HOME LINH ĐẠO
ĐỂ TỰ DO VÀ HẠNH PHÚC
HƠN HPH1 HPH2 HPH3 HPH4 HPH5
ĐỂ TỰ DO
VÀ HẠNH PHÚC HƠN
Giuse Phạm Thanh Liêm, S.J.
1). Tĩnh tâm theo phương pháp
của thánh Y-Nhã
2).
Thời điểm gặp gỡ và sống với
Thiên Chúa
B. ĐIỀU KIỆN NỘI TÂM
ĐỂ LÀM LINH THAO
2). Lòng quảng đại
được cụ thể hóa
PHẦN
HAI: NHÂN HỌC THIÊNG LIÊNG
Đã là
người, ai lại không khao khát hạnh phúc? Con
người mong ước
sống hạnh phúc ngay giây phút hiện tại; và hơn
nữa, người ta còn mơ ước làm sao sống
hạnh phúc trọn đời và vĩnh viễn nữa! Ao
ước sống hạnh phúc như thể thuộc
bản chất con người.
Giầu sang, danh vọng , chức quyền, cũng
không mang lại cho con người hạnh phúc đích
thực! Có biết bao người “lắm tiền nhiều
bạc” đau khổ; có không
ít người “danh tiếng” khổ đau; và có nhiều
người “có chức có
quyền” vẫn không hạnh phúc!
Kinh nghiệm
sống cho thấy, có bao người lầm tưởng
rằng tiền bạc sẽ mang lại hạnh phúc.
Họ chủ trương: “có tiền mua tiên cũng
được..., đồng tiền là Tiên là Phật...”;
và họ đã miệt mài đi tìm và thu tích của cải;
nhưng rồi họ thất vọng chán nản vì ...
họ thấy họ đã sai lầm!
Nhiều
người đi tìm công danh tăm tiếng, nhưng có
những người từng trải đã kinh nghiệm:
“cái vòng danh lợi cong cong, kẻ hòng ra khỏi
người mong được vào”!
Đói làm
người ta khổ, đau cũng làm con người
khổ, và sầu cũng làm người ta khổ...! Chính
quyền cũng như
những người thiện chí, luôn bận tâm tìm
công ăn viêc làm cho bao
người, để con người có một
cuộc sống sung túc hơn. Có bao người đang
nỗ lực giúp con người
vượt qua nỗi đau nỗi sầu của
mình, để con người bớt khổ hơn.
Nhưng kinh nghiệm cho thấy:
sự sung túc về vật
chất cũng như những nỗ lực bên ngoài không
đủ làm cho con người được thư thái,
bình an, hạnh phúc.
Con người
chỉ được hạnh phúc đích thực khi
sống đúng tương quan của mình với Thiên Chúa,
với anh em đồng loại, và với tạo vật. Con người sống hạnh phúc đích thực khi con
người chấp nhận sống như Thiên Chúa
muốn, khi con người sử dụng tạo vật
như Thiên Chúa muốn , khi con người yêu thương
anh em đồng loại và Thiên Chúa như chính Thiên Chúa
muốn, khi con người sống yêu thương
như Thiên Chúa là Đấng
luôn yêu thương.
Thiên Chúa yêu
thương con người , và mãi mãi yêu thương con
người. Ngài muốn con người sống hạnh
phúc với Ngài, không chỉ ở đời sau mà ngay
cả ở đời này nữa. Thiên Chúa luôn luôn hành
động trong dòng lịch sử và nơi tâm hồn
mỗi người, để đưa con người
trở về với Ngài, để làm con người thuộc
về Ngài, để con người được
hạnh phúc đích thực.
Linh Thao là một phương tiện, là
một môi trường mà Thiên Chúa dùng, để làm con
người thuộc về Ngài, để làm con
người sống hạnh phúc.
