Ký ức là một phần không thể thiếu đối với bản sắc con người. Sách Giáo lý dạy rằng ký ức đóng vai trò quan trọng trong lịch sử cứu độ, giúp chúng ta nhớ lại những kỳ công vĩ đại của Thiên Chúa.
Khi năm mới bắt đầu, nhiều người trong chúng ta suy ngẫm về quá khứ, lọc lại những ký ức hình thành nên bản sắc của mình. Một số ký ức mang lại niềm vui, cũng có ký ức về những thất bại, hối tiếc hoặc tổn thương – bám lấy ta như những cái bóng. Sách Giáo lý Hội thánh Công giáo (GLTHCG) đưa ra hướng dẫn sâu sắc về ký ức: vai trò thiêng liêng của nó trong kế hoạch của Thiên Chúa, những cạm bẫy của việc lạm dụng nó và cách ân sủng có thể biến ký ức thành nguồn chữa lành và hy vọng.
Món quà thiêng liêng của ký ức
Ký ức là một món quà của Thiên Chúa, gắn liền với căn tính và đức tin của con người. Sách Giáo lý dạy rằng ký ức đóng vai trò quan trọng trong lịch sử cứu độ, giúp chúng ta nhớ lại những kỳ công vĩ đại của Thiên Chúa (GLHTCG 1099). Qua ký ức, chúng ta tham gia vào phụng vụ của Giáo hội, tái hiện cuộc khổ nạn, cái chết và sự phục sinh của Chúa Kitô. Hành động hồi tưởng thiêng liêng này biến đổi ký ức từ một sự hồi tưởng thụ động thành một cuộc gặp gỡ năng động với Thiên Chúa.
Tuy nhiên, ký ức cũng định hình đời sống đạo đức và thiêng liêng của chúng ta. Nó lưu giữ những bài học kinh nghiệm, nhắc nhở chúng ta về sự thành tín của Chúa và nuôi dưỡng lòng biết ơn. Khi được nuôi dưỡng đúng cách, ký ức sẽ trở thành nguồn hy vọng, neo giữ chúng ta trong sự thật về lòng thương xót vĩnh cửu của Thiên Chúa.
Việc lạm dụng ký ức
Bất chấp tiềm năng thiêng liêng của nó, ký ức cũng có thể trở thành một trở ngại. Tất cả chúng ta đều đã trải qua điều đó. Những ký ức tiêu cực, khi chìm đắm quá mức, có thể khiến chúng ta rơi vào vòng xoáy của sự cay đắng, tự trách hoặc tuyệt vọng. Sách Giáo lý cảnh báo sự bóp méo của trái tim và tâm trí do tội lỗi, lưu ý rằng “trái tim trở nên sắt đá vì tái phạm tội lỗi” (GLHTCG 1855). Tương tự, việc bám lấy mối hận thù hoặc nhớ lại những vết thương mà không tìm cách chữa lành có thể đầu độc các mối quan hệ và cản trở sự trưởng thành tâm linh.
Lạm dụng ký ức thường có nghĩa là cho phép những thất bại trong quá khứ định hình chúng ta hoặc đắm chìm trong hoài niệm làm méo mó hiện tại. Khi ký ức trở thành nguồn kiêu hãnh hoặc đố kỵ, chúng ta có nguy cơ thần tượng hóa những thành tựu trong quá khứ hoặc phẫn nộ trước thành công của người khác.
Chữa lành ký ức trong năm mới
Vậy làm thế nào chúng ta có thể đối diện với ký ức theo cách tôn vinh mục đích mà Thiên Chúa đã ban tặng? Giáo Hội đưa ra vài con đường dẫn tới sự cứu chuộc:
- Xưng tội và hòa giải: Hãy bắt đầu một năm mới với tâm hồn trong sạch bằng cách xưng thú nhận những tội lỗi đang đè nặng tâm trí bạn. Bí tích Hòa giải biến những ký ức đau buồn thành cơ hội để ân sủng tuôn tràn, nhắc nhở chúng ta lòng thương xót của Thiên Chúa thì lớn hơn những thất bại của chúng ta.
- Nuôi dưỡng lòng biết ơn: Suy ngẫm về những phúc lành nhận được trong năm vừa qua, ngay cả khi đối mặt với thử thách. Lòng biết ơn chuyển sự chú ý của chúng ta từ những thiếu thốn sang những điều mà Thiên Chúa đã ban cho chúng ta thật dồi dào.
- Thực hành sự tha thứ: Buông bỏ những oán giận gắn liền với những ký ức đau buồn. Tha thứ, như Chúa Kitô đã tha thứ, giải thoát chúng ta khỏi xiềng xích của những tổn thương quá khứ, và cho phép tình yêu nở hoa trở lại.
- Giao phó tương lai cho Thiên Chúa: Sách Giáo lý nhấn mạnh niềm hy vọng như một nhân đức nâng đỡ chúng ta trong niềm tin tưởng (GLHTCG 1817). Phó thác tương lai cho Chúa sẽ giải thoát chúng ta khỏi những lo âu của quá khứ, để ký ức trở thành người hướng dẫn chứ không phải người thống trị.
Năm mới, trái tim mới
Bước vào năm mới này, hãy suy ngẫm lời khuyên của thánh Phaolô: “Thưa anh em, tôi không nghĩ mình đã chiếm được rồi. Tôi chỉ chú ý đến một điều, là quên đi chặng đường đã qua, để lao mình về phía trước” (Phi-líp-phê 3:13). Điều này không có nghĩa là chối bỏ quá khứ, mà đón nhận nó qua lăng kính đức tin, để cho Chúa Kitô biến đổi ngay cả những ký ức đau buồn nhất thành con đường dẫn đến sự cứu chuộc.
Cầu mong hành trình của bạn trong năm nay được dẫn dắt bởi một ký ức thánh thiện – một ký ức nhìn lại với sự khôn ngoan, nắm giữ hiện tại với lòng biết ơn và bước tới tương lai với niềm hy vọng. Theo lời của Sách Giáo lý: “Giáo hội… không ngừng chiêm ngưỡng và cử hành mầu nhiệm Chúa Kitô” (GLHTCG 1099). Cũng vậy, chúng ta hãy chiêm ngưỡng và cử hành mầu nhiệm cuộc đời mình, được đổi mới trong tình yêu của Chúa Kitô.
Nguồn: Aleteia
Tác giả: Daniel Esparza
Chuyển ngữ: Châu Anh | CTV JESCOM – Truyền Thông Dòng Tên
