* Chúa Nhật Tuần XXVII – Mùa Thường Niên

SỨC MẠNH BIẾN ĐỔI CỦA ĐỨC TIN

Các bạn thân mến!

Tại Hội nghị Thượng đỉnh về Gia đình ở Manila, Philippines, vào ngày 16 tháng 1 năm 2015, Đức Thánh Cha Phanxicô viết như sau: “Đức tin là một ngọn lửa càng cháy sáng nếu càng được chia sẻ, thông truyền, để tất cả có thể nhận biết, yêu thương và tuyên xưng Chúa Giêsu Kitô là Chúa tể của sự sống và lịch sử.” Ngọn lửa đức tin được thắp sắng bởi Chúa Giê-su và có khả năng thông truyền và biến đổi thế giới. Giá trị của đức tin giống như ngọn lửa cháy sáng và mang lại sức mạnh phi thường giúp biến đổi thế giới nội tâm và thế giới mà bạn đang sống.

Đức tin – cánh cửa dẫn vào chân trời tương quan thông hiệp 

Đoạn Tin Mừng Chúa Nhật 26 tiếp sau đoạn Tin Mừng nói về tính chất nghiêm trọng của việc làm cho những kẻ nhỏ bé, những kẻ có đức tin yếu kém bị vấp ngã, lòng quảng đại của người môn đệ và những đòi hỏi rất khó thực hiện của lòng yêu mến và sự tha thứ. Ngay sau việc Chúa Giê-su nói đến tính chất nghiêm trọng của việc làm cho những kẻ nhỏ bé mất đức tin, và những đòi hỏi của đức tin, là việc các môn đệ xin Chúa thêm lòng tin cho mình. Phải chăng các môn đệ ý thức mình có đức tin yếu kém nên họ đến xin Chúa gia tăng lòng tin cho mình? Thay vì đề cập đến cách thức để gia tăng đức tin thì Ngài lại đề cập đến việc có đức tin và giá trị của đức tin. “Nếu anh em có lòng tin lớn bằng hạt cải, thì dù anh em có bảo cây dâu này: ‘Hãy bật rễ lên, xuống dưới biển kia mà mọc’, nó cũng sẽ vâng lời anh em” (Lc 17,6). Phải chăng Chúa Giê-su đề cập đến một thực tế về đức tin yếu kém của các môn đệ? Nếu anh em có đức tin bằng hạt cải thì anh em có thể làm được những việc phi thường; mà trong thực tế, anh em không thể làm được những việc phi thường vì anh em chưa có đủ đức tin. Tuy nhiên điều mà Chúa Giê-su đã khẳng định đó là đức tin có một giá trị lớn lao. Đức tin có thể giúp  cho người môn đệ có thể làm được những điều phi thường. Những điều mà tưởng chừng với sức con người chúng ta không thể làm được. Đức tin có khả năng giải phóng, chữa lành, phục hồi sự sống và nối kết con người với Thiên Chúa. Nhờ đức tin mà tôi được dẫn vào mối tương quan thông hiệp với Thiên Chúa Ban Ngôi. Bởi vì cánh cửa đức tin dẫn tôi bước vào một sự thông hiệp với Thiên Chúa Ba Ngôi, Đấng là nguồn suối của mọi phúc lành.

Hình ảnh hạt cải có 3 ý nghĩa: sự sống, tiềm năng phát triển và sự che chở. Nước Trời mà Chúa Giê-su gieo vào lòng nhân loại rất âm thầm nhỏ bé nhưng mang tiềm năng sự sống và phát triển trở thành nơi cư ngụ cho mọi loài. Thiên Chúa gieo sự thiện và sự tốt lành vào lòng người và vào dòng lịch sử, nhưng hạt giống sự thiện đó có được lớn lên hay không còn tùy vào việc mở lòng của mỗi người. Vấn đề là tôi có cảm nhận sự lớn mạnh của đức tin giống như sự vươn lên của hạt cải trong trái tim và trong lòng của tôi hay không. “Cánh đồng đức tin đích thực chính là tâm hồn mỗi người chúng ta, là cuộc sống chúng ta. Chính trong cuộc sống chúng ta mà Chúa Giêsu yêu cầu để cho Lời Ngài đi vào để có thể nảy mầm và tăng trưởng!” Gia đình, tâm hồn, những mối tương quan là những cánh đồng mà Chúa Giê-su đã gieo Lời của Ngài vào đó. Mức độ lớn lên của Lời tùy thuộc vào thái độ nội tâm và sự quảng đại của người nghe.