Nhằm giới
thiệu Linh Thao và để làm Linh Thao dễ dàng hơn mà
tập sách này được hình thành. Nó gồm bốn
phần:
·
phần
thứ nhất bàn về những điều cần
biết để làm Linh Thao,
·
phần
thứ hai bàn về nhân học thiêng liêng,
·
phần
thứ ba về tiến trình Linh Thao,
·
và thứ
tư là phần phụ thêm gồm một số bài như
những điểm gợi ý giúp cầu nguyện.
Linh Thao là gì?
Đâu là điều kiện cần thiết
để làm Linh Thao?
Trong Linh Thao, cụ thể người ta phải làm
gì?
Đó là những mục sẽ được
đề cập đến trong phần một này.
Linh Thao là gì?
Đóù là cuộc tĩnh tâm hay
cấm phòng theo phương pháp của thánh Y-nhã Loyola Dòng
Tên[1].
Nhưng, cuộc tĩnh tâm hay cấm phòng này có gì khác so với những cuộc
tĩnh tâm hay cấm phòng khác?
Tôi đã nghe
một nữ tu đã đi linh thao trả lời với
một bạn cùng một Dòng, khi nữ tu này muốn biết về Linh Thao: “Linh Thao là
cuộc tĩnh tâm trong đó người ta không nói
chuyện, và có nhiều giờ cầu nguyện hơn
những cuộc tĩnh tâm
“bình thường” khác”.
Một nữ tu
nói với tôi: “Chúng con không hiểu tại sao các tu sĩ
Dòng Tên không chịu giúp Linh Thao cho một số đông
khoảng ba bốn chục người trong một khóa?
Chúng con thấy Linh Thao rất tốt, chúng con muốn cho
nhiều chị em được tham dự, nhưng vì
bị giới hạn số người nên có ít chị em
được tham dự; Thật lòng, chúng con sẵn sàng
theo mọi kỷ luật của Linh Thao: chúng con sẽ
cầu nguyện đủ
bốn hoặc năm lần mỗi ngày, và sẽ cầu
nguyện mỗi lần đủ một giờ, chúng con
cũng sẽ giữ im lặng suốt ngày trọn khóa Linh
Thao...; xin quý cha quý thầy mở rộng cho một số
đông người được dự trong một khóa Linh Thao!”.
Theo ý riêng của
tôi, không thể thỏa mãn lời đề nghị trên!
Tại sao?
Có lần đi
xuống miền tây giúp Linh Thao cho một Dòng nọ,
gặp một người phát biểu: “Tại sao lại
phải vất vả mời một tu sĩ ở xa
như vậy tới giúp Linh Thao? Ai giảng mà chẳng
được? Hoặc một linh mục nào đó, và
thậm chí ngay cả một dì cũng giảng
được mà!”.
Đúng là một
dì phước cũng có thể giảng, và giảng hay
nữa chứ ; và một linh mục nào đó cũng có
thể giúp tĩnh tâm, và giúp tĩnh tâm tốt; nhưng
như vậy, chưa có nghĩa là người đó có
thểå giúp LinhThao ! Tại sao vậy?
Không phải
hễ ai có thể giảng hoặc giảng hay, đều là người “giúp
Linh Thao” được! Bởi vì, nếu Linh Thao chỉ là
giảng, thì người ta có thể thu băng những bài
giảng “hay”, và cho những người muốn làm Linh Thao
nghe lại; hoặc người ta có thể chuẩn bị
và cho đánh máy lại những bài giảng hay, rồi
phổ biến cho những người muốn làm Linh Thao.
Và nếu hiểu Linh Thao như vậy, thì một người có thể giúp
một khóa Linh Thao mà không phải giới hạn số
người!
“Giúp Linh Thao”, không
phải chỉ là cho điểm gợi ý giúp cầu
nguyện (LT.2), nhưng còn là
gặp gỡ giữa thao viên và người đồng
hành (LT. 17.22), nhằm giúp người tập Linh Thao
đạt được kết qủa mong ước.
