Thông điệp Truyền thông 2025: ‘Giải trừ vũ khí trong truyền thông’ để nuôi dưỡng niềm hy vọng và sự hiệp nhất

Nhân Ngày Thế giới Truyền thông, Đức Thánh Cha Phanxicô đã công bố Thông điệp hàng năm của mình, trong đó ngài kêu gọi một sự thay đổi trong cách chúng ta truyền thông.  

Trong một thế giới “được định hình bởi thông tin sai lệch và sự phân cực, khi một vài trung tâm quyền lực có thể kiểm soát một khối lượng dữ liệu và thông tin chưa từng có”, Đức Thánh Cha Phanxicô nhấn mạnh tính cấp bách của việc “giải trừ vũ khi nơi truyền thông” và thanh lọc nó khỏi sự gây hấn. 

Trong Thông điệp được công bố nhân Ngày Thế giới Truyền thông lần thứ 59, Đức Thánh Cha lưu ý rằng “Ngày nay, truyền thông thường không tạo ra hy vọng nhưng lại gieo rắc nỗi sợ hãi và tuyệt vọng, thành kiến ​​và oán giận, cuồng tín và thậm chí cả hận thù”.

Ngài bày tỏ sự tiếc nuối trước thực tế truyền thông thường đơn giản hóa sự thật để kích động những phản ứng bản năng, sử dụng lời nói làm vũ khí và truyền bá những thông tin sai lệch hoặc bóp méo. Đức Thánh Cha cảnh báo rằng những hành vi như vậy tạo ra sự chia rẽ và ngăn cản khả năng xây dựng niềm hy vọng đích thực. 

“Mọi xung đột bắt đầu khi khuôn mặt của từng cá nhân phai nhòa và biến mất. Chúng ta không được đầu hàng trước lối suy nghĩ này.” 

Những rủi ro của truyền thông gây hấn

Đức Thánh Cha nhấn mạnh một số xu hướng đáng lo ngại trong truyền thông hiện đại, bao gồm cả xu hướng cạnh tranh và thống trị đang chiếm ưu thế trên nhiều diễn đàn.

“Từ các chương trình trò chuyện trên truyền hình đến các cuộc tấn công bằng lời nói trên mạng xã hội, tất cả đều có nguy cơ là mô hình cạnh tranh, đối lập, ý chí thống trị và sở hữu cũng như sự thao túng dư luận trở nên phổ biến”, ngài viết. “Việc xác định ‘kẻ thù’ để công kics dường như đã quá quen thuộc đến mức trở thành một cách khẳng định bản thân.”  

Đức Thánh Cha cho rằng cách tiếp cận này làm xói mòn cộng đồng và tổn hại lợi ích chung. 

Ngài cũng cảnh báo về “việc phân tán sự chú ý đã được lập trình” là do các hệ thống kỹ thuật số ưu tiên theo định hướng thị trường, Đức Thánh Cha giải thích rằng hiện tượng này làm phân mảnh lợi ích, làm suy yếu mối quan hệ xã hội và cản trở khả năng lắng nghe và đồng cảm của chúng ta. Kết quả là một xã hội ngày càng bị cô lập, không có khả năng hợp tác cùng hành động và vì vậy, rất cần đến niềm hy vọng. 

Hy vọng là thuốc giải 

Đức Thánh Cha tiếp tục nhấn mạnh khi đề cập đến thông điệp của Tin Mừng và Năm Thánh, hy vọng không phải là một nhân đức dễ dàng mà là “rủi ro phải chấp nhận”. 

Dẫn lời tác giả người Pháp và cũng là một người lính trong thế chiến thứ nhất, Georges Bernanos, người đã gọi hy vọng là “một nhân đức tiềm ẩn, ngoan cường và kiên nhẫn”, ngài chỉ ra rằng đối với Kitô hữu, hy vọng là cần thiết và có sức biến đổi. 

