Ngôi sao của Người xuất hiện ở phương Đông (Mt 2,2)
Anh chị em thân mến,
Giáo Hội Chính Thống mừng lễ Chúa Giáng Sinh vào ngày mai. Vì đối với họ, ngày 6/12 mới khởi đầu sự chiến thắng của mặt trời. Chúng ta đã mừng lễ Chúa Giáng Sinh vào ngày 25/12 và ngày hôm nay chúng ta long trọng mừng lễ Chúa Hiển Linh, ngày lễ Hài Nhi Giêsu mặc khải chính mình cho muôn dân nước. Tin Mừng mà chúng ta vừa nghe thuộc về kinh nghiệm về việc hạ sinh của Hài Nhi Giêsu theo Thánh Matthêu. Đối với Ngài, Vị Tân Vương hạ sinh không mặc khải mình cho người Do Thái mà cho dân ngoại. Chúng ta cùng tìm hiểu lý do và đồng thời rút ra bài học về cách sống đức tin phải có.
Trước hết, lý do Vua Dân Do Thái sinh ra ở Bêlem và mặc khải cho dân ngoại: Tương tự với Tin Mừng Thánh Luca trong đêm Giáng sinh, Hài Nhi Giêsu, Vị Tân Vương không sinh ra ở Giêrusalem, nhưng ở Bêlem, bởi lẽ tuy Giêrusalem là thành đô Thiên Chúa, nhưng đó lại là nơi hội tụ của những liên minh chính trị của hàng vua chúa nhà Đavit khiến cho dân chúng phải sống trong cảnh chiến tranh, thối nát, tham nhũng và đau khổ. Vì lý do đó, ngôn sứ Mica đã loan báo rằng Đấng Cứu Độ thuộc dòng tộc Đavit sẽ không sinh ra ở Giêrusalem với tư cách là vua trần thế mà sinh ra ở Bêlem với tư cách là vị mục tử (Mk 5,1). Bằng cớ cho thấy, khi Hài Nhi Giêsu hạ sinh, vua Hêrôđê bối rối và cả thành Giêrusalem xôn xao. Và sau khi triệu tập các kinh sư đến, Hêrôđê đã có giải đáp: Đấng Kitô phải sinh ra tại Bêlem (Mt 2,3-6).
Vì đồng hóa vương quyền thần linh của Hài Nhi Giêsu với mưu đồ chính trị, Hêrôđê đã xách động dân thành Giêrusalem và ra ra tay loại từ Ngài: trước hết, dưới vỏ bọc đạo đức, ông muốn biến các nhà chiêm tinh thành những người chỉ điểm khi lên tiếng: “Xin quí ngài đi dò hỏi tường tận về Hài Nhi và khi đã tìm thấy, xin báo lại cho tôi để tôi cũng đến bái lạy Ngài” (Mt 2,8) – sau đó vì mưu đồ thất bại, Hêrôđê đã ra tay sát hại tất cả các trẻ nam ở Bêlem và những vùng lân cận từ hai tuổi trở xuống (Mt 2,16). Rõ ràng chân lý của mưu đồ chính trị là chân lý “giết người để cứu mình” và đối với Hêrôđê, những người mà ông ra tay là những trẻ em vô tội – Mưu đồ ấy có thể thao túng dập tắt cả ánh sáng đức tin khi nhà vua lôi kéo cả thành Giêrusalem vào bẫy chính trị của mình.
Ngược lại, những nhà chiêm tinh đã lên đường từ phương đông và họ đã được ánh sáng soi đường và tìm gặp Ánh Sáng. Quả vậy, cụm từ “Vua Dân Do Thái sinh ra ở đâu” cho thấy cốt lõi niềm tin có được nơi họ. Vì đối với họ, Đấng Cứu Độ là Vua dân Do Thái không phải như những vị vua trần thế với những mưu đồ chính trị mà là vua thiên linh, Chúa tể của mọi loài nhưng lại sinh ra làm người – không chỉ thế, khi biết rằng Ngài sinh ra tại Bêlem, họ còn được soi sáng mà tuyên nhận rằng Đấng Cứu Thế Thiên Linh này còn là Vua Mục Tử sẽ hiến thân mình vì đàn chiên. Lễ vật họ dâng cho Ngài mô tả chính lời tuyên xưng đức tin của họ: Vàng, Nhũ Hương và Mộc Dược. Vàng chỉ về Vương quyền, Nhũ Hương chỉ về thiên tính và Mộc Dược chỉ về nhân tính của Hài Nhi Giêsu. Như thế đối các nhà chiêm tinh, Ngài là Vua Mục Tử của nhà Đavit, là Thiên Chúa làm người và sẽ hy sinh chính mình để cứu sống loài người chứ không tiêu diệt loài người.
