HOME LINH ĐẠO BẠN ĐƯỜNG LINH THAO BD1 BD2 BD3 BD4 BD5

BẠN ĐƯỜNG LINH THAO

Giuse Phạm Thanh Liêm, S.J.

4. Tại sao tôi bị cám dỗ nhiều về điều này. 1

5. Những câu hỏi gợi ý giúp xét gẫm.. 2

6. Chọn lựa. 3

7. Xét mình. 4

D. TIẾN TRÌNH LINH THAO.. 5

1. Nguyên Lý Nền Tảng. 5

2. Tội 6

4. Tại sao tôi bị cám dỗ nhiều về điều này

Có thể có những lúc trong đời, chúng ta cảm thấy mình bị cám dỗ nhiều, và cảm thấy bị cám dỗ nhiều về điều này hơn điều kia. Tại sao vậy?

i. Đây là điểm yếu của tôi

Có thể đó là điểm yếu của tôi.

Thánh Y-nhã viết:

”Thần dữ xử sự như một tướng quân để thắng và cướp những gì nó muốn. Bởi vì, một vị chỉ huy hoặc thủ lãnh của một đạo quân, sau khi đặt doanh trại và quan sát lực lượng hay cách bố trí của một thành trì, sẽ tấn công vào điểm yếu nhất.

Cũng vậy, kẻ thù của bản tính loài người cũng lượn quanh để quan sát các nhân đức đối thần, các nhân đức trụ và luân lý, và nơi nào nó nhận thấy ta yếu nhất và dễ nguy hiểm nhất cho phần rỗi đời đời của ta, nó sẽ tấn công vào đó để cố hạ ta” (LT.327).

Nếu tôi bị tấn công nhiều ở điểm nào, có thể đó là điểm yếu (nhược điểm) nhất của tôi chăng?

ii. Tôi chưa dứt khoát chống trả

Nếu tôi bị tấn công hay bị cám dỗ dữ dội ở điểm nào đó, có thể tại vì tôi chưa dứt khoát thái độ ở điểm này, tại tôi chưa dứt khoát chống trả ma qủy và những chước cám dỗ của nó chăng?

Thánh Y-nhã viết:

“ Kẻ thù xử sự như đàn bà, vì nó yếu khi ta chống trả, và nó mạnh khi ta buông xuôi. Thực vậy, đặc điểm của đàn bà khi gây gỗ với đàn ông, là mất can đảm và chạy trốn khi đàn ông thẳng tay chống trả. Còn ngược lại nếu người đàn ông bắt đầu chạy trốn và mất can đảm, thì cơn giận sự trả thù và sự hung dữ của đàn bà thật lớn và không sao lường được.

Cũng vậy, đặc điểm của kẻ thù là yếu nhược và mất can đảm cùng chạy trốn với những cám dỗ của nó, khi người tập tành trong đường thiêng liêng thẳng tay chống trả các chước cám dỗ của kẻ thù và làm ngược lại với các cám dỗ. Nhưng trái lại nếu kẻ bắt đầu tập tành trên đường nhân đức lại sợ hãi và mất can đảm trước cuộc tấn công của cám dỗ, thì trên mặt đất này không có con vật nào hung dữ cho bằng kẻ thù của bản tính loài người nhằm theo đuổi ý hướng xấu xa và vô cùng đồi tệä của nó” (LT.325).

Có thể bởi vì mình thiếu dứt khoát trong việc chống trả với chước cám dỗ , và như vậy tình yêu của mình đối với Thiên Chúa đã bị giảm sút.

Trong trường hợp này hãy xin lỗi Chúa, và bắt đầu sống quảng đại hơn với Chúa trong từng giây phút sống.

iii. Cũng là dịp để lập công, để nên thánh hơn

Khi còn sống trong thân xác, chúng ta còn bị cám dỗ và thử thách; những cám dỗ đó có thể là những dịp để chúng ta diễn tả tình yêu của mình với Thiên Chúa cách cụ thể hơn.

Không ai được miễn trừ khỏi bị cám dỗ và thử thách:

· Đức Yêsu không chỉ bị cám dỗ trong hoang địa (Mt.4,1-11), Ngài còn bị thách thức để làm những phép lạ từ trời, bị cám dỗ và thử thách trong vườn dầu (Mc.14,32tt),bị thử thách cả về đức tin ngay trên thập giá (Mc.15,34);

· Đức Maria không chỉ thưa tiếng xin vâng trong biến cố truyền tin (Lc.1,26tt), nhưng còn thưa tiếng xin vâng trong suốt cuộc đời, đặc biệt trong biến cố Mẹ đứng dưới chân thập giá;

· Thánh Phaolô đã ba lần xin Chúa cất cái dằm ra khỏi xác thịt Ngài, nhưng Ngài được trả lời “ơn Ta đủ cho con” (2Cor.12,7-9).

