Đức Thánh Cha Phanxicô đã ban hành Thông điệp mới Dilexit Nos (“Người đã yêu thương chúng ta”) vào thứ Năm ngày 24 tháng 10, kêu gọi một sự hiểu biết mới về lòng sùng kính Thánh Tâm trong thời hiện đại và nhiều thách thức cấp bách liên quan đến lòng sùng kính này.
Trong Thông điệp này, Đức Thánh Cha lập luận rằng linh đạo Thánh Tâm mang lại sự đáp trả quan trọng trước cái mà ngài gọi là “một xã hội không vững vàng hay thay đổi” (liquid society) do công nghệ và chủ nghĩa tiêu dùng thống trị. Đức Thánh Cha Phanxicô viết:
“Chúng ta sống trong thời đại hời hợt như hiện nay, vội vã lao vào từ việc này sang việc khác mà không thực sự biết lý do tại sao, và cuối cùng trở thành những người tiêu dùng không biết mệt mỏi và là nô lệ cho cơ chế thị trường vốn không quan tâm đến ý nghĩa sâu xa hơn của cuộc sống, tất cả chúng ta cần tái khám phá tầm quan trọng của trái tim.”
Với phụ đề “Thư về Tình yêu Con người và Tình yêu Thần Linh của Trái tim Chúa Giêsu Kitô”, đây là Thông điệp đầu tiên của Đức Thánh Cha dành riêng cho Thánh Tâm kể từ Tông huấn Haurietis Aquas – “Bạn Sẽ Múc Nước” của Đức Thánh Cha Piô XII năm 1956.
Xuyên suốt nội dung Thông điệp này, Đức Thánh Cha Phanxicô kết hợp các yếu tố truyền thống của lòng sùng kính Thánh Tâm với những vấn đề đương đại, cho thấy Trái Tim Chúa Kitô như là nguyên lý giúp thống nhất thực tại trong một thế giới bị chia cắt.
Việc công bố Thông điệp này đã thực hiện lời tuyên bố của Đức Thánh Cha vào tháng 6, khi Ngài lưu ý rằng việc suy niệm về tình yêu của Thiên Chúa có thể “chiếu sáng con đường canh tân Giáo hội và nói lên điều gì đó có ý nghĩa với một thế giới dường như đã đánh mất trái tim mình”.
Tại buổi họp báo giới thiệu Thông điệp vào hôm thứ Năm, Đức Tổng Giám mục người Ý Bruno Forte cho biết Thông điệp này diễn tả “một cách sâu sắc tấm lòng và động cơ gợi hứng của toàn bộ sứ vụ và giáo huấn của Đức Thánh Cha Phanxicô”. Đức Tổng Giám mục nói thêm rằng theo ý kiến của ngài, Thông điệp này là “chìa khóa để hiểu được giáo huấn của Đức Thánh Cha”.
Đức cha Forte, một thành viên của Bộ Giáo lý Đức tin, đã trình bày thông điệp này cùng với Sơ Antonella Fraccaro, bề trên tổng quyền của Dòng Môn đệ Phúc âm (The Disciples of the Gospel hay Discepole del Vangelo).
Từ Kinh thánh đến AI: bên trong tầm nhìn của Đức Thánh Cha
Thông điệp dài khoảng 30.000 từ này trích dẫn nhiều từ Kinh thánh và truyền thống, gồm những hiểu biết sâu sắc của thánh Thérèse of Lisieux, thánh Francis de Sales, và thánh Charles de Foucauld.
Được công bố vào thời điểm Thượng hội đồng về Tính Hiệp Hành chuẩn bị kết thúc cuộc thảo luận kéo dài một tháng tại Rôma, Thông điệp này nhấn mạnh cả tinh thần cá nhân lẫn cam kết truyền giáo của cộng đồng.
Đức Phanxicô khai triển tầm nhìn của ngài qua năm chương, bắt đầu với khám phá mang tính triết học và thần học về “tầm quan trọng của trái tim” trước khi chuyển sang suy ngẫm về hành động và lời yêu thương của Chúa Kitô, ý nghĩa thần học của việc sùng kính Thánh Tâm cùng các năng động thiêng liêng và những ý nghĩa xã hội của lòng sùng kính này.
Những thuật toán trong thế giới số
Đức Thánh Cha nhận xét: “Các thuật toán hoạt động trong thế giới kỹ thuật số cho thấy tư tưởng và ý muốn của chúng ta ‘đồng nhất’ hơn nhiều so với những gì chúng ta từng nghĩ trước đây”. Ngài cho rằng chỉ riêng các giải pháp công nghệ thôi thì không thể thỏa mãn được những nhu cầu sâu xa của trái tim con người.
Đức Thánh Cha nhấn mạnh rằng ý nghĩa của từ “trái tim” không thể được hiểu thấu đáo theo nghĩa sinh học, tâm lý học, nhân chủng học hoặc bất kỳ khoa học nào khác. Đức Thánh Cha diễn giải thêm rằng:
“Trong thời đại trí tuệ nhân tạo này, chúng ta không thể quên rằng thơ ca và tình yêu là cần thiết để cứu rỗi nhân loại của chúng ta. Ví dụ, không có thuật toán nào có thể diễn tả được nỗi nhớ nhung, là điều mà tất cả chúng ta đều cảm thấy, bất kể chúng ta ở tuổi nào hay sống ở đâu.”
