Trong những trích đoạn đầu tiên từ cuốn sách phỏng vấn mới của Đức Thánh Cha, ngài kể về tuổi thơ và lịch sử gia đình mình, tầm quan trọng của sự hài hước cùng nhiều nội dung khác.

“Tôi vẫn cảm thấy tình yêu vĩ đại, sâu sắc như vậy đối với Argentina” – Đức Thánh Cha Phanxicô chia sẻ trong cuốn sách mới của ngài, Hope (Hy Vọng). Cuốn sách, được trình bày như một cuốn tự truyện, vừa được phát hành trên toàn thế giới với 16 ngôn ngữ (bao gồm tiếng Anh). Đây là cuốn sách nổi bật trong danh sách “Big Winter Books” của Aleteia năm 2025.

Vài ngày trước, bốn tờ nhật báo của Ý (La Stampa, Avvenire, Il Messaggero và Il Giorno) đã đăng tải một số trích đoạn từ cuốn sách, dựa trên các cuộc phỏng vấn giữa Đức Thánh Cha với nhà báo Carlo Musso. Trong đó, Đức Thánh Cha chia sẻ về nguồn gốc gia đình mình và cuộc di cư của cha mẹ ngài từ Ý đến Argentina vào cuối những năm 1920.

Những trải nghiệm thời thơ ấu

Jorge Mario Bergoglio (tên khai sinh của Đức Thánh Cha Phanxicô) tiết lộ một số ký ức đầy biến động và đau thương từ thời trẻ của ngài ở Argentina. Một trong số đó là vụ tự tử của một người bạn học cũ ở trường kỹ thuật, “cậu ấy là người thông minh và tài năng nhất trong số chúng tôi”, những đã bị bắt giam sau khi bắn một người bạn trong khu phố.

Với ngài, những lần đến thăm người bạn tù này là “trải nghiệm thực tế đầu tiên về nhà tù”, một nơi đáng sợ và ám ảnh. Từ đó, Đức Thánh Cha luôn dành sự quan tâm sâu sắc cho các tù nhân trong suốt đời sống tu trì, linh mục, và sau này là trong chức giám mục và giáo hoàng của mình.

Cuộc gặp gỡ với Jorge Luis Borges

Đức Thánh Cha hồi tưởng lại mối quan hệ của ngài với nhà văn nổi tiếng người Argentina, Jorge Luis Borges (1899-1989), người mà ngài từng đón tiếp cùng các sinh viên khi ngài còn là giáo sư văn học và tâm lý học tại Trường Cao đẳng Santa Fe. Đức Phanxicô bày tỏ sự ngưỡng mộ của mình đối với nhà văn tài ba này, người đã hoàn toàn mù lòa vào thời điểm đó nhưng vẫn nỗ lực rất nhiều đến gặp gỡ các sinh viên.

“Ở tuổi 66, ông ấy đã lên xe khách từ Buenos Aires và di chuyển suốt tám tiếng trong đêm để đến Santa Fe. Một lần nọ, tôi đã đến khách sạn đón ông muộn, nhưng ông ấy đã hỏi tôi có thể giúp ông cạo râu trước khi đi không,” Đức Thánh Cha Phanxicô kể lại.

Ngài mô tả Borges là “một người theo thuyết bất khả tri nhưng mỗi đêm đều đọc Kinh Lạy Cha vì đã hứa với mẹ mình, và sau cùng, ông ấy đã qua đời sau khi lãnh nhận các bí tích cuối cùng”

Tầm quan trọng của sự hài hước

Đức Thánh Cha nhấn mạnh tầm quan trọng của sự hài hước, trích dẫn lời nhà văn người Pháp, Romain Gary (1914-1980), người định nghĩa sự hài hước là “sự khẳng định phẩm giá, một tuyên bố về sự vượt trội của con người trước mọi biến cố xảy đến với mình.”

Đức Thánh Cha kể rằng gia đình ngài “đã trải qua không ít khó khăn, đau khổ, nước mắt, nhưng ngay cả trong những thời điểm khó khăn nhất, chúng tôi đã khám phá ra rằng một nụ cười, một tiếng cười có thể tiếp thêm sức mạnh để bước tiếp”.

Đức Thánh Cha cũng nhớ lại buổi tiếp kiến với các nghệ sĩ hài vào mùa xuân năm ngoái với sự thích thú:

“Một trong số họ nói vui rằng cố gắng làm Chúa cười là một điều tốt… ngoại trừ việc, là Đấng toàn năng, Ngài sẽ biết trước tất cả các câu chuyện cười và sẽ phá hỏng câu đùa của bạn!” 

Ngài nhận xét rằng nhiều linh mục có khiếu hài hước, và điều đó cũng đúng với các vị giáo hoàng, ngài đặc biệt đề cập đến khiếu hài hước của những người tiền nhiệm là Thánh Giáo Hoàng Gioan XXIII và Thánh Giáo Hoàng Gioan Phaolô II.