Thử thách và cám dỗ trong cuộc sống tại thế, là thuộc thân phận làm người của chúng ta; chúng ta hãy chấp nhận, và can đảm đương đầu đểø vượt qua. Chúa không miễn trừ cho chúng ta khỏi bị cám dỗ, nhưng Chúa bảo đảm rằng nếu chúng ta tin tưởng và cậy dựa vào Ngài, thì chúng ta sẽ chiến thắng: “Các con hãy tin tưởng, Ta đã thắng thế gian” (Yn.16,33).

iv. Tình yêu với Chúa đã bị suy giảm

Khi tôi bị cám dỗ nhiều hoặc mạnh, cũng có thể Thiên Chúa để tôi bị cám dỗ nhiều, để tôi có nhiều dịp lập công và trưởng thành cùng cứng cáp hơn chăng (LT.33-34.322b); nhưng có thể đó là dấu chỉ cho thấy lòng mến của tôi đối với Thiên Chúa đã bị giảm sút chăng?

Tình yêu được biểu lộ qua khát vọng nên thánh và những hành động cụ thể.

Khao khát nên thánh

Yêu là hành vi tự do. Sống theo bản năng, không được lý trí hướng dẫn, thì không phải là hành vi tự do, và như vậy không là yêu thương.

Khao khát nên thánh[1], ao ước thuộc trọn về Thiên Chúa, là hành vi tình yêu.

Cứ xem chúng ta khao khát thuộc về Chúa, khao khát nên thánh đến mức độ nào, để chúng ta biết chúng ta yêu Chúa như thế nào. Nếu khi xét gẫm mà chúng ta nhận thấy chúng ta còn thiếu tình yêu đối với Thiên Chúa hay thiếu lòng khao khát Thiên Chúa, thì hãy khiêm tốn xin Thiên Chúa ban tình yêu của Ngài cho chúng ta.

Xin được yêu Chúa, đó là điều chúng ta cần khiêm tốn nài xin liên lỉ (Xem LT.234).

Quảng đại trong từng chọn lựa thường ngày

Từ ngữ “Tình yêu” là từ ngữ trừu tượng. Dù là từ ngữ trừu tượng, nó vẫn diễn tả một thực tại vô cùng phong phú được biểu lộ bằng nhiều hành vi cụ thể.

Yêu Thiên Chúa, là sẵn sàng để tùy Ngài muốn xếp đặt như thế nào về con người và cuộc đời của mình cũng được. Sẵn sàng dâng tất cả cho Chúa, để Chúa hoàn toàn tự do quyết định.

Yêu Thiên Chúa, là chọn Thiên Chúa và những gì thuộc về Thiên Chúa trên hết. Chẳng hạn trong thời gian Linh Thao, dành tất cả thời giờ cho Thiên Chúa và cụ thể là cầu nguyện; luôn sống với ý thức Thiên Chúa hiện diện với mình và yêu thương mình, luôn sống trong tâm tình của chủ đề mình đang cầu nguyện; luôn giữ gìn ngũ quan để dễ dàng tập trung cầu nguyện và không làm người khác bị phân tâm chia trí; hy sinh hãm mình như dấu chỉ muốn thuộc về Thiên Chúa hơn nữa.

5. Những câu hỏi gợi ý giúp xét gẫm

Theo thánh Y-nhã, để việc cầu nguyện được tiến bộ, chúng ta cần lượng giá giờ cầu nguyện; việc lượng giá này được gọi là xét gẫm (LT.77).

i. Tôi được gì trong giờ cầu nguyện này?

· Tôi có được bình an thư thái không?

· Tôi có được thêm lòng tin cậy yêu mến Thiên Chúa không? Có cảm nghiệm Thiên Chúa gần gũi với mình không?

· Tôi có nhận được “ơn xin” của bài cầu nguyện không?[2]

· Tôi có được đánh động hay được một ánh sáng gì đặc biệt không?

ii. Tôi có hài lòng với giờ cầu nguyện này không?

