Trong nhiều những tấm ảnh mà các họa sỹ vẽ lại chân dung và cuộc sống của thánh Inhaxio, tôi ít khi thấy người ta mô tả cảnh tượng thánh nhân đứng trên ban công tòa lâu đài Loyola ngắm trời sao, mặc dù chính ngài trong cuốn Tự Thuật đã mô tả cảnh tượng trên như một biến cố đáng nhớ của cuộc đời mình khi ngài kể lại:
“Và sự an ủi lớn nhất mà ông nhận được là khi nhìn ngắm bầu trời và các tinh tú, điều mà ông thường làm lâu giờ, vì ông cảm nhận nơi mình có được một nghị lực lớn lao để phục vụ Chúa chúng ta. Ông cũng thường xuyên nghĩ đến những dự phóng của mình, ước mong được hoàn toàn bình phục để lên đường”. (Tự thuật, 11)
Inhaxio hẳn không phải là một người nhàn rỗi tùy hứng đến nỗi nhìn ngắm vô định bầu trời nhưng là người có một tâm hồn đẹp, một tâm hồn đủ rộng để gom góp tất cả những gì là bao la, là sâu thẳm, là tuyệt đối vào lòng mình. Bởi vì, nói đến đêm là nói về một trải nghiệm tuyệt đẹp… Khi những ồn ào lắng lại nhường chỗ cho sự nhạy bén của giác quan, tâm hồn bỗng thổn thức đến kì lạ. Phải chăng dưới ánh mặt trời, người ta quá hân hoan, vui say cuồng loạn, và quá bận rộn với những gánh gồng cho những phần cuộc sống đang hiện diện để rồi chỉ khi mặt trời cùng bầu không khí “cuồng say” theo nó khuất dạng, thì màn đêm mới là nơi đưa con người vào một cuộc tỏ hiện theo một cách thật khác biệt và con người trong màn đêm mới thật sự hiện diện “tuyệt đối”.
Nơi những dòng nhật ký của thánh nhân, ta không khỏi ngỡ ngàng khi đọc được những dòng thế này: “Tôi có thể gặp Chúa lúc nào tôi muốn”; “Khóc, nước mắt, nước mắt…” Dĩ nhiên, đến khi trở thành Bề Trên Cả của Dòng, hẳn ngài luôn luôn xin ơn được kết hiệp mật thiết với Chúa và cứ theo những dòng nhật ký với “ân sủng” dồi dào mà ngài ghi lại thì Chúa cũng chẳng còn ơn nào mà không ban cho ngài. Thế nhưng trước khi nhận được những ơn sủng trào tràn ấy, trước khi có một tâm hồn nồng nàn yêu mến Chúa, Inhaxio có lẽ phải có một tâm hồn đẹp – một tâm hồn đủ rộng để chất đầy những ước mơ, nỗi niềm, khao khát – để vươn đến và dấn bước vào những chân trời tươi sáng và đầy lạ lẫm.
Cuộc sống vốn thật ngắn ngủi nhưng lại có đầy dẫy những điều lý thú, đêm về nhiều khi tôi thường hay hỏi rằng “hôm nay mình học được điều gì?”, nhưng có lẽ đúng hơn, phải tự hỏi “hôm nay tôi đã quan sát được những gì?”. Việc chỉ để tâm đến việc học biết làm cho tôi tự giới hạn mình trong cái biết của kiến thức, trong khi việc quan sát đưa tôi đến một thứ chuyển động – chuyển động cùng với không gian, thời gian và chuyển động trong không gian, thời gian. Inhaxio có lẽ đã phác họa cuộc đời của mình trong những sự chiêm ngắm đầy thi vị, thả mình vào sự bao la và sâu thẳm của vũ trụ bí hiểm như thế để khám phá những khát vọng sâu thẳm của ngài.
Tôi ngày hôm nay cũng thử chìm đắm để quan sát những chuyển động quanh mình: những đám mây, những vì sao, những luồng sáng…một cách đầy chú ý và ân cần. Và biết đâu, bất chợt tôi cũng cảm nhận được một sự tĩnh lặng nào đó, một sự bình an rất lạ, một khao khát mạnh mẽ vốn đã có sẵn nơi tôi mà trước giờ tôi chưa bao giờ nhận thức được. Chỉ cần nhìn ngắm, quan sát; chỉ có không gian, tĩnh lặng, bao la…và chỉ cần tôi có một tâm hồn đủ rộng, một tâm hồn thật đẹp.
J.Bosco Nhật Tài S.J.