Những câu chuyện cười của vị Giáo hoàng Dòng Tên

Là vị Giáo hoàng đầu tiên đến từ Dòng Tên, Đức Thánh Cha Phanxicô cho biết ngài đặc biệt thích những câu chuyện cười về các tu sĩ Dòng Tên, chúng khiến ngài nhớ đến “những câu chuyện cười về cảnh sát Carabinieri ở Ý, hay những bà mẹ Do Thái trong truyện hài Yiddish”.

Ngài chia sẻ một câu chuyện vui như sau:

“…Tôi nhớ câu chuyện về một tu sĩ Dòng Tên khá kiêu ngạo, bị bệnh tim và phải nhập viện. Trước khi vào phòng phẫu thuật, ông hỏi Chúa: “Lạy Chúa, giờ của con đã đến chưa?”
“Chưa đâu, con sẽ còn sống ít nhất 40 năm nữa”, Chúa trả lời. Sau ca phẫu thuật, ông quyết định tận dụng cơ hội này để thay đổi diện mạo. Ông đã cấy tóc, căng da mặt, hút mỡ, làm lông mày, làm răng… tóm lại, ông đã biến thành một con người hoàn toàn khác. Nhưng ngay khi vừa bước ra khỏi bệnh viện, ông bị một chiếc ô tô đâm chết. Khi lên Thiên đàng, ông trách móc Chúa: “Lạy Chúa, nhưng… Ngài đã nói rằng con còn sống thêm 40 năm nữa cơ mà!” “Ồ, xin lỗi!” Chúa đáp “Ta không nhận ra con…””

Với khiếu hài hước tự trào đầy thú vị, Đức Phanxicô cũng vui vẻ kể lại câu chuyện cười có tên “Đức Giáo hoàng Phanxicô ở Mỹ”. Trong câu chuyện này, ngài đáp cánh xuống New York trong chuyến tông du của mình và quyết định cầm lái chiếc xe limousine được cử đến đón ngài. Tuy nhiên, vì lái xe quá tốc độ, ngài bị cảnh sát đuổi theo và chặn lại, và câu chuyện có một bước ngoặt bất ngờ…

Đức Thánh Cha cũng nhấn mạnh đến sự đơn sơ giản dị của trẻ em, “là những tấm gương về sự tự nhiên, về lòng nhân đạo, và chúng nhắc nhở chúng ta rằng những ai từ bỏ nhân tính của mình là từ bỏ tất cả, và khi chúng ta khó có thể khóc một cách thật lòng hay cười một cách sảng khoái, thì đó thực sự là dấu hiệu cho thấy chúng ta đang trượt dốc.”

Gốc gác Argentina và vụ đắm tàu may mắn tránh được

Đức Thánh Cha dành nhiều trang sách để kể về cội nguồn gia đình mình ở Argentina, đặc biệt là vụ đắm tàu ​​Mafalda, nơi mà ông bà và cha ngài lẽ ra đã lên chuyến tàu đó. Vụ đắm tàu ​​”Titanic của Ý” đã cướp đi sinh mạng của khoảng 300 đến 600 người, một con số khó xác định vì có rất nhiều người trốn trên tàu.

“Ông bà tôi và người con trai duy nhất của họ, Mario, chàng trai trẻ sau này là cha tôi, đã mua vé cho chuyến đi dài đó, trên con tàu khởi hành từ cảng Genoa vào ngày 11 tháng 10 năm 1927, hướng đến Buenos Aires.
Nhưng họ đã không lên tàu (…).
Họ không thể bán tài sản kịp thời. Cuối cùng, gia đình Bergoglio buộc phải đổi vé, hoãn chuyến đi đến Argentina.
Đó là lý do tôi có mặt ở đây bây giờ.
Bạn không thể tưởng tượng được tôi đã bao nhiêu lần cảm tạ Chúa Quan Phòng.”

Một gia đình gắn kết

Đức Giáo hoàng Francis vuốt ve một chú chó trong buổi biểu diễn của các nghệ sĩ xiếc Rony Roller.

Đức Thánh Cha Phanxicô cũng hồi tượng lại sự ra đời của các anh chị em của mình trong một gia đình gắn bó, cùng với một chú chó cưng thời thơ ấu:

“Churrinche, một chú chó nhỏ không rõ giống, được chúng tôi đặt tên theo một chú chó khác từng thuộc về ông bà ngoại tôi.”

Ngài mô tả Argentina là “một đất nước trẻ trên một vùng đồng bằng rộng lớn, hình thành từ một trong những thuộc địa xa xôi nhất của đế chế Tây Ban Nha, mặc dù không có sức hấp dẫn lấp lánh của kim loại quý. Một đất nước có lịch sử phức tạp, bi thảm và phi thường được đúc kết chỉ trong hơn hai thế kỷ và vài thế hệ. Quê hương của tôi, nơi tôi vẫn luôn cảm nhận tình yêu sâu sắc và mãnh liệt. Một dân tộc mà tôi cầu nguyện mỗi ngày, những người đã góp phần định hình nên tôi, những người đã dạy dỗ và sau đó trao tôi cho thế giới.” Đức Thánh Cha Phanxicô nói thêm.

Nguồn: Aleteia

Chuyển ngữ: Hoàng Nam | CTV JESCOM – Truyền Thông Dòng Tên