Câu hỏi này giúp tôi có nhận định tổng quát về giờ cầu nguyện. Nếu không được hài lòng lắm, thì phải tìm nguyên do và cải thiện, để giờ cầu nguyện tiếp sau được tốt hơn.

iii. Nếu tôi không hài lòng lắm thì đâu là nguyên do?

· Tại tôi thiếu cố gắng tập trung cầm trí cầu nguyện?

· Tôi không mau mắn xua đuổi chia trí ngay khi tôi ý thức?

· Phải chăng tại tôi chưa cố gắng giữ ngũ quan và tâm trí, và tôi chưa luôn sống với ý thức Thiên Chúa đang hiện diện với tôi và yêu thương tôi trong suốt cả ngày sống?

· Tôi còn một vướng bận hay bất hòa nào đó với tha nhân mà chưa được giải quyết không?

· Có một quyến luyến lệch lạc nào đó mà tôi chưa dứt khoát bỏ không?

· Hay tại tôi chưa thật sự mong ước khao khát tìm gặp Chúa, và sống với Ngài?

· Hay tại tôi không sẵn sàng làm tất cả những gì Thiên Chúa muốn?

iv. Thân thưa nói chuyện với Chúa về tình trạng tâm hồn mình

Nếu còn giờ, tôi sẽ nói chuyện thân thưa với Chúa về thái độ cầu nguyện của mình, về những ơn Chúa đã ban cho trong giờ cầu nguyện, và về những trễ nải thiếu quảng đại với Chúa trong giờ cầu nguyện hay trong suốt ngày sống.

6. Chọn lựa

Từ muôn thuở Thiên Chúa đã yêu thương tôi, Ngài đã tạo dựng tôi, và tôi có chỗ trong chương trình cứu độ của Thiên Chúa. Thiên Chúa không chỉ lưu tâm cách tổng quát về tôi, nhưng Ngài còn để ý lưu tâm đến từng cử chỉ hành vi biến cố của tôi (Tv.139 Lc.12,6-7); chính vì thế trong từng biến cố chúng ta có thể hỏi “Thiên Chúa muốn tôi làm gì?”.

Nếu ngay cả việc “đi đứng nghỉ ngơi” Chúa đều biết, thì huống hồ về bậc sống của cuộc đời mình: Thiên Chúa đã có chương trình về tôi. Nếu Thiên Chúa muốn gọi và chọn tôi ở bậc sống nào, thì Ngài đã tạo dựng tôi thích hợp cho bậc sống đó.

Lời mời gọi “sống đời sống nào đó” có thể được biểu lộ nơi lòng ao ước sống đời sống đó, hoặc có những dấu chỉ khách quan cho thấy Thiên Chúa muốn. Nếu một người khao khát sống bậc sống dâng hiến với ý hướng ngay lành[3], lòng khao khát đó có thể là dấu chỉ cho thấy Chúa gọi người đó. Nếu khát vọng này đã có khá lâu và còn tồn tại cho tới ngày nay, thì càng cho thấy “người đó được Chúa gọi” cách chắc chắn hơn. Nếu trong đời người đó có những biến cố khách quan mà người đó xác tín rằng đó chính là Chúa bảo vệ để gọi họ, thì càng chắc chắn hơn nữa rằng “Chúa gọi họ”.

a. Lựa chọn theo thánh Y-nhã

Lựa chọn theo thánh Y-nhã, không phải là quyết định theo ý thích của mình, nhưng là chọn theo Ý của Thiên Chúa về mình.

Lựa chọn bậc sống, không có nghĩa là mình thích bậc sống nào thì mình chọn bậc sống đó[4], nhưng: Thiên Chúa muốn mình sống bậc sống nào thì mình chọn bậc sống đó.

b. Điều kiện để làm việc lựa chọn tốt

Trong sách Linh Thao, thánh Y-nhã đề cập đến ba thời để làm việc lựa chọn; trong thời thứ ba, thánh Ynhã nói tới hai cách làm việc lựa chọn. Tuy vậy chúng ta nên cẩn thận, không phải ai cũng làm việc lựa chọn “đúng đắn” được, nhưng chỉ những người có cái nhìn đúng đắn về Thiên Chúa con người và vũ trụ, cũng như họ phải bình tâm thực sự, thì họ mới có thể lựa chọn “đúng đắn” được[5].

i. Nhận thức đúng đắn về mục đích đời người

Để làm việc lựa chọn tốt, cần ý thức rõ mục đích đời người: Thiên Chúa tạo dựng con người để con người sống hạnh phúc vĩnh cửu với Thiên Chúa, và muôn loài muôn sự được tạo dựng như phương tiện để giúp con người đi tới với Thiên Chúa.

ii. Bình Tâm

Bình tâm là một điều kiện cần thiết để làm việc lựa chọn đúng đắn và chính xác: chọn lựa theo điều Chúa muốn chứ không phải theo ý riêng mình thích.

