Kính thưa quý độc giả,
Sau khi Đức Hồng Y Shan Kuo-Hsi, SJ nguyên giám mục giáo phận Cao Hùng, Đài Loan qua đời, nhiều trang web tiếng Việt trong đó có trang web của Dòng Tên Việt Nam đã đăng tải thông tin này để thông báo rộng rãi cho mọi thành phần Dân Chúa và xin hiệp thông cầu nguyện cho Đức cố Hồng Y, vốn đã có thời gian làm việc tại Việt Nam.
Đa số các bản tin dịch tên tiếng Hoa của ngài 單國璽 (Shan Kuo-Hsi) là Đan Quốc Tỉ. Tuy nhiên, có ý kiến cho rằng phải dịch họ của ĐHY Shan ra tiếng Việt là Thiền mới đúng vì chữ 單 với nghĩa bình thường thì đọc là đơn hay đan, nhưng dùng cho họ tên thì đọc là thiền.
Vậy phải dịch tên của Đức cố Hồng Y thế nào cho chính xác?
Trong tiếng Hoa, cùng một chữ có thể được phát âm nhiều cách khác nhau và mỗi cách đều có ý nghĩa riêng.
1. Theo từ điển Hán-Việt, của Trung tâm Khoa học Xã hội và Nhân văn Quốc gia (Viện Ngôn ngữ học), xuất bản tháng 9 năm 2002, chữ 單 có những ý nghĩa như sau:
– Chữ 單có nghĩa là đơn (đơn chiếc) và đan, cách đọc là “dan” (âm 1), nhưng không phải là một họ dòng tộc.
– Chữ 單có nghĩa là họ Thiện hay là huyện Thiện (thuộc tỉnh Sơn Đông, Trung quốc), cách đọc là “shàn” (âm 4).
– Chữ 單có nghĩa là thiền, đọc là “chán” (âm 2), từ điển không có ghi là họ Thiền.
2. Trong Từ Điển Hán Việt – Hán Ngữ Cổ Đại và Hiện Đại, Trần Văn Chánh, Nxb Trẻ, 2005 trang 414 cũng ghi là /Shàn/ là Họ Thiện chứ không phải Thiền
3. Chữ 單 theo http://words.sinica.edu.tw/sou/sou.html có tới 8 cách đọc khác nhau. Trong đó Họ 單cũng có 2 cách đọc khác nhau, nhưng không thấy có họ Thiền.
4. Theo từ điển của Bộ Giáo Dục Đài Loan, chữ 單 khi đọc là /shàn/ để chỉ Họ Thiện và khi đọc là /chán/ không thấy nói đến họ Thiền.
Trường hợp tên của Đức Hồng Y tại Đài Loan được phiên âm là “Shan Kuo-Hsi”, trong đó “Shan” là “họ”, còn “Kuo-Hsi” là tên. Họ “Shan” của ngài được đọc là /shàn/ âm 4. Do đó, họ của ngài được dịch sang tiếng Hán Việt là Thiện và họ tên đầy đủ của ngài là Thiện Quốc Tỉ.
Trân trọng cảm ơn quý độc giả!
