Ai trong đời có lẽ cũng bị thu hút bởi những câu chuyện huyền thoại nào đó. Thế giới của những câu chuyện, dù chỉ là những mẫu truyện kể dân gian cho đến những bộ tiểu thuyết đồ sộ, luôn gói ghém trong đó những giá trị tư tưởng và kiểu mẫu định hướng cả lối sống và làm nên chính hơi thở của thời đại.
Nếu nói Inhaxio là một người hùng lãng tử có lẽ cũng chẳng có gì sai vì Inhaxio ngay từ khi còn trẻ đã là một cận thần đầy nhiệt huyết của Juan Velazquez de Cuellar, Trưởng Ngân Khố Castile và sau này còn được làm việc trong triều đình của Don Antonio Manrique de Lara, Công tước xứ Najera và Phó vương Navarre. Ngài được hấp thụ cùng lúc nhiều tư tưởng từ khung cảnh triều đình và những giá trị cốt lõi của sách vở thời bấy giờ với những nội dung như: những nhóm hiệp sĩ hợp sức phục vụ vua của họ và đồng hành với nhau; những cuộc phiêu lưu của các hiệp sĩ đơn thân độc mã hoặc cùng đi với các bạn đồng hành; các câu chuyện truyền kỳ về những trận đấu quyết liệt sinh tử giữa các hiệp sĩ với đám quái vật, để giải cứu các công nương; các câu chuyện tình cảm say đắm, trung thành và phản bội, trong đó các hiệp sĩ có những chiến thắng oanh liệt và họ trải qua muôn vàn đau khổ vì vị công nương họ phục vụ….tất cả những điều này chính là những giá trị hướng dẫn ngài trong đời sống và hành vi của mình.
Ấy thế mà trong gần một năm dưỡng bệnh tại lâu đài Loyola, Inhaxio chỉ có hai cuốn sách để đọc đó là “Cuộc đời Chúa Kitô” (Vida de Cristo của Ludolphe de Saxe) và “Hạnh các thánh” (Flos Sanctorum của Jacques de Vogarine). Rồi sau đó vì ngài so sánh hình ảnh của Đức Kitô với vị vua Tây Ban Nha và so sánh việc làm của các hiệp sĩ với các thánh mà lại nhận ra cái tiếng nói thẳm sâu thúc bách trong tâm hồn: phục vụ Chúa Kitô.
Có lẽ hai điều mà ta học được nơi chính cuộc hoán cải từ sách của Inhaxio là sự nghiền ngẫm và một cách đọc sách có phản tỉnh. Một ngày ta đọc biết bao nhiêu trang sách? Thế nhưng có bao nhiêu điều còn đọng lại trong ta như chất liệu để ta suy xét, ấp ủ và trở nên như những hoài bão, những thôi thúc để ta sống quyết liệt và triệt để hơn? Trong tất cả những trang sách mà ta từng đọc, hãy thử tìm lại xem đâu là trang sách chứa đựng trong đó cuộc đời của mình?
J.Bosco Nhật Tài S.J.