Thế nên, để có thể giúp Linh Thao, người
đó phải có khả năng “giúp đỡ các linh
hồn”; nghĩa là, người đó phải có kinh nghiệm gặp gỡ Thiên
Chúa (để hy vọng có thể giúp người khác
gặp gỡ Thiên Chúa), người đó phải có kinh
nghiệm hoặc được học biết rằng Thiên
Chúa luôn luôn tự do dẫn đưa con người
đến với Ngài theo con đường của Ngài
(để người đó không dập tắt Thần
Khí), và người đó cũng phải có kinh nghiệm thiêng liêng nhận biết tác
động của các thần khác nhau (để giúp
người ta nhận ra Ý Chúa).
Để giúp Linh
Thao, người đó phải
có phán đoán đúng đắn. Nếu phán đoán sai
lầm, thì không những không giúp mà còn làm hại
người được giúp nữa. Giúp Linh Thao là
một nghệ thuật, và là một nghệ thuật
tuyệt vời! Không phải ai cũng có thể làm
được điều này.
Gặp gỡ trao đổi để giúp
đỡ, là một yếu tố quan trọng và không
thể thiếu trong Linh Thao[2].
Và như vậy, học biết “giúp đỡ các linh
hồn” qua Linh Thao, không là chuyện dễ dàng, và
điều này không thể học biết trong thời gian
“một sáng một chiều”.
Không thể tách Linh Thao khỏi “hướng dẫn thiêng
liêng”: Ai không biết “hướng dẫn thiêng liêng” thì không
thể giúp Linh Thao[3].
Linh
Thao là gì?
Thánh Y-nhã trả
lời: “Hai tiếng Linh Thao
ở đây được hiểu là mọi cách xét
mình, suy gẫm, chiêm niệm, cầu nguyện bằng
miệng lưỡi hay bằng tâm trí, và các việc thiêng
liêng khác như sẽ nói sau. Vì như đi dạo, đi bộ, chạy, là thể thao, thì cũng thế,
được gọi là Linh Thao tất cả những cách
dọn và chuẩn bị linh hồn để xa bỏ
những quyến luyến lệch lạc, và sau khi đã xa
bỏ các quyến luyến lệch lạc thì tìm và tìm
thấy Ý Chúa trong cách sắp đặt cuộc đời
nhằm cứu rỗi linh hồn mình”(LT.1).
Theo thánh Y-nhã,
ở một nghĩa rất rộng, tất cả các hành vi hoạt động thiêng liêng
đều được gọi là Linh Thao.
Với một
nghĩa hẹp hơn, Linh Thao là những hành vi hoạt động thiêng
liêng có mục đích “xa bỏ quyến luyến lệch
lạc...và tìm kiếm Thánh Ý Chúa”.
Với nghĩa
hẹp hơn nữa, Linh Thao
là những bài cầu nguyện theo một tiến trình:
“Những Linh Thao sau đây gồm có bốn tuần,
tương ứng với bốn phần được
phân chia như sau: tuần thứ nhất suy xét và chiêm
niệm về các tội lỗi, tuần thứ hai về
cuộc đời đức Kitô Chúa chúng ta cho đến
hết ngày lễ lá, tuần thứ ba về cuộc
thương khó của đức Kitô Chúa chúng ta, tuần
thứ tư về sự sống lại và lên trời,
thêm bản chỉ dẫn ba cách cầu nguyện... tuy nhiên
sẽ kết thúc trong khoảng hơn kém ba mươi
ngày”(LT.4).
Gút lại, Linh Thao không chỉ là những
hành vi hoạt động thiêng liêng bất kỳ nào đó,
mà còn là những hành vi hoạt động thiêng liêng có
một tiến trình và nhắm
mục đích rõ ràng.
Linh
Thao không là một khóa thần học nhằm cung cấp
những kiến thức mới lạ về Thiên Chúa,
nhưng là một thời gian
đặc biệt để sống với Thiên Chúa.
