Trước khi sống đời tu tôi không hề nấu ăn và cũng không thấy thích công việc bếp núc. Thế nhưng kể từ ngày bước vào nhà dòng, tôi bắt đầu nấu ăn như một bổn phận được giao trong đời sống cộng đoàn. Tất nhiên những ngày đầu tiên vào bếp tôi chưa phải bắt tay vào công việc ngay mà chỉ đi theo phụ giúp và học hỏi từ người có nhiều kinh nghiệm hơn. Một anh lớn chia sẻ: “Nấu ăn không có gì nặng nhọc, vì bếp nấu chứ mình đâu có nấu!” Cho tới bây giờ vô tình câu nói nửa thật nửa đùa ấy trở động lực rất lớn cho tôi mỗi lần vào bếp.
Đối với một người có tinh thần cầu thị thì không có ai là không thể trở thành thầy của họ. Bất cứ ai cũng có những điều hay điều tốt đáng để chúng ta học hỏi. Ngay cả những thiếu sót của họ cũng là bài học để chúng ta nhìn lại mình và cố gắng hoàn thiện hơn. Trên đời này không ai toàn vẹn cả, nhưng không phải vì thế mà chúng ta an phận với những khiếm khuyết của mình. Đó là thái độ cố chấp!
Khi một người cố tình che đậy những điểm yếu của mình bằng một mặt nạ “hoàn hảo” thì mãi mãi họ sẽ không thoát ra khỏi giới hạn của bản thân. Không phải những người này không thể cải thiện, nhưng chính họ đã tự mình ngăn chặn con đường tiếp cận cơ hội hay tệ hơn nữa là né tránh cơ hội được biến đổi và chữa lành. Trái lại, một người dù có nhiều giới hạn nhưng đơn sơ chấp nhận sự thật và mở lòng đón nhận sự dạy dỗ chỉ bảo hay học hỏi từ những người sống gương mẫu thì chắc chắn dần dần họ sẽ tiến bộ trên con đường hoàn thiện.
Phải thừa nhận rằng đời tu là một môi trường đào luyện rất lý tưởng cho những người biết khiêm tốn học hỏi. Trước hết, chương trình huấn luyện của mỗi hội dòng là một hệ thống triết lý giáo dục nhân bản và thiêng liêng đã được thử thách và điều chỉnh cho phù hợp qua thời gian. Những yếu tố căn bản của đời sống con người như chế độ ăn uống, thời gian học tập, làm việc và nghỉ ngơi cũng đã được thiết lập một cách khoa học và nhân bản trong lịch sinh hoạt chung của cộng đoàn dòng tu. Những hoạt động như thăm viếng người nghèo, giúp đỡ người bệnh, vui chơi với trẻ em cũng giúp người tu sĩ có thêm cơ hội phát triển năng lực và đào sâu cảm thức tông đồ. Ngoài ra, sự tương tác ở trong cộng đoàn cũng như ngoài xã hội chính là cơ hội cho người tu sĩ củng cố tương quan cộng đồng, củng cố tình liên đới với tha nhân.
Bước theo Chúa trong đời tu không phải là đi trên con đường mới không dấu vết hay bảng chỉ đường, nhưng là bước theo lối cũ nhiều người đã từng đi qua. Trong truyền thống mỗi hội dòng, người tu sĩ học được từ nhiều tấm gương của những thế hệ cha anh đi trước. Họ là những người có kinh nghiệm trải qua những giai đoạn huấn luyện khác nhau nên cảm nhận được những khó khăn thách đố ở mỗi giai đoạn của đời tu. Nhìn phong cách sống của lớp tiền bối, thấy cả những sai lầm của họ, lắng nghe những gì họ chia sẻ, người tu sĩ hậu sinh sẽ hình dung ra được con đường đang chờ đợi họ phía trước.
Đời tu không chỉ là nơi học hỏi từ nhau mà quan trọng hơn là cùng nhau học hỏi. Thánh Thần là thầy dạy duy nhất hướng dẫn mỗi người tu sĩ ngày một tiến sâu hơn trong tương quan thiết thân với Chúa. Do vậy mỗi người tu sĩ sẽ cùng với những người bạn cùng tu và những vị có trách nhiệm huấn luyện trong nhà dòng giúp nhau nhận định để nhận ra ý Chúa trong đời mình. Những thực hành trong đời tu như nói chuyện thiêng liêng hay gặp linh hướng sẽ là cơ hội để các tu sĩ nâng đỡ nhau trên bước đường theo Chúa.
Như thế người tu sĩ, đặc biệt là trong đời sống cộng đoàn, cần trở nên người trò ngoan ngoãn học hỏi từ người khác những gì bổ ích cho linh hồn và cần thiết cho sứ vụ của mình. Mặc khác, mỗi tu sĩ cũng có trách nhiệm trở thành “thầy” hướng dẫn và nâng đỡ những người anh chị em của mình qua đời sống gương mẫu cũng như những lời chia sẻ góp ý mang tính xây dựng giúp ích cho đời tu.
Lạy Chúa Giêsu, xưa kia Chúa đã sống ẩn dật 30 năm tại làng quê nhỏ bé Nazaret, nơi đó Chúa học hỏi được nhiều điều hay lẽ phải từ gia đình, bạn bè, lối xóm. Xin Chúa cho chúng con tinh thần khiêm tốn để chúng con mở lòng ra đón nhận sự dạy dỗ của Chúa qua những người xung quanh. Xin Chúa cũng ban cho chúng con thêm lòng yêu mến anh chị em mình để chúng con biết sẵn sàng nâng đỡ người khác trong khả năng và điều kiện của mình. Amen
Giuse Lê Đắc Thắng SJ