Đức Thánh Cha nhấn mạnh rằng lòng sùng kính Thánh Tâm không chỉ là một thực hành thiêng liêng riêng tư mà nó còn có ý nghĩa sâu sắc đối với đời sống xã hội và các mối quan hệ của con người. Ngài viết rằng “Thế giới có thể thay đổi, bắt đầu từ trái tim”, nối kết sự biến đổi của cá nhân với sự đổi mới xã hội rộng lớn hơn.
Huấn dụ về Thánh Tâm từ Đức Thánh Cha Piô XII đến Đức Phanxicô
Thông điệp này được xây dựng trên lòng sùng kính đã có hàng thế kỷ của người Công giáo đối với Thánh Tâm Chúa Giêsu, đồng thời đưa ra những soi sáng mới mẻ cho những thách thức thời hiện đại. Đức Thánh Cha Phanxicô trích dẫn nhiều từ những giáo huấn của các Đức Giáo hoàng trước đây, đặc biệt là từ thánh Giáo hoàng Gioan Phaolô II.
Đức Gioan Phaolô II viết: “Lòng sùng kính Thánh Tâm đã phát triển tại châu Âu cách đây hai thế kỷ, dưới sự thúc đẩy của những kinh nghiệm thần bí của thánh Margaret Mary Alacoque, là sự đáp trả lại sự khắt khe của thuyết Jansen, phớt lờ lòng thương xót vô biên của Chúa cho đến cùng.”
“Những người nam và nữ của thiên niên kỷ thứ ba cần trái tim của Chúa Kitô để biết Thiên Chúa và biết chính mình; họ cần trái tim ấy để xây dựng nền văn minh tình yêu.”
Heidegger, những cảm xúc sâu mạnh (goosebumps) và trái tim
Trong sự phát triển quan trọng của thần học và triết học, Thông điệp này đi sâu vào tư tưởng hiện đại, đặc biệt thông qua thảo luận về cảm xúc và sự hiểu biết của con người của triết gia người Đức Martin Heidegger.
Đức Thánh Cha trích dẫn tư tưởng của Heidegger rằng “triết học không bắt đầu bằng một khái niệm thuần túy hay sự chắc chắn mà bằng một cú sốc”, vì “nếu không có cảm xúc sâu sắc, tư tưởng không thể bắt đầu. Do đó, hình ảnh đầu tiên của trí não là những cảm xúc sâu mạnh”.
Đối với Đức Thánh Cha Phanxicô, đây chính là lúc trái tim xuất hiện khi nó “lắng nghe cách rõ ràng ‘tiếng nói thầm lặng’ của sự hiện hữu, cho phép trái tim được tôi luyện và quyết định bởi tiếng nói đó”.
“Nền văn minh tình yêu mới”: Con đường phía trước
Đức Thánh Cha viết:
“Trái tim cũng có khả năng thống nhất và làm hài hòa lịch sử cá nhân của chúng ta, điều vốn có vẻ như bị phân mảnh một cách vô vọng, nhưng lại là nơi mà mọi thứ đều có ý nghĩa. Tin Mừng cho chúng ta biết điều này khi nói về Đức Mẹ, người đã nhìn sự việc bằng trái tim.”
Thông điệp này kêu gọi canh tân các thực hành truyền thống của việc sùng kính Thánh Tâm theo cách hiểu này, đồng thời nhấn mạnh tính phù hợp của các thực hành đạo đức truyền thống đó trong thời đại ngày nay.
“Các cộng đồng của chúng ta sẽ thành công trong việc đoàn kết và hòa giải những tâm trí và ý muốn khác nhau, để rồi Chúa Thánh Thần có thể hướng dẫn chúng ta trong sự hiệp nhất như là anh chị em với nhau. Sự hòa giải và hòa bình cũng nảy sinh từ trái tim. Trái tim Chúa Kitô là ‘sự ngây ngất (ecstasy),’ sự mở lòng, món quà và cuộc gặp gỡ.”
Đức Thánh Cha kết luận bằng cách kết nối tầm nhìn thiêng liêng này với sứ mệnh rộng lớn hơn của Giáo hội trong thế giới hiện nay, kêu gọi điều mà Ngài gọi là — theo Thánh Gioan Phaolô II — “nền văn minh tình yêu”, được xây dựng trên nền tảng tình yêu của Chúa Kitô.
Tầm nhìn này cũng kết nối trực tiếp với các thông điệp xã hội trước đây của Đức Thánh Cha Phanxicô, Laudato Si’ và Fratelli Tutti, nêu bật tình yêu của Chúa Kitô như là nền tảng để tiếp cận và giải quyết những thách thức đương đại.
Nguồn: catholicnewsagency
Tác giả: AC Wimmer
Chuyển ngữ: Thục Đoan | CTV JESCOM – Truyền Thông Dòng Tên