Nếu không bình tâm, thì không thể chọn lựa đúng đắn được. Như vậy, chỉ nên cho những người “bình tâm” được làm chọn lựa, tức là những người chỉ muốn làm theo ý Chúa để tôn vinh Ngài chứ không tìm hoặc muốn làm theo ý mình[6].

c. Lựa chọn[7]

Đã là người, sống thì phải lựa chọn. Lựa chọn là chính cuộc sống, là hành vi nhân linh, là hành vi tự do. Lựa chọn, bao hàm con người toàn diện, gồm cả hành vi lý trí lẫn ý chí.

i. Nhận ra ý Chúa về đời mình

Con người có lý trí.

Để sống hạnh phúc, đối với chính mình con người cần nhận thấy hành vi, cách sống, hay việc làm của mình hợp lý, và trong tương quan với Thiên Chúa con người cần thấy việc mình làm thuận theo Ý Chúa.

Nhận ra Ý Thiên Chúa về mình và cảm nhận mình sống triển nở, thường hay đi đôi với nhau; sở dĩ vậy vì Thiên Chúa luôn yêu thương và luôn muốn con người sống hạnh phúc.

Tôi lựa chọn bậc sống này, vì tôi thấy bậc sống này giúp tôi sống triển nở và hạnh phúc, vì bậc sống này thoả mãn khát vọng sâu xa con người tôi mà bậc sống khác không thể đáp ứng được, và như vậy tôi xác tín Chúa gọi tôi.

ii. Dứt khoát chọn

Biết và làm, đôi khi không trùng khít với nhau nơi nhiều người. “Tri hành bất nhất”, làm cho con người không được hạnh phúc.

Thiên Chúa muốn ai làm điều gì, thì Ngài ban cho họ có khả năng thực hiện điều đó. Nếu Thiên Chúa muốn ai thực hiện điều gì đó, thì người đó không thể nói “lực bất tòng tâm”. Như vậy, nếu một người thấy rõ mình không thể làm điều gì đó, hoặc không thểå tin rằng Thiên Chúa sẽ giúp mình và cho mình có khả năng làm điều đó, thì đó là dấu chỉ cho thấy Thiên Chúa không muốn điều đó cho họ.

Khả năng sống điều mình xác tín, cho thấy điều xác tín có thể là Ý Chúa đối với họ. Như vậy, nếu ai tin rằng (hay thấy rằng) họ được Thiên Chúa gọi sống đời sống dâng hiến, thì trong cuộc sống cụ thể họ phải cảm thấy sống thoải mái và hạnh phúc trong đời sống dâng hiến. Không có khả năng sống đời sống dâng hiến “một cách triển nở và hạnh phúc[8]”, là dấu chỉ cho thấy Thiên Chúa không muốn người đó sống đời dâng hiến.

d. Dấu chỉ việc lựa chọn được làm đúng

Nếu chúng ta làm việc lựa chọn đúng, nghĩa là nếu chúng ta chọn điều Thiên Chúa muốn cho chúng ta, thì chúng ta sẽ bình an thư thái hạnh phúc hơn, phản ánh tương quan tốt với Thiên Chúa.

Một cách cụ thể, nếu chúng ta chọn lựa tốt, chúng ta sẽ:

· cầu nguyện tốt, ít nhất là bằng thời gian trước khi chọn lựa[9];

· vui hơn;

· bình an, thư thái, hạnh phúc hơn.

7. Xét mình

Xét mình để nhận ra những hồng ân Thiên Chúa đã ban cho mình, cũng như những lỗi lầm mình đã phạm, để tạ ơn và xin lỗi Thiên Chúa, để sống tốt hơn.

Xét mình là việc thiêng liêng rất quan trọng, nếu muốn tiến bộ không ngừng trong đời sống thiêng liêng và thân thiết với Thiên Chúa mỗi ngày hơn.

a. Cảm tạ Thiên Chúa vì những hồng ân kỳ diệu

Theo thói quen người ta vẫn cho rằng xét mình chỉ nhằm nhận ra những lỗi lầm khuyết điểm của mình để ăn năn sám hối; tuy nhiên việc nhận ra những ơn lành Thiên Chúa ban cho mình trong đời sống thường ngày rất quan trọng, để luôn sống trong ý thức và tâm tình Thiên Chúa luôn yêu thương và hiện diện với mình.