Tương tự, Đức Giáo Hoàng Benedict XVI đã lưu ý trong thông điệp “Hy vọng cứu chuộc” (Spe Salvi) của ngài:

“Người có hy vọng sẽ sống khác biệt; người hy vọng đã được ban tặng món quà là một cuộc sống mới”.  

Vì vậy, Đức Thánh Cha Phanxicô kêu gọi các nhà truyền thông Kitô giáo hãy “luôn sẵn sàng trả lời cho bất cứ ai chất vấn về niềm hy vọng của anh em; nhưng hãy làm điều đó một cách hiền hòa và tôn kính” (1 Pr 3:15-16). Bằng cách thể hiện sự hiền hòa, gần gũi và tôn trọng, ngài tiếp tục, truyền thông có thể thúc đẩy sự cởi mở và tình bạn hơn là sự phòng thủ và giận dữ.  

Truyền thông có sức biến đổi

“Tôi mơ ước truyền thông sẽ có khả năng biến chúng ta thành những người bạn cùng lữ hành”

Đức Thánh Cha Phanxicô viết trong Thông điệp của mình, mô tả một cách thức cùng đồng hành với người khác, đặc biệt là trong những thời điểm khó khăn. Ngài nói thêm, sự truyền thông ấy nên tập trung vào vẻ đẹp và hy vọng, khơi dậy sự đồng cảm và cam kết ngay cả trong những tình huống dường như tuyệt vọng. 

Nhắc lại niềm tin của mình về sự cần thiết của một nền văn hóa quan tâm, Đức Thánh Cha kêu gọi dùng “những câu chuyện ngập tràn hy vọng” truyền cảm hứng cho niềm tin và tình đoàn kết. 

Ngài chỉ ra “bông hoa mỏng manh nhưng bền bỉ” của niềm hy vọng được tìm thấy ở những nơi không ngờ tới – từ những bậc cha mẹ cầu nguyện cho con cái trở về an toàn từ vùng chiến sự đến “niềm hy vọng của những đứa trẻ vẫn có thể vui chơi, cười đùa và tin vào cuộc sống ngay giữa đống đổ nát của chiến tranh và những con phố nghèo khó ở các khu ổ chuột.” 

Xây dựng nền văn hóa hy vọng

Trong Năm Thánh này, tất cả chúng ta được mời gọi trở thành những người hành hương của niềm hy vọng, Đức Thánh Cha Phanxicô kết thúc thông điệp bằng cách kêu gọi những người làm truyền thông hãy “Hãy lan tỏa niềm hy vọng, ngay cả khi khó khăn”. 

“Năm Thánh nhắc nhở chúng ta rằng những người xây dựng hòa bình ‘sẽ được gọi là con Thiên Chúa’”, ngài nói thêm rằng “bằng cách này, Năm Thánh khơi dậy niềm hy vọng, chỉ cho chúng ta thấy sự cần thiết của sự truyền thông ân cần, nhẹ nhàng và sâu sắc, đồng thời có khả năng đưa tới con đường đối thoại”. 

Khuyến khích những người làm truyền thông “khám phá và làm cho mọi người biết đến nhiều câu chuyện tốt đẹp ẩn giấu trong dòng chảy tin tức”, Đức Thánh Cha nhấn mạnh lời kêu gọi “tìm kiếm những hạt giống hy vọng và làm cho chúng được biết đến nhiều hơn. Điều này giúp thế giới của chúng ta bớt đi sự điếc lác trước tiếng kêu than của người nghèo, bớt thờ ơ, bớt khép kín hơn một chút: Cầu mong anh chị em luôn tìm thấy những tia sáng tốt lành truyền cảm hứng cho chúng ta không ngừng hy vọng.” 

Ngài kết luận: “Cách truyền thông này có thể giúp xây dựng sự hiệp thông, làm cho chúng ta bớt cô đơn hơn và tái khám phá tầm quan trọng của việc cùng nhau bước đi.”