên của tổng thống Donald Trump, thay cho hàng rào sắt hiện hành dường như phản ánh thứ hàng rào vô hình trong lòng con người khi sự quan tâm, sẻ chia, đồng cảm, bác ái … đang dần thua thế.
Những đổ nát, vỡ vụn của những công trình kiến trúc khảo cổ học có giá trị, đại diện cho tinh hoa văn hóa của nhân loại trên những vùng đất từng bị phiến quân IS chiếm đóng tại Syria, khiến người ta có lẽ cảm thấy vô vọng khi bạo lực đã, đang và sẽ cuốn mất đi những tài sản vô giá không bao giờ có thể phục hồi lại được.
Sự kiện đánh bom ở thành phố Manchester, vụ xả súng trong buổi hòa nhạc ngoài trời tại Las Vegas, và các vụ khủng bố khác vẫn tiếp tục xảy ra tại Mỹ và các nước Phương Tây, những nơi có hệ thống an ninh có thể nói là tối tân nhất thế giới, cho thấy con người với lý trí hùng cường vẫn dường như đang bế tắc trước những bất ổn nếu không có sự đối thoại bằng tình yêu để dẹp bỏ bạo lực.
Những tảng băng trôi không còn là điều hiếm thấy ở Ferryland thuộc Canada do trái đất đang ấm dần lên, cháy rừng ở California với sức tàn phá ngày càng nặng nề hơn, những loài thú quý hiếm đang dần tuyệt chủng vì không còn môi trường sinh sống, những vụ động đất diễn ra thường xuyên hơn, biến đổi khí hậu thời tiết không còn là chuyện lạ, những cơn bão không còn là điều hiếm thấy xảy ra với mức độ nặng nề và tàn khốc hơn … và thảm họa thiên nhiên là lẽ tất yếu khi người ta không còn để ý và gọi thiên thiên là Mẹ, thay vào đó như là “chiếc bánh” để thỏa mãn những tư lợi của chính mình.
Vị tổng thống 93 tuổi của Zimbabwe từ chức sau 37 năm cầm quyền. Con người từng được xem là vĩ nhân của dân tộc lại trở thành kẻ tội đồ khi làm cho một đất nước từng được xem là giàu có nhất Châu Phi, trở thành quốc gia nghèo nhất thế giới có lẽ cho thấy lằn ranh giữa anh hùng và tội nhân, giữa lòng yêu nước và lòng hại nước thật mong manh, khi người ta chỉ biết lo vun vén quyền lợi của bản thân, quên đi những ích lợi chung của quốc gia và dân tộc.
Và còn nhiều những khoảng xám khác nữa…
Những khoảng xám của thế giới trong năm 2017 dường như khiến người ta cảm thấy bế tắc. Cái ác đang thắng thế sao? Niềm vui sao mà khó quá. Mỗi ngày tôi chọn một niềm vui, nhưng buồn nhiều quá lấn át niềm vui sao? Tuy vậy, có lẽ vẫn còn có một lối rẽ khác.
… đến những niềm vui nho nhỏ
Lời của Đức Thánh Cha Phanxicô dành cho các Giêsu hữu như một hướng chỉ đường để tìm thấy niềm vui, “đừng bao giờ để bị cướp mất niềm vui, đừng để bị chán nản khi đối diện với sức mạnh của cái ác trong thế giới, đừng để bị buồn sầu với những hiểu lầm của người thiện chí, đừng để niềm vui bị thay thế bởi những niềm vui vô bổ, rẻ tiền được mua bán ở bất kỳ cửa hàng nào”.
Thế đấy, niềm vui có đó, hiện hữu đó nhưng có lẽ cần một tấm lòng khao khát để vươn lên, để hòa vào, để cho chính niềm vui xâm chiếm lấy tâm hồn.
Những ngày cuối năm là những ngày của những niềm vui nho nhỏ được lan tỏa tại học viện Dòng Tên. Trong bữa tiệc dành cho những Người Bạn Của Chúa tại khuôn viên Học Viện, một bữa tiệc với mong mỏi đem đến sự bình an và tình yêu của Chúa Hài Đồng, cho những người có hoàn cảnh kém may mắn, những người nghèo khó, đã thắp lên những niềm vui nho nhỏ.
Trong bữa tiệc hôm đó, hình ảnh của em bé gái tầm khoảng bốn tuổi, tóc vàng hoe vì cháy nắng, ăn mặc không chút gì cầu kỳ, mân mê cây cọ trong tay, say sưa, thỏa thích tô màu bức tượng vừa nhận được. Em lặng im, tập trung hơn bao giờ, không còn bận tâm đến khung cảnh ồn ào, náo nhiệt xung quanh. Em đến với khoảng riêng của chính mình, tìm cho mình niềm vui, dường như không ai có thể cướp đi niềm vui của em.
Ở một góc khác, một cậu bé lớn tuổi hơn lao mình vào trong cuộc thi bắt vịt. Ai bắt được con vịt nào sẽ nhận được con vịt đó. Em không còn để ý để chuyện được mất, hơn thua. Em đến để vui với phần thi của chính mình. Em bắt được vịt. Niềm vui hiện rõ lên khuôn mặt của người mẹ đang dõi theo phần thi của con mình: ngày lễ năm nay đã có vịt để ăn mừng lễ Giáng sinh rồi.
Không chỉ hiện diện trong bữa tiệc, niềm vui còn lan tỏa trong ngày tĩnh tâm của các bạn sinh viên tại khuôn viên học viện sáng hôm sau. Những người bạn có quen, có lạ nhưng đều gần gũi đến lạ kỳ, không còn khoảng cách, tất cả dường như có một điểm chung: tìm kiếm cho chính mình một sự an ủi thiêng liêng nơi bí tích hòa giải trong tình yêu và ân sủng của Thiên Chúa.
Hòa chung vào không khí đầy tình thân và nồng ấm là niềm vui của mọi người trong ban tổ chức. Cũng mệt mỏi, cũng vất vả, nhưng tất cả những khó khăn mệt nhọc dường như tan biến khi niềm vui được thắp lên. Và đó cũng là niềm vui ấm áp của các vị ân nhân khi những khoản đóng góp đã đến đúng người, đúng việc.
Thuật ngữ Metaphysics với tiền tố meta– có nghĩa là cái đằng sau, cái phía ngoài, cái vượt lên khỏi cái hữu hình có thể thấy được, nhắm chỉ đến những phạm trù, những cái đằng sau hay nằm ngoài cái hữu hình, nói khác đi là cái siêu hình.
Phải chăng nơi những niềm vui hữu hình có thể thấy được ấy cũng cần đến cái Metajoy, cái đằng sau của niềm vui, cái ở bên ngoài và vượt lên trên niềm vui có thể thấy được? Có lẽ nói như Đức Thánh Cha Phanxicô, đó là niềm vui phục vụ và sự an ủi thiêng liêng được bén rễ trong cầu nguyện, là niềm vui của sự cho đi hơn là những thú vui mau qua.
Trong những ngày cuối năm này, thời điểm bắt đầu một năm dương lịch mới 2018, quãng thời gian bận rộn với những lễ hội và sự kiện, người ta dường như cần hướng đến những niềm vui lâu dài và bất tận nhờ sự cho đi hơn là những niềm vui ngắn hạn, nhất là trong bối cảnh xã hội kỹ thuật tạo ra nhiều dịp vui, nhưng khó tạo nên niềm vui mà Đức Thánh Cha Phanxicô có lần đã từng nhắc đến. Phải chăng với niềm vui cho đi, những khoảng xám sẽ được tô hồng?