Nhận ra những hồng ân Thiên Chúa ban cho mình, là dấu chỉ của một đời sống thiết thân với Thiên Chúa. Càng nhận biết hồng ân Thiên Chúa, càng thuộc về Thiên Chúa hơn.

b. Bắt đầu lại khi thấy rõ mình hơn

Nhận ra những lỗi lầm của mình để sửa đổi, là điều chính yếu của việc xét mình.

Trong xét mình, chúng ta không chỉ nhằm nhận ra những lỗi lầm khuyết điểm của mình, nhưng còn nhận ra những khuynh chiều tàng ẩn của mình, để có thể tránh được những lỗi phạm nghiêm trọng hơn! Tại sao tôi làm điều này chứ không phải điều kia, ngay cả khi điều tôi làm chưa phải là tội? Cái tàng ẩn hay khuynh chiều đằng sau hành động đó là gì?

Tại sao tôi hay bị cám dỗ về điều này? Tại sao tôi bị cám dỗ về điều này dai dẳng và mãnh liệt như vậy? Phải chăng vì tôi chưa có thái độ hay lập trường dứt khoát với điều này (với khuynh chiều này, với tội này)? Hay tại vì tình yêu của tôi với Thiên Chúa đã bị phai lạt và giảm sút? Tôi cần nhận ra những điều đó, để có quyết định và thái độ cụ thể nhằm tiến bộ hơn nữa trong đời sống thiêng liêng.

c. Cầu nguyện ngắn về chính đời sống ngày qua

Nếu có nhiều giờ cho việc xét mình, thì sau khi đã nhận ra những hồng ân Thiên Chúa ban và những lỗi lầm mình đã phạm mất lòng Thiên Chúa, chúng ta nên dùng thời gian còn lại để nói chuyện thân thưa với Thiên Chúa dựa vào những hồng ân và những lỗi lầm của mình. Đây là những phút cầu nguyện dựa vào đời sống ngày qua của mình.

d. Các bước gợi ý giúp xét mình

i. Ý thức mình hiện diện trước nhan Chúa và kính cẩn chào Chúa

ii. Xin Thiên Chúa ban Thánh Thần để Ngài giúp mình ...

iii. Ơn lành

· Xin ơn nhận ra những ơn lành mình đã nhận lãnh từ lần xét mình lần trước cho tới bây giờ

· Xét mình để nhận ra những ơn lành đã lãnh nhận

· Tạ ơn Chúa

iv. Lỗi lầm

· Xin ơn để nhận ra những lỗi lầm khuyết điểm

· Xét mình để nhận ra lỗi lầm của mình từ lần xét mình lần trước cho tới bây giờ

· Aên năn thống hối xin lỗi Chúa

v. Tâm sự thân thưa với Chúa dựa vào những ơn lành mình đã nhận và những lỗi lầm khuyết điểm mình đã phạm.

D. TIẾN TRÌNH LINH THAO

Theo thánh Y-nhã, Linh Thao gồm bốn tuần. Tuần thứ nhất cầu nguyện về tội, tuần thứ hai về cuộc đời Chúa Yêsu cho tới ngày Ngài được rước vào Yêrusalem, tuần thứ ba về cuộc tử nạn của Chúa Yêsu, và tuần thứ tư về Chúa Yêsu Phục Sinh. Tuy vậy, vẫn còn một số bài cầu nguyện khác, như:

· Lời mời của Vua Hằng Sống;

· Các bài cầu nguyện, tạm gọi là ngày Y-nhã;

· Chiêm niệm để được tình yêu ;

· Ngoài ra còn có những điểm phải suy nghĩ được gọi là “Nguyên Lý và Nền Tảng” ở khởi đầu của Linh Thao, và các chỉ dẫn để làm việc lựa chọn ở cuối tuần thứ hai.

Tiến trình Linh Thao được trình bày dưới đây theo thứ tự sau:
nếu không tính Nguyên Lý và Nền Tảng,
các bài cầu nguyện về tội và lòng nhân từ tha thứ của Thiên Chúa, thuộc tuần nhất;
các bài cầu nguyện về Lời Mời của Vua Hằng Sống, về cuộc đời ẩn dật, về cuộc đời công khai của Chúa, các bài cầu nguyện của ngày Y-nhã, việc lựa chọn, được coi thuộc tuần hai;
các bài cầu nguyện về cuộc khổ nạn và phục sinh của đức Yêsu, thuộc tuần ba và bốn;
bài “Chiêm niệm để được tình yêu” thường là bài cầu nguyện cuối cùng của Linh Thao.

