Sáng ngày 24 tháng 10 năm 2025, tại Hội trường Thượng Hội đồng, Đức Thánh Cha Lêô XIV đã tiếp kiến Cha Arturo Sosa, Bề Trên Cả Dòng Tên, cùng các Bề Trên của các Tỉnh Dòng và miền Dòng trên toàn thế giới. Trong bầu khí huynh đệ và cầu nguyện, Đức Thánh Cha đã bày tỏ lòng biết ơn đối với sứ mạng của Dòng Tên trong Giáo hội, đồng thời mời gọi các tu sĩ Dòng Tên can đảm tiến ra những vùng biên cương mới của đức tin, nơi văn hóa, trí tuệ, công nghệ và chính trị đang thay đổi nhanh chóng bộ mặt của thế giới. 

Bài huấn từ của Đức Thánh Cha là một lời nhắc mạnh mẽ về sứ mạng phân định và dấn thân của Dòng Tên trong thế giới hôm nay. Sau đây là toàn văn bài huấn từ của Đức Thánh Cha Lêô XIV dành cho Các Bề trên Thượng Cấp Dòng Tên. 

+++++++++

HUẤN TỪ CỦA ĐỨC THÁNH CHA LÊÔ XIV

GỬI CÁC BỀ TRÊN THƯỢNG CẤP DÒNG TÊN

Hội trường Thượng Hội Đồng
Thứ Sáu, ngày 24 tháng 10 năm 2025

Nhân danh Cha, và Con, và Thánh Thần.

Bình an của Chúa ở cùng anh em!

Thưa Cha Sosa,

Quý Cha và anh em thân mến,

Tôi xin chào đón tất cả anh em đến Vatican sáng nay và cảm ơn sự hiện diện của anh em. Tôi đặc biệt cảm ơn Cha Bề Trên Tổng Quyền của anh em vì những lời tốt đẹp của ngài. Tôi cầu nguyện cho cuộc gặp gỡ của anh em mang lại nhiều hoa trái, và qua đó, xin Chúa Thánh Thần củng cố anh em trong ơn gọi của mình, đồng thời giúp các thành viên của Dòng Tên phân định những cách thức mới để sống sứ mạng của mình trong thế giới hôm nay.

Chúng ta đang sống trong một giai đoạn mà nhiều người mô tả là một sự thay đổi thời đại, một thời đại được đánh dấu bởi những biến chuyển nhanh chóng về văn hóa, kinh tế, công nghệ và chính trị. Đặc biệt, trí tuệ nhân tạo và các đổi mới khác đang định hình lại sự hiểu biết của chúng ta về công việc và các mối tương quan, và thậm chí đặt ra những câu hỏi về căn tính con người. Sự suy thoái sinh thái đang đe dọa ngôi nhà chung của chúng ta. Các hệ thống chính trị thường không đáp ứng được tiếng kêu của người nghèo. Chủ nghĩa dân túy và sự phân cực ý thức hệ đang đào sâu thêm những chia rẽ bên trong các quốc gia và giữa các quốc gia với nhau. Nhiều người bị ảnh hưởng bởi chủ nghĩa tiêu thụ, chủ nghĩa cá nhân và sự dửng dưng.

Tuy nhiên, trong thế giới này, Đức Kitô vẫn sai các môn đệ của Người. Dòng Tên từ lâu đã hiện diện nơi mà nhu cầu của nhân loại gặp gỡ tình yêu cứu độ của Thiên Chúa: qua việc hướng dẫn thiêng liêng, đào tạo tri thức, phục vụ giữa người nghèo, và sống chứng tá Kitô giáo tại các vùng biên cương văn hóa. Thánh I-nhã Loyola và các bạn của ngài đã không sợ hãi trước sự bất định hay khó khăn; các ngài đã đi tới những vùng biên, nơi đức tin và lý trí gặp gỡ các nền văn hóa mới và những thách đố lớn lao.

