Tiếng tăm đời, ai mà chẳng có chút đỉnh. Có thể là chút danh tiếng và đây đó nhiều tai tiếng. Câu chuyện về người phụ nữ bị bắt quả tang phạm tội ngoại tình, được thánh Gioan kể trong Tin Mừng, là câu chuyện nổi tiếng về người đàn bà tai tiếng, là câu chuyện nổi tiếng về vị Thầy khôn ngoan đầy tình thương, là câu chuyện về sự gian manh của những kẻ được tiếng học thức tốt lành. Hôm nay, mời bạn nhập cuộc câu chuyện này từ những vị thế và góc nhìn khác.
Góc nhìn từ các kinh sư và người Pharisêu
Chúng tôi thuộc nhóm Pharisêu tức là biệt phái, có nghĩa là một nhóm đặc biệt. Nhóm chúng tôi rất có tiếng là đạo đức trong dân, rất được mọi người nể trọng. Vì trong khi nhiều người chối bỏ luật Chúa, trong khi nhiều người chỉ giữ luật Chúa một phần mà thôi, còn chúng tôi, chúng tôi quyết tâm và cố gắng theo sát luật Chúa ngay cả trong những gì là bé nhỏ. Lòng đạo của dân Chúa còn cho tới hôm nay, một phần quan trọng là nhờ vào những người như chúng tôi. Chúng tôi quý trọng luật Chúa trên hết mọi sự.
Chúng tôi là những kinh sư tức là các bậc thầy trong dân về luật Chúa. Chúng tôi tìm hiểu, học hỏi Kinh Thánh, giải thích Lời Chúa, tìm hiểu ngọn nguồn về những gì Thiên Chúa chỉ dạy. Dân Chúa có hiểu được Thiên Chúa, thì một phần quan trọng là nhờ những người như chúng tôi.
Chúng tôi là những kinh sư và Pharisêu, nhưng không thể chịu được cái ông Giêsu mới nổi danh trong dân chúng. Ông ấy sống có vẻ cũng giống như phái Pharisêu chúng tôi, tức là rất yêu mến Luật Chúa, nhưng ông ấy lại chê trách chúng tôi nhiều điều, ông còn tự ý sửa đổi nhiều điều để bênh vực cho những kẻ chẳng ra gì. Ông ấy có vẻ cũng giống như một kinh sư, vì quả thật ông ấy rất thông thạo Kinh Thánh. Nhưng cách giải nghĩa Kinh Thánh của ông ta thì chúng tôi chịu không nổi. Để rồi xem, chúng tôi sẽ giăng bẫy ông ta, sẽ gài bẫy ông ta, xem ông ta có thoát đằng trời.
Thế là dịp may đã đến với chúng tôi. Một mụ đàn bà đã bị chúng tôi bắt quả tang đang phạm tội ngoại tình. Cái hạng mất nết này chỉ đáng ném đá chết thôi, cho đời bớt đi một con sâu, cho đời sạch đi một chút. Không phải vì chúng tôi ghét ả, mà chính Luật Môsê cũng nói là ả đáng chết. Đằng nào thì cô ta cũng tội chết, điều ấy không quan trọng lắm. Quan trọng là gài bẫy được ông Giêsu, xem ông ta còn gì để nói nữa không. Nào là lúc nào ông ta cũng nói tình yêu thương, lòng thương xót, để xem ông ta có thể bảo vệ và thương xót con đàn bà đáng chết này không. Bằng không, chúng ta sẽ có cớ để chống ông ta, để không cho ông ta hoạt động nữa.
Nếu ông ta xử tội cô ta theo luật, thì ông ta đâu có gì hơn chúng tôi, ông ta tự mâu thuẫn với cái gì mà thương với yêu mà ông ta thường nói. Nếu không ta không xét xử, thì ông tự động không tuân theo luật Môsê là luật mà ai ai cũng thấy đúng. Phen này, chúng tôi đắc thắng rồi, còn ông ta chết chắc. Cứ đến mà xem. Một ván bài lật ngửa và cái bẫy tuyệt vời.
Góc nhìn từ người phụ nữ ngoại tình
Nếu là cô gái hiền, có lẽ cô sẽ có tâm tình thế này:
Chúa ơi, phen này con chết chắc rồi. Chết trong đau đớn và nhục nhã nữa. Dù biết là tội đáng bị ném đá chết, nhưng con không kìm hãm được sự sung sướng mà con muốn. Lâu nay, đâu có ai biết đến con. Cùng lắm là mấy người thân biết con là cô gái hiền. Vậy mà bây giờ vỡ lở, họ hoàn toàn thất vọng về con. Con đã gìn giữ cả đời, vậy mà lần này, con không thoát được cám dỗ. Con phạm mỗi một lần, và đúng lúc bị bắt quả tang. Chẳng còn gì để nói. Thôi chết là đáng rồi, nhưng tiếc quá, cuộc đời ơi! Đời ngắn ngủi và cay đắng quá!
Nếu là cô gái không hiền lắm, có lẽ cô sẽ nghĩ:
Chúa ơi, con biết con đáng chết, và con chết thì tốt hơn là sống. Con đã tai tiếng lâu nay rồi. Con phạm tội đã nhiều lần, nhiều lần rất hoàn hảo trót lọt, không hiểu sao lần này con bị bắt. Thôi thì dù sao cũng chết, chết quách cho rồi. Con chỉ thấy tội nghiệp cho Thầy Giêsu thôi. Con biết Thầy ấy rất tốt lành, khôn ngoan và quý mến mọi người chẳng phân biệt. Vậy mà lần này, cái vụ của con lại trở thành cớ để mấy cái ông háo danh hách dịch giở trò để chèn ép người tốt. Không biết Thầy Giêsu sẽ xoay sở ra sao nữa.
Thầy Giêsu chuyển từ cuộc chạm trán sang gặp gỡ
Đến với Thầy Giêsu, tất cả những kịch bản mà con người có thể nghĩ ra, đều bị sụp đổ. Bởi lẽ cách hành xử của Thầy là đường lối của Thiên Chúa chứ không phải đường lối của loài người. Trong khi các kinh sư và người Pharisêu sôi sục trong ác tâm và đắc thắng, thì Thầy bình an vững vàng và đầy tình thương mến. Đám đông chuyển từ việc hùa theo, sang việc nhìn lại sự thật nơi bản thân mình là những kẻ tội lỗi. Từ chỗ rắp tâm kết án, sang việc không dám kết án. Thầy Giêsu đã kiện toàn Luật Môsê bằng tình yêu thương bao la. Người phụ nữ được Thầy cứu, được Thầy thứ tha, được Thầy mến thương: Ta không lên án chị đâu, chị về đi, và từ nay đừng phạm tội nữa!
Tứ Quyết SJ