1. Nguyên Lý Nền Tảng

Mỗi tuần của Linh Thao, và cụ thể là mỗi bài cầu nguyện trong Linh Thao đều có mục đích và yêu cầu cần đạt được. Chính vì vậy, một người khi làm Linh Thao, cần cố gắng cầu nguyện hết sức để “đạt yêu cầu của từng bài”, như thể không hy vọng đạt được gì khác ở những bài tiếp sau (LT.11).

Vậy đâu là mục đích và yêu cầu khi suy nghĩ và cầu nguyện về “Nguyên Lý và Nền Tảng”?

a. Trí (biết đúng để sống đúng)

Những bài cầu nguyện trong phần này nhằm giúp cho thao viên có cái nhìn đúng đắn về Thiên Chúa, con người và vũ trụ.

Thiên Chúa là nguyên lý và nền tảng của tất cả, Ngài yêu thương con người, Ngài tạo dựng vũ trụ vật chất để phục vụ con người, để con người dùng chúng như phương tiện đến với Thiên Chúa.

b. Tâm (bình tâm)

Làm sao để sau những bài cầu nguyện này, thao viên cảm thấy bình tâm trước mọi tạo vật.

Bình tâm không đơn thuần là dửng dưng trước mọi sự, nhưng chủ yếu là chọn Thiên Chúa trên tất cả. Bất cứ điều nào làm vinh danh Thiên Chúa hơn thì mình chọn; còn những gì làm vinh danh Chúa ngang nhau, thì mình không ham muốn điều này hơn điều kia; chẳng hạn, nếu làm vinh danh Chúa ngang nhau, thì tôi không chọn giầu có hơn nghèo hèn, danh vọng hơn xỉ nhục, sống lâu hơn chết yểu,...

Chọn Thiên Chúa trên tất cả, chọn làm vinh danh Thiên Chúa hơn những gì khác, đó là điểm chính yếu của bình tâm. Làm sao sau khi cầu nguyện những bài về Nguyên Lý và Nền Tảng, thao viên cảm thấy mình sẵn sàng chọn Thiên Chúa và những gì thuộc về Ngài trên tất cả những gì khác trong cuộc sống của mình.

2. Tội

HOME LINH ĐẠO BẠN ĐƯỜNG LINH THAO BD1 BD2 BD3 BD4 BD5

Chúc bạn an vui hạnh phúc.

Giuse Phạm Thanh Liêm, S.J.

liempham@jesuits.net

---

[1] Khao khát nên thánh, là hành vi đã được lý trí tự do hướng dẫn.

[2] Mỗi bài cầu nguyện đều có ơn xin, có thể coi như yêu cầu của bài cầu nguyện.

[3] Không vị lợi, có cái nhìn trưởng thành về đời sống gia đình và dâng hiến, không bị quyến luyến lệch lạc chi phối.

[4] Lấy con người cảm tính của mình làm tiêu chuẩn chọn lựa.

[5] Như vậy không nên lạm dụng cách chọn lựa theo thánh Y-nhã, như thể cứ làm theo cách thức đó, thì đã là làm việc lựa chọn đúng đắn!

[6] Nếu ai đó không bình tâm mà làm lựa chọn, thì cuộc chọn lựa đó không được coi là cuộc chọn lựa có giá trị.

[7] Ở một nghĩa nào đó, không quyết định cũng là quyết định, không chọn lựa cũng là chọn lựa.

Nếu không thấy rõ thì đừng quyết định. Cụ thể, trong trường hợp lựa chọn bậc sống, nếu không thấy rõ Chúa muốn mình sống bậc sống khác, thì cứ sống trong bậc sống mình đang sống.

[8] Điều này không muốn nói rằng người đó không bị đau khổ hoặc thập giá trong cuộc sống.

[9] Đương nhiên phải hiểu là nếu chúng ta vẫn quảng đại với Chúa: vẫn luôn kết hiệp với Chúa liên lỉ trong suốt ngày sống, vẫn luôn giữ tâm trí và giữ gìn ngũ quan.

Nếu sau chọn lựa mà chúng ta cầu nguyện dở hơn trước dù chúng ta vẫn quảng đại với Chúa như trước, thì phải tìm nguyên do, cũng có thể tại mình chọn điều Chúa không muốn.