Như thế, Thánh Matthêu và Thánh Luca vận dụng dữ liệu và bối cảnh khác nhau để diễn tả kinh nghiệm thiêng liêng về Mầu Nhiệm Giáng Sinh, nhưng các Ngài đều khởi xuất từ một chân lý cứu độ được Thiên Chúa mặc khải: chân lý đó là “Giết mình để cứu người”.
Thứ đến, bài học rút ra từ mầu nhiệm Chúa Hiển Linh: Anh chị em và đặc biệt, giới trẻ chúng con thân mến, điểm nhấn trong ba năm Phụng vụ của Giáo Hội sắp tới là hướng đến giới trẻ với ba mối tương quan: giới trẻ hoàn thiện chính bản thân mình – giới trẻ với gia đình và giới trẻ với xã hội. Điểm nhấn ấy cho thấy chúng con có một vị trí rất quan trọng trong việc xây dựng sự thánh thiện và nền hòa bình trong gia đình và trong xã hội. Tuy nhiên, vị trí ấy chỉ có được khởi từ chính kinh nghiệm của sự hoàn thiện bản thân mình.
Dưới ánh sáng của ngày lễ hôm nay và nhờ kinh nghiệm thiêng liêng chúng con đã trải qua, sự hoàn thiện bản thân mình không tìm được ở bất cứ nơi nào ngoài chính Đức Giêsu mà chúng con đã tin nhận. Ngài là Vua Mục Tử của nhà Đavit, là Con Thiên Chúa làm người để cứu vớt loài người mà các nhà chiêm tinh hôm nay đã được Hài Nhi mặc khải cho. Chúng con hãy học theo các nhà chiêm tinh mà xây dựng niềm tin của mình, một niềm tin có tính cá vị vượt lên trên mọi thách đố: thách đố vì sự xa cách không hệ ở không gian như các nhà chiêm tinh mà xa cách của con tim vì mình chưa chạm được tình yêu của Ngài – thách đố vì lợi ích trần thế mà kinh nghiệm của dân thành Giêrusalem là bài học sống động cho chúng con, bởi lẽ dù nắm giữ kho tàng mặc khải, nhưng vì không đào sâu để sống và lớn lên trong đức tin, nên họ đã bị sập bẫy khi Hêrôđê lẻn vào lèo lái họ đi theo mình – thách đố ở lòng đạo mà Vị Vua này dùng để đánh lừa các nhà chiêm tinh dưới chiêu bài “thờ lạy Ngài”cũng có thể là sự lừa đảo mà ngày nay chúng con phải đối diện.
Để kết luận: Thánh lễ Hiển Linh hôm nay nêu cho chúng ta hai khuôn mặt đại biểu cho hai nền văn minh, văn minh của sự chết và văn minh của sự sống: văn minh của sự chết nơi chân dung vua Hêrôđê với mục đích giết người để cứu mình – văn minh của sự sống nơi chính Hài Nhi Giêsu với mục đích giết mình để cứu người. Xin cho Hài Nhi Giêsu là Ánh Sáng tiếp tục soi tỏ, ban ơn và dẫn dắt chúng ta để chúng ta được lớn lên trong ơn nhận định và trở nên ánh sáng khi được tham dự vào Ánh Sáng là Đức Kitô – và trở nên khí cụ đem sự bình an của Ngài đến cho mọi người. Amen!
Lm. Giuse Lê Quang Chủng,S.J