Đức tin làm bật rễ 

Sức mạnh của đức tin có thể làm bật rễ cây dâu để xuống biển mà mọc. Nhờ đức tin mà bạn có thể làm bật rễ nhiều loại cây đang bám rễ chắc vào cuộc đời và linh hồn bạn. Những bộ rễ bám sâu vào lòng người có thể là một quan niệm sống, định kiến về một ai, nỗi sợ hãi, sự ích kỷ, tính hẹp hòi, việc khó tha thứ và nhất là việc đặt trọng tâm vào cái tôi cá nhân của mình. Thách đố của đời sống đức tin là việc tôi hoàn toàn tin tưởng phó thác mọi sự trong tay Chúa. Nhiều khi thách đố của đời sống đức tin hệ tại ở cách tôi nhìn và đi vào tương quan với Chúa. Thiên Chúa như là đối thể để tôi suy tư hơn là ngôi vị để tôi đi vào một cuộc gặp gỡ đích thân và sâu xa. Những kinh nghiệm quá khứ cũng có thể là bộ rễ bám chắc vào cuộc đời tôi, gg với tha nhân và với chính mình. 

Cũng thế, đức tin mời gọi tôi dấn thân vào những sứ mạng khác nhau. Tuy nhiên vì có thể quá nhiệt tình dấn thân và chạy theo những thành công bên ngoài mà tôi lại thiếu sự bồi dưỡng tương quan bên trong. Điều này dẫn đến việc tôi mất lửa và mất đi lòng nhiệt thành ban đầu. Tôi chỉ thực sự tin tưởng phó thác đời mình trong tay Chúa nếu tôi ý thức được con người thật của mình, tôi là ai trước mặt Chúa và Chúa là ai đối với tôi.   

Đức tin phải đặt trong mối tương quan của sự tự ý thức

Hình ảnh về mối tương quan giữa người nô lệ và và ông chủ giúp tôi ý thức mình là ai trước mặt Chúa và tôi cần có thái độ nào trước sự tốt lành của Người.    

Xét trong bối cảnh Do Thái thời Chúa Giê-su, nô lệ là người được ông chủ mua về. Anh ta thuộc về ông chủ, làm việc mà không được trả lương. Anh ta không thuộc về mình nhưng thuộc về ông chủ. Chính vì thế anh ta ý thức đúng thân phận của mình, sống sự tùy thuộc và không đòi hỏi bất cứ điều gì nơi ông chủ.  Ông chủ không có bổn phận và không phải biệt đãi người nô lệ đã làm việc cho mình. Việc ông chủ tiếp đãi và phục vụ người đầy tớ của mình như một người nô lệ là do lòng tốt của ông. Người đầy tớ không có quyền đòi hỏi ông chủ phải trả lương hay ban cho anh những điều mà anh mong muốn tương xứng với những gì mà anh đóng góp. Điều quan trọng là anh ý thức vị trí và vai trò của mình. Còn việc ban thưởng thế nào phụ thuộc vào lòng tốt của ông chủ.

Tuy nhiên trong thực tế đời sống con người lại hoàn toàn khác. Nhiều khi chúng ta giống như một đứa trẻ hay đòi cha mẹ phải trả công khi chúng ta làm xong công việc gì đó mà chúng ta không ý thức rằng việc chúng ta làm việc này là bổn phận của chúng ta, và là cách chúng ta sống lòng hiếu thảo. Xa hơn nữa, con người được Thiên Chúa yêu thương và sáng tạo, giao cho trách nhiệm chăm sóc trái đất này theo ý định của ông chủ; nhưng trong thực tế, thay vì sống đúng thân phận của một người “nô lệ”, chúng ta lại muốn biến mình thành ông chủ. Chẳng hạn trong tương quan với thụ tạo khác, chúng ta đối xử với thiên nhiên cách thô bạo, hủy hoại môi trường và gây ra biết bao đau khổ cho anh chị em mình. Biến cố Vượt Qua của Chúa Giê-su giúp con người xóa đi nhận thức sai lầm và giúp con người sống đúng với thân phận làm người và làm con Chúa.    

Đau khổ bắt nguồn từ nguyên nhân nhận thức sai lầm của con người về chính mình và về Thiên Chúa. Chính khi chúng ta đảo lộn giá trị và vai trò của mình là chúng ta đang hủy hoại hạt giống đức tin mà Thiên Chúa đã gieo vào lòng chúng ta. Ngọn lửa và ánh sáng mà Thánh Thần gieo vào lòng chúng ta đã bị dập tắt, thế giới của chúng ta sống trở thành một thế giới hoang tàn, lạnh lẽo. Chính vì thế Đức Thánh Cha Phanxicô đã viết: “Đức tin là một món quà mà người ta không thể giữ cho riêng mình, nhưng phải được chia sẻ: nếu chúng ta muốn chỉ giữ nó cho mình, thì chúng ta sẽ trở thành những Kitô hữu bị cô lập, không sinh hoa quả và bệnh tật.” Khi chúng ta ý thức mình là một phần tử và thuộc về một điều gì đó lớn lao hơn chúng ta, chúng ta sẽ mở rộng bản ngã của mình sang chiều kích vũ trụ. Bởi vì chính Đấng sáng tạo vũ trụ đang nối kết tôi với vạn vật mà tôi là một phần trong tiến trình tiến tới sự viên mãn. Ở tận điểm của niềm hy vọng, tôi và đối tượng mà tôi hằng khao khát đã trở nên một. Khi đó cánh của đức tin mở ra chân trời của đức ái.    

Lm. Gioan Nguyễn Duy Anh, S.J.