« Cứ yên tâm, chính Thầy đây, đừng sợ »
(Mc 6, 45-52)
45 Lập tức, Đức Giê-su bắt các môn đệ xuống thuyền qua bờ bên kia về phía thành Bết-xai-đa trước, trong lúc Người giải tán đám đông.46 Sau khi từ biệt các ông, Người lên núi cầu nguyện.47 Chiều đến, chiếc thuyền đang ở giữa biển hồ, chỉ còn một mình Người ở trên đất.48 Người thấy các ông phải vất vả chèo chống vì gió ngược.
Nên vào khoảng canh tư đêm ấy, Người đi trên mặt biển mà đến với các ông và Người định vượt các ông.49 Nhưng khi các ông thấy Người đi trên mặt biển, lại tưởng là ma, thì la lên.50 Quả thế, tất cả các ông đều nhìn thấy Người và đều hoảng hốt. Lập tức, Người bảo các ông: “Cứ yên tâm, chính Thầy đây, đừng sợ! “
51 Người lên thuyền với các ông, và gió lặng. Các ông cảm thấy bàng hoàng sửng sốt,52 vì các ông đã không hiểu ý nghĩa phép lạ bánh hoá nhiều: lòng trí các ông còn ngu muội!
Trình thuật Tin Mừng của Thánh Lễ hôm nay có thể được thành ba phần, có tương quan đối xứng như sau :
A (c. 45-48a) | B (c. 48b-50) | A’ (c. 51-52) |
| – Đức Giê-su một nơi, các môn đệ một nơi. – Các môn đệ vất vả chèo chống, vì gió ngược | – Đức Giê-su đến với các môn đệ trên biển đầy sóng gió. – “Cứ yên tâm, Thầy đây, đừng sợ” | – Thầy trò cùng thuyền.
– Gió lặng
– « Các ông bàng hoàng sửng sốt » |
Giữa phần A và phần A’ có sự tương phản rất rõ ràng : từ tình trạng phân cách giữa Thầy và các môn đệ sang sự qui tụ trên thuyền ; và từ hoàn cảnh sóng to gió lớn sang sự yên tĩnh của biển cả. Nguyên nhân của sự thay đổi mang ý nghĩa triệt để này là hành động đi đến với các môn đệ ngay trong hoàn cảnh thử thách và là lời « ban sự sống » của Đức Giê-su, tương tự như trong phép lạ Bánh Hóa Nhiều : « Cứ yên tâm, Thầy đây, đừng sợ ».
Điểm tới của mọi sự là « các ông bàng hoàng sửng sốt » trước sự hiện diện quyền năng, diễn tả căn tính lạ lùng của Đức Giê-su (x. Mt 22, 33).
1. Đức Giê-su một nơi, các môn đệ một nơi (c. 45-48a)
a. Chiêm ngắm Đức Giê-su
Sau phép lạ bánh hóa nhiều, « Lập tức, Đức Giê-su bắt các môn đệ xuống thuyền qua bờ bên kia… trong lúc Người giải tán đám đông ». Chính Ngài giải tán đám đông chứ không phải các môn đệ, bởi vì Đức Giê-su mới là mục tử, và đoàn chiên là đoàn chiên của Người, chính Người nuôi dưỡng đoàn chiên, chứ không phải các môn đệ. Nhưng tại sao Người lại lập tức bắt các môn đệ « xuống thuyền qua bờ bên kia » ?
Sau đó, Đức Giê-su lên núi cầu nguyện một mình suốt đêm. Chúng ta có thể hình dung ra Đức Giê-su đang cầu nguyện, và lắng nghe Ngài cầu nguyện. Về điều này, Tin Mừng theo thánh Gioan kể lại cho chúng ta rất nhiều (x. Ga 14-17). Chúng ta có thể đoán ra rằng, một phần quan trọng của thời gian cầu nguyện mà Đức Giê-su thực hiện là việc « nhận định thiêng liêng » : Phải bày tỏ căn tính Ki-tô và Con Thiên Chúa của Ngài như thế nào và bằng con đường nào : con đường mà ma quỉ gợi ra trong sa mạc và cũng là con đường mà các môn đệ mong chờ ? Hay con đường mà Chúa Cha muốn từ thủa tạo thiên lập địa và được ghi khắc trong sáng tạo và trong lịch sử cứu độ ? Con đường đáp ứng mọi nhu cầu của con người bằng quyền năng và những phép lạ cả thể, như bánh hóa nhiều ? Hay bằng con đường của hạt lúa mì, con đường trở nên lương thực, nghĩa là « Bánh », cho con người (x. St 1, 29 ; Tv 136, 25), con đường mang lấy mọi bệnh hoạn tật nguyền của loài người, con đường băng qua Biển Đỏ Sự Chết ?