Thật vậy, Thánh Giáo hoàng Phaolô VI đã nói: “Bất cứ nơi nào trong Giáo hội, ngay cả trong những lãnh vực khó khăn và cực độ nhất, ở ngã tư của các ý thức hệ… ở đó đã có, và hiện có, các tu sĩ Dòng Tên.” (Huấn từ gửi Tổng Hội Dòng Tên lần thứ 32, ngày 3 tháng 12 năm 1974.) Tương tự như vậy, Đức Giáo hoàng Bênêđictô XVI đã kêu gọi những con người “có đức tin sâu sắc, văn hóa vững vàng, và sự nhạy cảm chân thực về con người và xã hội,” phục vụ tại những vùng ngoại biên này, để diễn tả/biểu lộ sự hòa hợp giữa đức tin và lý trí, và tỏ lộ dung nhan của Đức Kitô cho những ai chưa nhận biết Người. (Huấn từ gửi các Cha tham dự Tổng Hội Dòng Tên, ngày 21 tháng 2 năm 2008.)

Hôm nay, tôi xin lặp lại: Giáo hội cần anh em nơi các vùng biên cương – dù đó là biên cương địa lý, văn hóa, tri thức hay tâm linh. Đó là những nơi đầy rủi ro, nơi những bản đồ quen thuộc không còn đủ dùng. Tại đó, giống như Thánh I-nhã và các vị tử đạo Dòng Tên đi theo ngài, anh em được mời gọi phân định, sáng tạo và đặt trọn niềm tin nơi Đức Kitô, “hãy đứng vững: ​lưng thắt đai là chân lý, mình mặc áo giáp là sự công chính, chân đi giày là lòng hăng say loan báo tin mừng bình an” (Ep 6,14–15). Khi Chúa Thánh Thần dẫn dắt thân thể tông đồ đến một nơi khác để mưu ích lớn hơn, điều đó có thể đòi hỏi phải buông bỏ những cơ cấu hay vai trò vốn được gắn bó từ lâu – một hành động thực thi “sự bình tâm thánh thiện” trong linh đạo I-nhã.

Một vùng biên cương rộng lớn hôm nay là con đường hiệp hành trong Giáo hội. Hành trình hiệp hành mời gọi tất cả chúng ta lắng nghe Chúa Thánh Thần và lắng nghe nhau sâu sắc hơn, để các cơ cấu và thừa tác vụ của chúng ta có thể linh hoạt hơn, minh bạch hơn, và đáp ứng với Tin Mừng hơn. Tôi cảm ơn những đóng góp của anh em cho tiến trình hiệp hành, đặc biệt trong việc giúp các cộng đoàn Giáo hội phân định cách cùng nhau bước đi trong niềm hy vọng.

Một vùng biên cương thiết yếu khác nằm ở hòa giải và công lý, đặc biệt trong một thế giới đang bị xé nát bởi xung đột, bất bình đẳng và lạm dụng. Ngày nay, nhiều người phải chịu cảnh bị loại trừ, và nhiều vết thương vẫn chưa được chữa lành qua nhiều thế hệ và dân tộc. Như tôi đã suy tư gần đây khi nhắc lại chuyến viếng thăm Lampedusa của vị tiền nhiệm đáng kính của tôi, chúng ta phải chống lại “sự toàn cầu hóa của tình trạng bất lực” bằng một nền văn hóa hòa giải – một nền văn hóa của gặp gỡ trong sự thật, tha thứ và chữa lành. Chúng ta phải trở nên những chuyên viên về hòa giải, luôn xác tín rằng sự thiện mạnh hơn sự ác (x. Sứ điệp video nhân dịp đề cử Lampedusa làm Ứng viên Di sản Văn hóa Phi vật thể của UNESCO, 12 tháng 9 năm 2025).

Công nghệ, đặc biệt là trí tuệ nhân tạo, cũng là một vùng biên cương quan trọng. Nó cho thấy tiềm năng to lớn cho sự phát triển của con người, nhưng đồng thời cũng mang theo những nguy cơ của sự cô lập, mất việc làm, và những hình thức thao túng mới. Giáo hội phải góp phần hướng dẫn các tiến trình này về mặt đạo đức, bảo vệ phẩm giá con người và thăng tiến lợi ích chung. Chúng ta cần phân định cách sử dụng các nền tảng kỹ thuật số để loan báo Tin Mừng, để xây dựng các cộng đoàn, và để thách thức các ngẫu tượng giả trá của chủ nghĩa tiêu thụ, quyền lực và sự tự mãn.