Nơi Linh Thao, con
người ước muốn, khao khát gặp gỡ và
cảm nghiệm Thiên Chúa, và một khi được
gặp gỡ và cảm nghiệm Thiên Chúa, thì
được Ngài biến đổi.
Linh Thao là hành trình tìm kiếm Thiên Chúa, và chính Thiên Chúa
làm cho con người được gặp gỡ Ngài, và
cũng chính Thiên Chúa làm cho con người cảm nghiệm tình yêu của
Ngài đối với con
người, cũng chính Thiên Chúa biến đổi cung
cách suy nghĩ, con tim tình cảm, ước muốn khát
vọng của con người, làm con người trở
nên giống Thiên Chúa, giống đức Kitô mỗi ngày
một hơn.
Trong kinh nghiệm sống, ai trong chúng
ta cũng có kinh nghiệm “tri hành bất nhất”,
ước muốn một điều nhưng dường
như... không thực hiện được! Linh Thao không
chỉ giúp con người nhận ra chân lý, nhận ra Ý
Chúa, nhưng còn là phương tiện Thiên Chúa dùng
để giúp con người thực hiện Ý Chúa. Nói
bằng ngôn từ của thánh Y-nhã: “Linh Thao để thắng
mình và tổ chức cuộc đời cho có trật
tự mà không quyết định theo một tình cảm
lệch lạc nào” (LT.21).
Trước
năm 1521 (khi ngài khoảng 30 tuổi), Y-nhã đã sống
khá phóng túng. Với biến
cố bị thương ở Pampeluna và thời gian sau
đó, đặc biệt thời gian tại Manresa, Y-nhã
đã có kinh nghiệm với Thiên Chúa và được Ngài
biến đổi. Kể từ thời điểm
đó, Y-nhã say mê giúp đỡ các linh hồn bằng chính
kinh nghiệm mà Ngài đã được Thiên Chúa dạy
dỗ, và kinh nghiệm này được gọi là Linh Thao.
Tập sách
nhỏ mang tựa đề “LINH THAO” được in
lần đầu tại Roma năm 1548, và với phép
của đức giáo hoàng Phao-lô III, nhằm tránh mọi
dị nghị và chỉ trích. Sở dĩ thánh Y-nhã làm
như vậy, là để
phụng sự Thiên Chúa và giúp đỡ các linh hồn
hữu hiệu hơn; bởi vì kinh nghiệm cho thấy
thánh Y-nhã đã bị ngăn cản và phiền hà nhiều
trong việc giúp đỡ các linh hồn bằng Linh Thao:
Ngài đã từng bị hỏi cung, bị cầm tù,
bị cấm giảng dạy chuyện thiêng liêng và giúp
đỡ các linh hồn,...!
Kinh nghiệm nhận định các
thần, lòng hoán cải thật sự, ao ước khao
khát bắt đầu một đời sống phụng
sự Thiên Chúa bằng việc giúp đỡ các linh
hồn, tình yêu đặc biệt đối với
đức Yêsu đến độ ao ước khao khát
được trở nên giống Ngài trong khó nghèo khổ
nhục, là những kinh nghiệm đặc biệt
của Y-nhã và là đặc sủng Linh Thao.
Chúng ta đã tìm
hiểu Linh Thao là gì, bây giờ trong những đoạn
tiếp sau, chúng ta sẽ tìm hiểu đâu là những
điều kiện cần để có thể làm một
cuộc Linh Thao tốt.
Có phải tất
cả mọi người đều có thể làm Linh Thao
được không?
Tôi có biết
một vài vị có trách nhiệm huấn luyện trong một Dòng nọ, sau khi làm Linh
Thao có kết qủa tốt, các vị đó muốn cho tất
cả những thành viên trong Dòng đi Linh Thao, nhưng
kết qủa không khả quan lắm! Tại sao vậy?
