Khi được vài tuổi, bé chào gia đình để tới lớp mầm chồi lá… Ở đây bé thấy bao điều mới lạ. Bé biết trên đời có nhiều gia đình khác nhau.
Bắt đầu học lớp 1, bé ra khỏi họ đạo và khu xóm, bé thấy các bạn từ các họ đạo khác, các xóm khác. Bé thấy xứ đạo mình, xã mình thật rộng lớn. Đến hết cấp 2, có lẽ nhỏ mới đi hết các họ trong xứ, các xóm trong xã. Nhỏ bắt đầu thấy cuộc sống khá là phức tạp, bạn bè không dễ hiểu lắm. Học cấp 3, cậu học trò mới lớn cần ra thị trấn huyện để học. Ôi, toàn bạn mới. Tầm nhìn rộng vượt khỏi xóm làng thân quen. Phải mất hơn 1 tháng để làm quen. Các bạn trong lớp thật là tốt và chăm chỉ học hành.
Thời sinh viên, lần đầu tiên lên thủ đô học hành. Người quá đông, xe trên đường quá nhiều và nhanh. Người ta nói mà chẳng hiểu người ta đang nghĩ gì. May là có rất nhiều bạn tốt nơi xóm trọ cũng như trên trường học. Cũng mất tới hơn 3 tháng để làm quen với nhịp sống mới. Có nhiều điều, giờ nghĩ lại mới thấy mình ngố.
Hết thời sinh viên, chàng thanh niên vô Sài Gòn để tìm hiểu đời tu. Mọi người trong cộng đoàn rất tốt, nhưng từ Hà Nội vô Sài Gòn, chẳng hiểu ngay được là mọi người đang nói gì. Mất hơn 1 tháng để chuyển dịch ngôn ngữ, từ tiếng Việt miền bắc sang tiếng Việt miền nam, đó là chưa kể miền trung, miền tây… Vượt qua thách đố tiếng Việt là tới tiếng Anh. Tốt nghiệp đại học, mà không thể nghe, cũng chẳng thể nói tiếng Anh. Thế là, ngày đêm luyện tập… Cái khó rồi cũng dần qua.
Giờ đây, không là tiếng Việt hay tiếng Anh nữa, mà là tiếng Ý. Ngồi ăn cùng một bàn mà mỗi người thuộc mỗi châu lục. Nói tiếng Ý mà chưa hiểu nhau, thì quay sang tiếng Anh… Nói hoài không hiểu thì nhờ nhau chuyển ngữ vòng quanh. Ví dụ có người không rành tiếng Anh mà biết tiếng Pháp, thì sẽ nhờ người vừa biết tiếng Anh vừa rành tiếng Pháp để chuyển ngữ… Làm hoài thì cũng dần quen. Bí quá thì… hẹn nhau học thêm hoặc sẽ nói sau…
Người luôn mới lạ, nhưng vẫn là người. Điều quan trọng, trước hết là gặp nhau trong tình người, rồi sau đó sẽ hiểu con người đang nói gì. Bởi lẽ, dù tiếng nói tuy khác nhau, nhưng cùng là tiếng nói của những con người.
Tứ Quyết SJ