Các Ưu tiên Tông đồ Phổ quát của Dòng Tên đã được Đức Thánh Cha Phanxicô phê chuẩn năm 2019 như những con đường ưu tiên của sứ mạng, chắc chắn là những vùng biên cương đòi hỏi sự phân định và lòng can đảm. Ưu tiên thứ nhất của anh em – chỉ đường đến với Thiên Chúa qua các Bài Linh Thao và sự phân định – là lời đáp lại nỗi khát khao sâu thẳm trong tâm hồn con người. Tại mọi châu lục, ngay cả trong những xã hội thế tục hóa, nhiều người vẫn đang tìm kiếm ý nghĩa của đời mình, dù đôi khi họ không ý thức rõ điều đó. Như Thánh Augustinô đã thưa: “Lạy Chúa, Chúa đã dựng nên con cho Chúa, và lòng con khắc khoải cho đến khi được an nghỉ trong Chúa.” (Tự Thuật, 1,1). Tôi khuyến khích anh em gặp gỡ con người trong chính sự xao xuyến ấy: nơi các nhà tĩnh tâm, các trường đại học, trên mạng xã hội, trong các giáo xứ, và ở những không gian tự phát, nơi những người đang kiếm tìm quy tụ lại. Hãy thông truyền niềm vui của Tin Mừng với sự khiêm tốn và xác tín. Hãy luôn là những người chiêm niệm trong hành động, bén rễ sâu trong sự thân mật hằng ngày với Đức Kitô, vì chỉ những ai gần gũi Người mới có thể dẫn người khác đến với Người.

Ưu tiên thứ hai của Dòng Tên mời gọi anh em đồng hành với người nghèo, những người bị gạt ra bên lề xã hội và những người bị vi phạm phẩm giá. Ngày nay, nhiều người đang trở thành nạn nhân của một hệ thống kinh tế đặt lợi nhuận lên trên phẩm giá con người. Trong Tông huấn gần đây của tôi, Dilexi Te, tôi đã nhấn mạnh đến sự cần thiết phải đối diện với “chế độ độc tài của một nền kinh tế giết người”, nơi sự giàu có của một số ít người tăng lên theo cấp số nhân, trong khi đa số bị bỏ lại phía sau (x. số 92). Sự mất cân bằng toàn cầu này đang đẩy vô số người vào tình trạng phải di cư để tìm kiếm sự sống sót. Họ rời bỏ quê hương, văn hóa, và gia đình, trong khi thường xuyên phải đối mặt với sự khước từ và thù nghịch.

Người môn đệ đích thực được mời gọi vừa lên tiếng tố cáo bất công, vừa đề xuất những mô hình mới dựa trên tình liên đới và lợi ích chung. Về phương diện này, các đại học, các trung tâm xã hội, các ấn phẩm và các tổ chức của anh em, như Dịch vụ Tị nạn Dòng Tên (Jesuit Refugee Service), có thể là những kênh mạnh mẽ thúc đẩy sự thay đổi mang tính hệ thống. Dù đôi khi chúng ta gặp trở ngại hoặc thất bại trong việc thực thi sứ vụ này, chúng ta phải tránh rơi vào oán giận, hoặc sa vào “sự mệt mỏi vì trắc ẩn” hay chủ nghĩa định mệnh. Thay vào đó, chúng ta cần tin tưởng vào sức mạnh biến đổi của tình yêu Thiên Chúa, giống như hạt cải trở thành cây lớn (x. Mt 13,31–32).

Ưu tiên thứ ba của anh em – đồng hành với người trẻ hướng tới một tương lai tràn đầy hy vọng – là điều cấp bách. Giới trẻ hôm nay rất đa dạng: sinh viên, di dân, nhà hoạt động xã hội, doanh nhân, tu sĩ, và những người đang sống bên lề xã hội. Dù rất đa dạng, nhưng họ lại cùng chia sẻ một khát vọng: khát vọng sống chân thực và khát vọng được biến đổi. Họ là những người “đang lên đường,” đang tìm kiếm ý nghĩa và công lý cho đời mình. Giáo hội cần tìm ra và nói thứ ngôn ngữ của họ – qua hành động và sự hiện diện, cũng như bằng lời nói. Vì thế, điều quan trọng là phải tạo ra những không gian nơi người trẻ có thể gặp gỡ Đức Kitô, khám phá ơn gọi của mình, và cộng tác xây dựng Nước Thiên Chúa. Đại hội Giới trẻ Thế giới sắp tới tại Hàn Quốc sẽ là một thời điểm quan trọng cho sứ mạng này.