Có người sau
khi đi dự một khóa Linh Thao, liền nghĩ ngay
rằng họ đã biết “đủ” về Linh Thao, và
thấy rằng Linh Thao cũng “thường” thôi! Một người
khác không muốn đi Linh Thao thì lập luận: “Đi Linh
Thao cũng đâu có ích gì! Cứ
nhìn bạn X thì
biết!”. Một người có trách nhiệm trong một
Dòng bận tâm: “Khi tĩnh tâm hoặc khi Linh Thao thì sốt
sắng, nhưng sau một thời gian trở về
cuộc sống thường ngày thì lại sống như
bình thường. Làm sao để các tu sĩ
được biến đổi thực sự?”. Trả lời sao đây?
Không phải ai
cũng làm Linh Thao được. Có những người
chỉ có thể làm được tuần thứ nhất
của Linh Thao: “Phải đề ra cho mỗi
người việc gì có thể giúp họ và làm ích cho
họ hơn, tùy theo mức
độ họ sẵn sàng đón nhận. Bởi
vậy đối với một người muốn
cố gắng học hỏi và thỏa mãn linh hồn tới một mức độ
nào đó, thì có thể đề nghị cho họ
việc xét mình.... không nên dẫn đưa họ vào
việc chọn bậc sống và những việc Linh Thao
khác ngoài khuôn khổ tuần thứ nhất” (LT.18).
Những người chỉ ao ước tiến
bộ tới một mức độ nào đó, không
thể làm trọn vẹn Linh Thao được!
Đúng ra phải nói: không nên cho những người
như vậy làm Linh Thao, vì không chắêc thu lượm
được nhiều kết qủa như mình mong ước, và nhất là
khi không có nhiều giờ để giúp họ; và nếu là
cuộc Linh Thao cho một nhóm người, thì những
người “không có thái độ nội tâm tương
ứng” này có thể phá hủy bầu khí thiêng liêng, và làm
ảnh hưởng gây kết qủa xấu cho khóa Linh
Thao.
Để có thể làm trọn vẹn Linh
Thao, cần phải có thái độ nội tâm cần
thiết: lòng khao khát thuộc trọn về Chúa, ao
ước nên trọn lành, ước mong nên thánh.
Lòng quảng đại là thái độ duy nhất
cần thiết để chuẩn bị và làm Linh Thao.
Thánh Y-nhã nói: “Người
luyện tập Linh Thao sẽ được nhiều ích
lợi nếu bước vào với lòng quảng
đại và hào hiệp với Đấng Tạo Hóa và Chúa
mình, dâng trót cho Ngài cả ý
muốn và tự do của mình cho Chúa Chí Tôn, để
mặc Ngài sử dụng chính mình cũng như mọi
sự mình có theo Thánh Ý Ngài” (LT.5).
Quảng đại, theo ngôn từ của thánh
Y-nhã, là thái độ sẵn
sàng để Chúa làm bất cứ điều gì Ngài
muốn về mình; Mình sẵn sàng mở lòng ra
trước tác động của Thánh Thần, để
tùy Chúa lôi kéo mình, và mình sẵn sàng đáp trả mọi
đòi hỏi của thánh ý Chúa.
Quảng đại, hàm chứa tin tưởng và phó thác
hoàn toàn cho Thiên Chúa để Ngài định đoạt
về đời mình, để Ngài làm cho mình những gì
Ngài muốn; và chắc chắn đó là điều tốt
nhất đối với mình.
Khao khát nên thánh ,
lòng quảng đại sẵn
sàng thực hành tất cả những gì Chúa muốn
về mình, là yếu tố cần thiết để làm Linh
Thao.
Một
người làm Linh Thao mà không thấy sống tốt
hơn, nên xem người đó có đạt
được kết qủa của Linh Thao không?
·
Người
đó có lòng khao khát nên thánh và
quảng đại với Chúa không ?