b. Chiêm ngắm các môn đệ
Chúng ta có thể trở lại với câu hỏi : tại sao Người lại lập tức bắt các môn đệ « xuống thuyền qua bờ bên kia » ? Có lẽ phép lạ bánh hóa nhiều đã tạo ra nơi các môn đệ sự gắn bó nào đó : gắn bó với « bánh dư tràn » và với những mối tương quan được dệt nên bởi biến cố đặc biệt này ; gắn bó với vinh quang của Thầy được tỏ hiện, với sự thán phục của đám đông đối với Thầy, nhưng các môn đệ cũng được hưởng nữa. Nhưng đã đến lúc phải bỏ lại tất cả, vì Chúa muốn các môn đệ phải « sang bờ bên kia », để hướng về « Bánh Hằng Sống », là chính Người (x. Ga 6).
Và chúng ta cũng được Chúa mời gọi « sang bờ bên kia » ! Thực vậy, trong hành trình đi theo Đức Ki-tô trong đời sống gia đình hay đời sống thánh hiến, chúng ta cứ thỉnh thoảng lại phải « sang bờ bên kia » ; và sẽ đến lúc, và lúc đó không thể tránh được, chúng ta phải sang bờ bên kia của sự chết. Những lúc như thế, hành trình « sang bờ bên kia » đều chất chứa những bấp bênh và thách đố, và nhất là phải hi sinh và từ bỏ rất nhiều, như các môn đệ bị Đức Giê-su bắt phải bỏ lại tất cả, xuống thuyền, ra khơi xa, để sang bờ bên kia. Quả vậy, một thử thách rất lớn ở giữa lòng biển cả đang chờ các môn đệ, và chắc chắn đó sẽ là thử thách không bao giờ quên :
- Các môn đệ ở trên thuyền, thuyền ở giữa Biển Hồ : lúc đó là ban đêm và trên thuyền không có Thầy Giê-su.
- Một hoàn cảnh như thế đã là một thử thách rồi, vì trong đêm tối và ở giữa biển, nên các môn đệ không còn thấy bờ bến, có thể mất hướng đi và bị biển vùi dập và nuốt trửng bất cứ lúc nào. Nhưng, thêm vào đó, con thuyền bị sóng đánh vì gió ngược nữa, khiến các môn đệ phải vất và chèo chống.
- Vẫn chưa hết thử thách, vì Đức Giê-su biết rõ hoàn cảnh thử thách của các môn đệ, nhưng mãi canh tư Ngài mới đến, nghĩa là mãi đến rạng sáng !
Thử thách của các môn đệ nói về hay làm chúng ta nhớ tới những thử thách riêng của mỗi người chúng ta. Vậy đâu là những thử thách mà chúng ta đã và đang phải đối diện ? Nhưng Lời Chúa trong trình thuật Tin Mừng này còn mời gọi chúng ta phải biết nhận định để nhận ra sự hiện diện của Chúa ngay trong lòng thử thách.
2. Đức Giê-su đến với các môn đệ (c. 48b-50)
Chúng ta hãy nhìn, nghe và quan sát các môn đệ, khi thấy Đức Giê-su đi trên mặt nước đến với họ. Các môn đệ của Đức Giê-su, đang bị vùi dập giữa sóng nước mênh mông và dữ dằn trong đêm tối, Ngài không đưa họ ra khỏi thử thách này, nhưng Ngài « vượt qua » biển cả hung tợn và chết chóc để gặp gỡ các môn đệ ngay giữa lòng thử thách. Đó là hình ảnh tuyệt đẹp loan báo Ngài sẽ đi vào tận cõi chết để gặp gỡ chúng ta trong thử thách tận cùng là sự chết, để nói với chúng ta rằng : « Chính Thầy đây, đừng sợ », vì Thầy mạnh hơn sự chết. Nếu chúng ta đang ở trong thử thách, vậy thì đâu là cách thức Đức Giê-su đi đến và hiện diện cùng với chúng ta trong thử thách ?