Ưu tiên thứ tư của anh em, chăm sóc Ngôi Nhà Chung của chúng ta, là lời đáp lại một tiếng kêu gọi vừa nhân loại, vừa thần linh. Như Đức Thánh Cha Phanxicô đã khẳng định trong Thông điệp Laudato Si’: “Người trẻ đòi một sự thay đổi. Họ đang tự hỏi làm thế nào mà bất kỳ ai có thể tuyên bố là đang xây dựng một tương lai tốt đẹp hơn mà lại không nghĩ đến sự khủng hoảng về môi trường” (số 13). Hoán cải sinh thái là một hành trình thiêng liêng sâu xa, một quá trình canh tân mối tương quan của chúng ta với Thiên Chúa, với tha nhân, và với thụ tạo. Trong nỗ lực này, sự khiêm tốn cộng tác là điều thiết yếu, bởi không một tổ chức nào có thể đơn độc đối diện với thách đố này. Ước gì các cộng đoàn của anh em trở nên những tấm gương về sự bền vững sinh thái, sự đơn sơ và lòng biết ơn đối với hồng ân của Thiên Chúa.

Sự cấp bách của việc loan báo Tin Mừng hôm nay lớn lao không kém gì thời Thánh I-nhã. Chúa đã phán qua ngôn sứ Isaia: “Này Ta sắp làm một việc mới, việc đó manh nha rồi, các ngươi không nhận thấy hay sao?” (Is 43,19). Anh em thân mến, sứ mạng của anh em là giúp thế giới nhận ra điều mới mẻ ấy, gieo niềm hy vọng nơi sự tuyệt vọng dường như đang thống trị, và mang ánh sáng đến nơi bóng tối còn bao phủ.

Để thực hiện được điều đó, tôi khuyến khích anh em ở lại thật gần bên Chúa Giêsu. Như Tin Mừng kể lại, các môn đệ đầu tiên đã ở lại với Người “suốt ngày hôm ấy” (x. Ga 1). Hãy ở lại với Người qua cầu nguyện riêng, qua việc cử hành các Bí tích, qua lòng sùng kính Thánh Tâm Chúa, và việc chầu Thánh Thể. Bằng một cách khác nhưng cũng rất mạnh mẽ, hãy ở lại với Người bằng cách nhận ra sự hiện diện của Người trong đời sống cộng đoàn. Từ sự bén rễ này, anh em sẽ có can đảm để đi đến bất cứ nơi đâu: nói lên sự thật, hòa giải, chữa lành, dấn thân cho công lý, và giải thoát những ai bị giam cầm. Sẽ không có vùng biên cương nào vượt ngoài tầm tay anh em, nếu anh em bước đi cùng với Đức Kitô.

Niềm hy vọng của tôi đối với cho Dòng Tên là anh em có thể đọc các dấu chỉ thời đại bằng chiều sâu thiêng liêng, đón nhận những gì thăng tiến phẩm giá con người và loại bỏ những gì làm suy giảm phẩm giá ấy; là anh em nhanh nhẹn, sáng tạo, biết phân định và luôn ở trong sứ mạng –“in fieri” (trong tiến trình), như Đức Thánh Cha Phanxicô đã nói tại dịp Tổng Hội gần đây nhất của anh em (Diễn từ dành cho các đại biểu tham dự Tổng Hội Dòng Tên lần thứ 36, ngày 24 tháng 10 năm 2016). Xin Chúa dẫn dắt anh em đến các vùng biên cương của hôm nay và xa hơn nữa, để canh tân Giáo hội và xây dựng một Nước Trời của công lý, yêu thương và sự thật.

Với lòng biết ơn về sự phục vụ của anh em, tôi thân ái ban Phép lành Tòa Thánh cho anh em.

Trần Đỉnh, S.J.

(từ Jesuit.global và Vatican.va)