·
Người
đó có đạt yêu cầu của từng giai
đoạn Linh Thao không? Một người có thể
đã trải qua bẩy ngày,hoặc tám ngày, hoặc
mười ngày Linh Thao, nhưng nếu người đó
thực sự chưa đạt được kết
qủa của từng bước của Linh Thao,
người đó chưa có kinh nghiệm Linh Thao thực
sự! Linh Thao được chia làm bốn tuần, và
mỗi tuần đều có yêu cầu cần phải
đạt. Nếu không đạt được yêu
cầu này, không nên qua tuần khác. Chính vì vậy, Linh Thao
thuở ban đầu theo thánh Y-nhã được giúp riêng
cho từng người một, vì tùy theo nhu cầu và
sự tiến bộ của mỗi người mà vị
hướng dẫn cho những bài Linh Thao thích hợp
(LT.17).
·
Linh Thao
chỉ là khởi đầu của một đời
sống “quảng đại" với Chúa hơn. Nếu
con người không cố gắng liên tục trong
đời sống mỗi ngày, thì con người có thể
lạm dụng tự do Thiên Chúa ban để phản
bội Ngài. Để nên thánh trong cuộc sống
thường ngày, chúng ta phải cố gắng liên tục,
phải liên tục vượt qua chính mình, phải cầu
xin Chúa làm cho mình yêu Chúa, và cụ thể là quảng
đại với Chúa liên tục trong cuộc sống
thường ngày hơn.
Cụ thể,
trong Linh Thao, người ta phải làm gì? Và lòng quảng
đại phải được thực hiện như
thế nào?
Mục đích của Linh Thao là gặp gỡ Thiên
Chúa, sống thân thiết và hạnh phúc với Thiên Chúa,
để Thiên Chúa biến đổi và làm mình thuộc
trọn về Thiên Chúa.
Trong cầu
nguyện, con người ý thức mình hiện diện
trước nhan thánh Chúa, lắng nghe Chúa nói trong tâm trí, tâm
sự thân thưa với Chúa. Chúa nói với mình về chính mình và về Chúa,
đểø mình biết mình hơn và biết Chúa hơn,
biết mình là con người “tội lỗi” nhưng
vẫn được Thiên Chúa yêu thương vô cùng.
Trong Linh Thao, lắng nghe Chúa nói, để
Lời Chúa tra vấn soi chiếu tận tâm khảm thâm sâu
lòng mình, và sẵn sàng vâng phục Thánh Thần để
thay đổi chính mình, là điều quan trọng nhất.
Để cầu nguyện dễ dàng
hơn và đạt được mục đích hơn,
người làm Linh Thao phải dành thời gian để
chuẩn bị nội dung cho việc cầu nguyện.
Nếu là cuộc Linh Thao có hướng dẫn, thì
đề tài cầu nguyện thường được
người hướng dẫn gợi ý (LT.2), còn nếu
là cuộc Linh Thao “không có người hướng dẫn”
thì người làm Linh Thao sẽ tự mình làm công việc
này.
Sau khi cầu
nguyện, người làm Linh Thao sẽ dùng khoảng 15 phút
để lượng giá hay kiểm điểm xem giờ
cầu nguyện vừa qua có kết qủa như thế
nào, có đạt được kết qủa như mình
mong ước không? Nếu cầu nguyện tốt, thì
tạ ơn Chúa; còn nếu không tốt lắm, thì xem
đâu là nguyên do, và cố gắng sửa chữa
để giờ cầu nguyện tiếp theo
được tốt hơn.
Việc xét gẫm rất quan trọng, người làm Linh
Thao phải làm thật nghiêm túc nếu không sẽ không
đạt nhiều kết
quả (LT.77).
Xét mình là việc thiêng liêng rất quan trọng
đối với thánh Y-nhã. Ngài đề nghị xét
mình một ngày hai lần, và trong hai lần xét mình “chung”
này, sẽ xem xét “cách riêng” lòng
quảng đại của mình với Thiên Chúa (LT.32tt;
24.90).
Quảng
đại, chính là tình yêu của mình đối với Thiên
Chúa. Lòng quảng đại
được biểu lộ một cách cụ thể
trong chính cuộc sống, trong từng hành vi cụ thể
của chúng ta, và trong trọn cả ngày sống.
