Lc 15,1-3;11-31
Anh chị em thân mến,
Tin mừng hôm nay đề cập đến ba dụ ngôn làm bài học cho chúng ta. Tôi xin chọn bài dụ ngôn thứ ba để chia sẻ tâm tình của mình. Các dụ ngôn này được khởi đầu bằng sự kiện các Kinh sư và người Pharisiêu xầm xì khi Đức Giêsu lui tới với người thu thuế và tội lỗi (Lc 15,1-3). Họ là những người đáng bị những người kia khinh bỉ và Đức Giêsu đã lên tiếng xác định sự thật. Quả thế, dụ ngôn cho phép chúng ta nhận ra rằng người con thứ biểu thị cho hạng người thứ nhất, còn người con trưởng biểu thị cho hạng người thứ hai và người cha, biểu thị cho Thiên Chúa tìm cách chinh phục cả hai người con của mình.
-Thứ nhất, người con thứ biểu thị cho hạng người tội lỗi và thu thuế khi họ sống hoang đàng về thể lý: ở trong nhà cha mà không nhận ra tình yêu của cha nên đã đòi chia gia sản để ra đi sống hoang đàng. Chỉ khi gặp phải cảnh túng quẫn cùng khổ: muốn lấy đậu muồng heo ăn mà nhét cho đầy bụng mà không ai cho , lúc đó anh ta mới phản tỉnh mà sám hối trở về – Cách chinh phục của người cha tỏ ra thật nhu nhược: chia gia sản cho anh và ngồi chờ đợi. Sự nhu nhược đó làm cho người cha phải nuốt cả nỗi nhục của con vào mình để chỉ cần trông thấy bóng dáng con trở về là chạy ra mà hôn lấy hôn để, mà xỏ nhẫn vào tay và xỏ giầy vào chân và mở tiệc ăn mừng. Sự nhu nhược ấy đã chiến thắng để ông tuyên bố với mọi người dự tiệc: “Con Ta đây đã chết mà nay sống lại, đã mất mà nay tìm thấy” (Lc 15,24a).
-Thứ hai, người con trưởng biểu thị cho những người Pharisiêu và Kinh sư vốn đại diện cho hạng người đạo đức trong xã hội. Thế nhưng họ chính là những kẻ hoang đàng về con tim: ở lại trong nhà cha mà cũng không nhận ra tình yêu của cha mình. Anh tưởng mình không phá sản như em là tốt lành, không hoang đàng như em là hiếu thảo. Nhưng anh đã lầm! Chính khi cha anh tiếp đón người em trở về mà bộ mặt thật của anh mới lộ diện: nhà của anh, anh không thèm vào – cha của anh, anh không thèm nhận và xác nhận mình chỉ là người nô lệ khi tuyên bố : “đã bao năm tôi hầu hạ ông” (Lc 15,29) và thẳng thừng kết án cha với người em : “Còn thằng con của ông đó, sau khi đã nuốt hết tài sản của ông với bọn điếm, nay trở về, thì ông lại giết bê béo mà ăn mừng” (Lc 15,30) – Người cha lúc này phải ra sức chinh phục bằng lời thách đố: “Con à, lúc nào con cũng ở với cha, tất cả của cha là của con. Nhưng chúng ta phải ăn mừng vì em con đây đã chết mà nay sống lại, đã mất mà nay lại tìm thấy” (Lc 15,31). Trong khi anh ta đẩy cha mình về phía người em mà loại trừ thì người cha kéo anh ta lại, buộc anh phải chọn lựa hoặc ở lại, hoặc ra đi. Sự hoán chuyển cho thấy chính người con cả mới thuộc hạng tội lỗi và quân thu thuế (Mt 5,43-48).
-Thứ ba, chân dung về hai người con này đều bất toàn: người con thứ hoang đàng về thể lý, còn người con cả hoang đàng về con tim. Tuy nhiên người kia tuy xa mà lại trở nên gần, còn người này tuy gần mà trở thành xa. Như thế Đức Giêsu muốn cho thấy hạng tội lỗi và thu thuế dù hoang đàng nhưng vẫn còn tốt hơn những người Pharisiêu và Biệt phái – Thế nhưng chính nơi chân dung hai người con bất toàn này mà Đức Giêsu mặc nhiên mặc khải cho chúng ta về người con thứ ba hoàn hảo. Người con ấy không là ai khác mà là chính Ngài: Ngài không hoang đàng về thể lý khi bảo vệ gia sản của Cha và ở trong nhà Cha – Ngài cũng không hoang đàng về con tim khi ở trong nhà với tâm tình con thảo, nhận gia sản của Cha làm của mình và không chỉ thế lại còn mặc lấy tình yêu của Cha để cứu hai người kia bằng cách leo lên thập giá!
-Kết luận: Mỗi chúng ta đều mang nơi mình chân dung của hai người con trong Tin Mừng: nhận ơn tha thứ của Thiên Chúa thì dễ, nhưng sống ơn hòa giải với nhau là một thách đố. Bởi lẽ đây là hành vi thiêu đốt chính mình làm của lễ. Thiên Chúa đã hành xử với chúng ta như thế khi chúng ta là thù địch của Người (Cl 1,21-22). Thế nhưng chúng ta vẫn có nguy cơ hành xử với nhau như quân tội lỗi và hạng thu thuế trong những yếu đuối của nhau. Xin Chúa thương hoán cải con tim của chúng ta. Amen!
Giuse Lê Quang Chủng SJ
