Với nhiều anh em tu sĩ Dòng Tên trẻ tại Việt Nam, cha Micae Nguyễn Thế Minh, S.J. là một người bác sống âm thầm, ít thấy bóng ngài trong các buổi gặp mặt Tỉnh Dòng, dù ngài là một trong những tu sĩ Dòng Tên người Việt đầu tiên sau khi Dòng Tên trở lại phục vụ tại Việt Nam năm 1957. Nhiều anh em chỉ thấy ngài qua những lần từ Nhà Tập sang đọc kinh với bác Tám (cha Phêrô Nguyễn Hữu Lai, S.J.) đang đau bệnh, khi thấy ngài lái xe điện dạo quanh các hành lang cộng đoàn. Nhiều anh em biết đến tên ngài qua những cuốn Hợp Tuyển Thần Học trong thư viện khi tham khảo để viết bài. Quả thật, lý do là vì suốt một thời gian dài, vì thời cuộc, bác Minh học tập, sống và phục vụ ở nước ngoài. Cả cuộc đời của bác là một sự phục vụ âm thầm và liên nỉ, luôn tìm kiếm những lối nẻo Chúa muốn ngài đi để phục vụ Giáo Hội hơn và giúp ích cho các linh hồn hơn.
Cậu Micae Nguyễn Thế Minh sinh ngày 04/03/1938 tại Hải Lăng – Quảng Trị. Vùng “đất lửa” nằm giữa khúc ruột miền Trung với đặc sản gió Lào và cát trắng đã sớm tôi luyện nên một người con quê hương thông minh và kiên trì. Lắng nghe tiếng Chúa kêu gọi, cậu Minh khăn gói lên đường theo học triết học và thần học tại Giáo Hoàng Học Viện Piô X – Đà Lạt từ năm 1959-1967. Và chính dưới mái trường này, ngày 21/12/1966, thầy Minh đã được chịu chức linh mục do tay Đức Giám mục Simon Hoà Nguyễn Văn Hiền.
Tiếp tục phân định những nẻo đường của đời dâng hiến, cha trẻ Nguyễn Thế Minh đã gia nhập Nhà Tập Thánh Tâm – Dòng Tên (Thủ Đức) ngày 14/07/1969, và hai năm sau, tuyên khấn lần đầu ngày 31/07/1971. Sau đó, ngài làm Giám đốc Nhà Ứng Sinh từ năm 1971-1974. Thời gian này, ngài thường xuyên đến các trường trung học để chọn các ứng sinh thích hợp cho Dòng. Và để phục vụ Chúa tốt hơn, ngài lên đường đi du học tại Đại học Giáo Hoàng Gregoriana – Roma từ năm 1974-1978 và đậu Tiến sĩ Thần học Tu đức.
Vì biến cố 30/04/1975, cha Minh bị kẹt lại, không thể trở lại Việt Nam. Những tưởng ngài như gặp phải “đường cụt” nơi đất khách quê người, nhưng Thiên Chúa đóng cánh cửa này, Ngài lại khai mở những cánh cửa mới. Với sự tỉnh thức và khôn ngoan Chúa ban, cha Minh nhận ra những ‘dấu chỉ thời đại’, những ngã rẽ, cơ hội và nẻo đường Chúa đang mời gọi cha bước tới. Quan trọng hơn, chính những khi “bắt đầu lại” là những lúc cha khám phá ý Chúa ngày một rõ ràng hơn và làm vui lòng Người hơn. Dù ở xa quê hương, cha vẫn âm thầm và tích cực phục vụ người tín hữu Con Rồng Cháu Tiên ở khắp nơi trên thế giới. Cha ở lại Âu Châu tiếp tục việc học và hoàn tất việc huấn luyện với nhà Tập Năm Ba tại Montréal – Canada năm 1978, và khấn cuối để thuộc trọn về thân thể Dòng ngày 05/11/1979 tại Roma với bậc khấn Thệ Sĩ.
Cùng với cha Sesto Quercetti Hoàng Văn Lục, S.J., (1936-1991), người Ý, cựu thừa sai tại Việt Nam (1961-1976) và Đài Loan (1977-1980), cha Micae Nguyễn Thế Minh đã thiết lập và làm việc tại Chương Trình Việt Ngữ đài phát thanh Vatican, đưa tiếng nói trực tiếp của Đức Giáo Hoàng và các tin tức từ lòng thủ đô Giáo Hội mau chóng đến với người Công Giáo trên đất Việt cũng như khắp nơi trên thế giới. Cách riêng, ngài làm trưởng ban Việt Ngữ – Radio Vatican từ ngày 18/11/1982 đến 07/06/1985.
Sau năm 1975, vì những lý do kinh tế lẫn chính trị, dòng người rời Việt Nam tăng cao, và đã tạo ra nhiều cộng đồng người Việt ở hải ngoại ở các nước họ đến. Cha Minh đã tích cực chăm sóc mục vụ và thiêng liêng, hỗ trợ phúc lợi xã hội cho người Việt đang tị nạn tại Châu Âu, Hoa Kỳ, Canada, Úc, Nhật Bản,… từ các năm 1979-2001. Phần lớn thời gian ngài sống ở Paris nhưng cũng thường xuyên sang Hoa Kỳ và Canada giảng Linh Thao. Và sau này ngài cũng về giúp hướng dẫn Linh Thao cho hàng giáo sĩ và chủng sinh giáo phận Xuân Lộc và Cần Thơ hàng năm (2001-2010).
Từ năm 1991 đến khi nghỉ hưu tại Việt Nam, ngài (chủ biên) cùng với cha Felipe Gomez, S.J. (Ngô Minh) (phụ biên) làm tờ chuyên san Hợp Tuyển Thần Học – một tập phổ biến thần học, quy tụ các linh mục từ khắp nơi (phần đa là người gốc Việt) để dịch thuật thần học và phổ biến các môn học thánh giữa người Kitô hữu Việt Nam. Hai vị cũng đã xuất bản cuốn Từ Vựng Triết Thần Căn Bản Pháp-Việt, Anh-Việt để giúp các sinh viên tra cứu khi tham khảo tài liệu bằng ngoại ngữ. Qua đó, các ngài vừa ”giữ lửa” vừa “truyền lửa” cho đời sống trí thức của Dòng Tên, dù gặp muôn vàn khó khăn.
Sau gần 40 năm xa quê hương, năm 2010, cha Micae trở về Việt Nam, tiếp tục sứ mạng hướng dẫn Linh Thao. Từ năm 2014-2022, ngài lui về sống thinh lặng và âm thầm cầu nguyện cho Giáo Hội và cho Dòng tại Thủ Đức. Và sau một thời gian vác thập giá với Chúa Kitô trên giường bệnh, cha Micae đã được Chúa gọi về vào lúc 14g00 phút chiều thứ Tư, 12/10/2022 với 84 năm tuổi đời, 56 năm thi hành tác vụ linh mục và 53 năm sống ơn gọi Dòng Tên. Ngài đã hoàn tất sứ mạng trần thế và trở về với Đấng Tạo Hoá. Xin cho tôi tớ Chúa là Micae được nghỉ yên trong ánh sáng nghìn thu. Requiescat in pace.
Văn Quynh, S.J.