Linh Thao là thời
gian đặc biệt mà người làm Linh Thao muốn
dành trọn vẹn cho Thiên Chúa. Thế nên, người làm Linh Thao sẽ cầm giữ ngũ
quan để không bị những tác động bên ngoài chi
phối: giữ con mắt, lỗ tai, miệng lưỡi.
Để nếu cần, nghe như không nghe, nhìn nhưng
như không nhìn, không nói khi không thực sự cần
phải nói.
Người làm
Linh Thao gạt bỏ mọi bận tâm thường ngày
cũng như những gì không phải suy nghĩ, để
dành tất cả thời gian và con người mình cho Thiên
Chúa trong những ngày này.
Người làm Linh Thao gạt bỏ những tư
tưởng "chia trí" và “không hợp” không chỉ
trong giờ cầu nguyện, mà còn cả trong suốt ngày
sống nữa. Tuy vậy, trong lúc xét gẫm và xét mình,
người làm Linh Thao phải tìm hiểu nguyên do tại
sao mình lại hay bị chia trí và thường bị
bận tâm về những điều đó, để có
thể nhận biết về mình hơn.
Trong thời gian
Linh Thao, người tĩnh tâm luôn sống dưới con
mắt Chúa, luôn ý thức Chúa đang hiện diện
với mình và đang yêu thương mình, và luôn sống trong
tâm tình của mầu nhiệm mình đang cầu nguyện
suốt cả ngày.
HOME LINH ĐẠO
ĐỂ TỰ DO VÀ HẠNH PHÚC
HƠN HPH1 HPH2 HPH3 HPH4 HPH5
[1] Dòng Tên được thánh Y-nhã Loyola, thánh Phanxicô Xavier, chân phước Phêrô Favre và mấy bạn khác nhận định để thành lập vào mùa chay năm 1539, và được đức giáo hoàng Phaolô III phê chuẩn bằng trọng sắc Regimini ngày 27.09.1540.
Dòng này được gọi là Dòng Tên vì cha Đắc Lộ (Alexandre de Rhodes) thuộc Dòng Tên, và các bạn thừa sai khác cũng thuộc Dòng Tên , đã thích nghi cách gọi Dòng theo nền văn hóa dân tộc Việt Nam khi các Ngài tới truyền giáo ở Việt Nam. Sát nghĩa thì Dòng này phải được gọi là Dòng Yêsu ( Societas Iesu, Society of Jesus, Compagnie de Jésus), nhưng vì người Việt Nam không có thói quen gọi tên tục một người đáng kính, nên các cha thừa sai “Việt Nam hóa” đó tự giới thiệu họ là những người thuộc Dòng Tên.
Các thừa sai Dòng Tên tới Việt Nam vào năm 1615, còn cha Đắc Lộ tới miền Nam Việt Nam vào ngày 27.12.1624 ( Xem LM. NGUYỄN HỒNG, Lịch sử Truyền Giáo ở Việt Nam, q.1: Các cha thừa sai Dòng Tên 1615-1665, HIỆN TẠI 1959, trang 92.94).
[2]Nếu không có điều này, thì đây là cuộc tĩnh tâm hay cấm phòng “ít người” chứ không phải là Linh Thao. Linh Thao là cuộc tĩnh tâm có hướng dẫn theo phương pháp của thánh Y-nhã.
Khi nói như vậy, người viết không hề có ý muốn nói: “cuộc tĩnh tâm đó không có nhiều ích lợi”, và cũng không hề có tư tưởng đánh gía thấp các cuộc tĩnh tâm đó một chút nào. Cuộc tĩnh tâm đó có thể rất tốt.
[3]Linh Hướng là một nghệ thuật, một nghệ thuật vượt các nghệ thuật (l’art des arts). Xem JOSEPH STIERLI,SI, L’art de la direction spirituelle, trong L’accompagnement spirituel, tạp chí CHRISTUS số 153 hors série, PARIS 1992, trang 39.