Trong khi Chúa Thánh Thần nói trực tiếp vào tâm hồn mà không cần phiên dịch, thì điều này lại không xảy ra với những tham dự viên Thượng Hội đồng, những người phải đối diện với một thách thức.
Trong một Thượng Hội đồng với chủ đề là tính hiệp hành, tất cả đều xoay quanh việc lắng nghe.
“Với sự giúp đỡ của Chúa Thánh Thần, chúng ta phải lắng nghe và thấu hiểu những tiếng nói này – tức là, những ý tưởng, những kỳ vọng, những dự định – để cùng nhau phân định tiếng Chúa đang nói với Giáo hội” – Đức Thánh Cha Phanxicô trong bài giảng khai mạc tại Thượng hội đồng.
Tuy nhiên, để lắng nghe và thấu hiểu, chúng ta cần nói chung một ngôn ngữ. Điều này lại không xảy ra ở Thượng hội đồng, nơi quy tụ mọi người từ gần 120 quốc gia. Ví dụ, một Giám mục Châu Phi đến từ nước nói tiếng Pháp sẽ phải nghe kinh nguyện ban sáng bằng tiếng Maori, tiếng Trung Quốc hay tiếng Anh Pidgin (được nói ở Nigeria), sau đó sẽ theo dõi những bài thuyết trình bằng tiếng Ý, Tây Ban Nha hoặc Bồ Đào Nha, và sẵn sàng nói chuyện với một người đồng sự bằng tiếng Nhật hay tiếng Áo trong giờ nghỉ.
Các Ngôn Ngữ Chính Thức
Trong khi tiếng Latinh là ngôn ngữ chính thức của Giáo hội, điều này không đúng với Thượng Hội đồng, nơi mà ngôn ngữ chính thức là tiếng Ý. Vào năm 2014, Giáo hoàng Phanxicô đã quyết định thay thế tiếng Latinh (Cicero) – một ngôn ngữ không quen thuộc với các tham dự viên, bằng tiếng Ý (Dante).
Tuy nhiên, tiếng Ý không được sử dụng chính thức ở bất kỳ quốc gia nào khác ngoài chính lãnh thổ nước Ý (ngoại trừ bang Lugano ở Thụy Sĩ). Tiếng Ý cũng không là thông ngôn hay ngôn ngữ chung (lingua franca) của toàn bộ Thượng hội đồng nơi mà chỉ có khoảng 20 người Ý trong số 368 tham dự viên. Và điều này xảy ra bất chấp thực tế rằng rất nhiều các tham dự viên làm việc ở Toà thánh hay đã từng học ở một trong những đại học giáo hoàng của Ý.
Để khắc phục tình trạng này, Thượng hội đồng về tính hiệp hành đã chọn thêm 4 ngôn ngữ chính thức khác: tiếng Anh, tiếng Pháp, tiếng Tây Ban Nha và tiếng Bồ Đào Nha. Các bàn tròn nơi mà các tham dự viên ngồi tại Hội trường Paul VI sẽ được chia thành các nhóm ngôn ngữ để thuận tiện cho việc giao tiếp giữa những người nói cùng một ngôn ngữ.
Và khi cần lắng nghe hay nói chuyện với cả hội trường, các thông dịch viên sẽ dịch trực tiếp 5 ngôn ngữ này, thêm cả tiếng Đức nữa. Mặc dù không được công nhận là ngôn ngữ chính thức, nhưng tiếng Đức (Goethe) vẫn góp mặt nhờ nguồn tài trợ từ các quốc gia liên quan.
Bất bình đẳng trong đại hội
Ngoài các bài phát biểu chính thức, đặc biệt trong giờ nghỉ, các thành viên vẫn tiếp tục nói chuyện với nhau, thường xuyên sử dụng nhiều ngôn ngữ. Một người tham gia truyền thông Thượng hội đồng giải thích:
“Có nhiều người nói hai, ba, thậm chí nhiều ngôn ngữ, và họ không hề ngần ngại thay đổi các nhóm ngôn ngữ để có cái nhìn rộng hơn về những gì đang diễn ra của hội nghị . Đôi khi mọi người gặp khó khăn nhưng họ vẫn thấu hiểu nhau.”
Tuy nhiên, đối với một số người thì bối cảnh ngôn ngữ quốc tế này khá khó khăn. Ví dụ, hai thành viên của nhóm ngôn ngữ nói tiếng Pháp thừa nhận rằng họ khó khăn trong việc diễn đạt bằng tiếng Pháp, vốn không phải là ngôn ngữ duy nhất được sử dụng ở đất nước họ. Bản thân họ cảm thấy thất vọng khi không thể nói chuyện với ai đó nói những ngôn ngữ khác. Một thành viên nói rằng “May mắn thay, một trong số họ đóng vai trò là phiên dịch viên.”
Trường hợp ngoại lệ liên quan đến tiếng Trung
Có trường hợp đặc biệt là hai Giám mục đến từ Trung Quốc đại lục tham gia hội nghị. Giám mục Giuse Yang Yongqiang ở Hàng Châu và Giám mục Vinh Sơn Zhan Silu ở Hà Phố chỉ nói được tiếng Quan Thoại hay Phổ Thông (Mandarin). Ngoài một số thành viên và tham dự viên ít ỏi đến từ Đài Loan và HongKong – bao gồm cả Giám mục của Hong Kong, Đức Hồng Y Stêphanô Chow, thì hai Giám mục đến từ Trung Quốc không thể giao tiếp với những tham dự viên khác.
Một người tham gia vào việc tổ chức Thượng Hội đồng giải thích: “Họ là những người duy nhất có thông dịch viên đi cùng. Chính nhờ người phiên dịch này mà hai vị Giám mục này có thể đóng góp, cũng như trao đổi quan điểm với Đức Thánh Cha Phanxicô.
Nguồn: Aleteia
Tác giả: Camille Dalmas
Chuyển ngữ: Châu Anh | CTV JESCOM – Truyền Thông Dòng Tên
