Lâu nay có một số tài liệu cho rằng Dòng Tên thành lập năm 1534, tuy nhiên đó chỉ là lúc khởi đầu của một Dòng tu sẽ được phê chuẩn về sau (tức được thành lập do sự phê chuẩn của Giáo Hội). Loạt bài sau đây sẽ cung cấp một cái nhìn khá khái quát về Dòng Tên với những thăng trầm của mình trong dòng lịch sử. Những bài này không mang tính chất nghiên cứu nhưng là một bảng tóm tắt (có phần chi tiết) về hành trình Dòng đã đi qua, hi vọng phần nào giúp độc giả hiểu hơn một chút về Dòng Tên trên thế giới: từ khai sinh đến khi bị giải thể, rồi được phục hồi và hành trình đến ngày nay…. Hai nguồn tài liệu chính yếu làm nền tảng cho những bài viết này: William V. Bangert, A History of the Society of Jesus, USA: The Institute of Jesuit Sources, 1986. Hoàng Văn Đạt, Dòng Tên Sử Lược – tài liệu lưu hành nội bộ.
NHỮNG NGÀY THÁNG ĐẦU CỦA DÒNG TÊN
I. HÌNH THÀNH NHÓM
15/8/1534, Nhóm bạn hình thành ở Montmatre, họ gồm 7 người: Piere Favre, Francisco Xavier, Simao Rodrigues, Diego Lainez, Alfonso Salmeron, Nicolas Bobadilla và Ignatius Loyola, trong đó Ignatius (I-nhã) đứng đầu. Những người nầy đã khấn: sống thanh bần không của riêng, đến Venezia chờ tàu để đi hành hương Đất Thánh (trường hợp đến được đó sẽ bàn định việc tông đồ ở đó sau); nếu không đi được Jerusalem (hoặc không được lưu lại đó) thì sẽ đến Rome đặt mình dưới sự sai bảo của ĐTC.
Về I-nhã và nhóm:
Sau khi khấn, Inhã trở về quê hương dưỡng bệnh, giải quyết việc nhà (1535?)…, hẹn cùng nhóm bạn gặp nhau tại Venezia (năm 1537) để đáp tàu đi Đất Thánh.Các bạn ở lại Paris tiếp tục việc học.
Trong khoảng thời gian này, nhóm tăng thêm 4 người: Horces (được nhận năm 1536 khi Inhã đến Venezia trước các bạn), ba người kia là Claudio jay, Paschase Broet và Jean Baptiste Codure.
11/11/1536, nhóm ở Paris khởi hành đi Venezia, 8/1/1537, tất cả tập trung ở Venezia an bình.Vì phải chờ tàu (giữa năm), họ phân tán đi phục vụ ở các bệnh viện lân cận, Inhã tiếp tục việc học thần học một mình.
Tháng 3/1537, Họ đến Rome xin phép lành của ĐTC để đi hành hương, nhận được phép lành và cả phép để lãnh chức linh mục (sau một cuộc tranh luận thần học).
Trở lại Venezia, họ tiếp tục phục vụ bệnh viện, chuẩn bị mình để tiến tới chức LM.
24/6/1537, 6 người được thụ phong LM (tư cách thanh bần – không bổng lễ): Inhã, Xavier, Lainez, Rodrigues, Bobadilla, Codure. Vì hoàn cảnh viễn ảnh chiến tranh không đi hành hương được, họ lại phân tán đến những nơi thanh vắng để sống cầu nguyện, chuẩn bị lễ mở tay.
Tháng 9/1537, nhóm tập trung tại Vicenza, vì vẫn chưa có tàu nên họ phân tán đến các nơi trong vùng có trường đại học để giảng thuyết, giải tội, giúp LT… (Padova, Ferrara, Bologna, Rome). Vấn đề nảy sinh, họ sẽ gọi mình là gì?Họ tự nhận mình thuộc về Đoàn Giê-su.
Tháng 11/1537, thị kiến La Storta cho Inhã (cách Rome 15 km về phía Bắc) – Đoàn Giê-su được đặt cùng Con của Mẹ.