Cách Ngài đến thật lạ lùng, đến độ các môn đệ tưởng là ma, do đó rất hoảng hốt, bởi vì Ngài đi trên mặt biển mà đến với các ông ! Chúng ta hãy cảm thông với các môn đệ : ở giữa biển và trong cảnh « tranh tối tranh sáng », bỗng nhiên có người « lù lù » đi tới ! Sau này, các ông cũng sẽ hốt hoảng tưởng là ma, khi Đức Ki-tô từ cõi sống lại, nghĩa là vượt qua biển cả sự chết, tỏ mình ra cho các môn đệ. Và làm sao không hốt hoảng được, khi một người đã được chôn táng cẩn thận rồi, mà này lại bỗng nhiên xuất hiện !
Chúng ta hãy lắng nghe lời của Đức Giê-su : « Cứ yên tâm, chính Thầy đây đừng sợ ». Ở giữa lòng thử thách của biển cả và sau này, trong cơn sầu khổ của cuộc Thương Khó, các môn đệ tự mình không thể nhận ra Đức Ki-tô hằng sống ; nhưng Ngài phải ra dấu cho các môn đệ bằng cách « lên tiếng ». Thật vậy, với bà Maria Magdala đang khóc bên mộ, Đức Ki-tô phục sinh đã gọi tên của bà : « Maria » ; với hai môn đệ đang buồn rầu thất vọng trên đường Emmau, Đức Ki-tô phục sinh đã âm thầm đồng hành và giải thích thử thách Thương Khó của Ngài dưới ánh sáng của Sách Thánh ; và với các môn đệ đang ở giữa thử thách của biển cả, Đức Giê-su lên tiếng : « Cứ yên tâm, chính Thầy đây đừng sợ ».
Và trong mọi thử thách của chúng ta, thử thách của thân phận và của số phận, Đức Ki-tô vẫn luôn lên tiếng, nói với chúng ta : « Chính Thầy đây, đừng sợ », vì Ngài đã trải qua tất cả và đã vượt qua tất cả. Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp, phải ở tận cùng của khó khăn và thử thách, Chúa mới đến và đến cách lạ lùng để cứu giúp và mở đường cho chúng ta đi ; và sau này, Chúa sẽ cứ để chúng ta chết đi, nghĩa là chúng ta phải đi vào trong bóng đêm của biển cả sự chết ; và chỉ sau đó, Chúa phục sinh, là Đấng chiến thắng sự chết, mới đến đón chúng ta ở bở bên kia của sự chết.
3. « Người lên thuyền với các ông và gió lặng » (c. 51-52)
« Khi thầy trò đã lên thuyền, thì gió lặng ngay ». Như thế, ở đâu có Đức Ki-tô hiện diện, thì ở đó sóng yên gió lặng. Chúng ta hãy khát khao có được kinh nghiệm này : lòng chúng ta được « sóng yên gió lặng », khi chúng ta mở rộng lòng quảng đại đón nhận Đức Ki-tô vào con thuyền cuộc đời hay con thuyền tâm hồn của chúng ta, cho dù chúng ta đang phải sống trong thử thách hay cơn khốn khó. Xin cho chúng ta nghiệm được sức mạnh chiến thắng sự chết và những gì thuộc về sự chết, mỗi khi có Đức Ki-tô Phục Sinh hiện diện.
* * *
Ở giữa lòng thử thách, Đức Giê-su đến cứu giúp, nhưng các môn đệ lại hốt hoảng ; và theo thánh Mác-cô, lí do là vì :
Các ông đã không hiểu ý nghĩa phép lạ bánh hóa nhiều, lòng trí các ông còn ngu muội.
(Mc 6, 52)
Lý do được nêu ra ở đây thật là lạ : phép lạ bánh hóa nhiều, vừa được Đức Giê-su thực hiện có liên quan gì đến thử thách các môn đệ vừa trải qua ?
Câu hỏi này thật đáng cho chúng ta suy gẫm. Thực vậy, nếu các môn đệ và cả chúng ta hôm nay nữa, hiểu và tin vào quyền năng của Chúa, Đấng có thể làm cho chúng ta no đầy trong cơn đói khát, Đấng đã đưa chúng ta từ hư vô vào trong sự sống, Đấng hi sinh chính sự sống của mình vì chúng ta, Đấng vẫn nuôi dưỡng chúng ta mỗi ngày bằng Lời và Mình của Ngài, thì sẽ không hốt hoảng sợ hãi và dễ dàng nhận ra Chúa vượt qua tất cả để đến gặp gỡ chúng ta ngay trong bóng tối của thử thách, của Sự Dữ, của tội lỗi và của chính sự chết.
Lm Giuse Nguyễn Văn Lộc
