Kinh Tin Kính (Credo) khẳng định rằng Chúa Giêsu ”đồng bản thể với Đức Chúa Cha”, rằng Chúa Thánh Thần ”là Thiên Chúa và là Đấng ban sự sống, Ngài bởi Đức Chúa Cha và Đức Chúa Con mà ra, Ngài được phụng thờ và tôn vinh cùng với Đức Chúa Cha và Đức Chúa Con”! Kinh Nghĩa thì dạy: ”Thưa: Ba Ngôi cũng bằng nhau, không lớn, mọn, trước, sau.” Như vậy, chẳng lẽ những Tín Điều vừa nêu lại trái ngược với Lời Chúa Giêsu: ”Cha lớn hơn Ta.” hay sao?
Tôi xin mạo muội nói lên vài cảm nghĩ về Gioan 14 và dẫn chứng rằng Chúa Giêsu đồng hàng với Cha Ngài theo nghĩa nào, rồi tạm dịch một số câu trong bài lập luận của Thánh Augustinô về Lời Chúa phán như đã nêu.
A. Cảm nghĩ của người viết
Chương Gioan 14 là phần Mạc Khải súc tích về Thiên Chúa Ba Ngôi và điều kiện để người tin được sống đời đời. Ngay trong chương ấy, đã có nhiều bằng chứng là Thiên Chúa ”đồng hàng” với Cha như sau: ”Hãy tin Thiên Chúa và hãy tin Ta.” Liên từ VÀ có nghĩa TỨC LÀ: ”Hãy tin Thiên Chúa, tức là hãy tin Ta.” bởi vì chữ VÀ giải nghĩa rằng TA cũng là THIÊN CHÚA. Có bản bằng tiếng Hy-Anh như thế này: ”Các con tin Thiên Chúa và hãy tin Ta.” Chữ VÀ cũng có nghĩa CHO NÊN (như trong Gioan 1,1) mà tôi đã từng nêu ở bài khác. Nhiều người thay VÀ bằng CŨNG như trong cách dịch của Louis Segond: ”Croyez en Dieu, croyez aussi en moi.”
B. Khái niệm ”Đồng hàng”
Vừa mở mắt chào đời, con tôi không ”bằng” tôi về mọi mặt như: tuổi tác, vóc dáng, tóc tai, trọng lượng, trí khôn, ngôn ngữ, phản ứng…, nhưng lại ”ngang hàng” với tôi vì cháu là CON NGƯỜI, nhất là được dựng nên theo Hình Ảnh Thiên Chúa! Còn Thiên Chúa là Đấng ”phi thời và không gian” thì lại khác thọ tạo của Ngài. Thiên Chúa Cứu Chuộc (là ý nghĩa của Thánh Danh Giêsu) cũng là Đấng Hằng Hữu (Tự Hữu), ở nơi cung lòng Cha, ngang hàng với Cha, y hệt Cha, tức Cha là Ai, thế nào thì Con cũng thể ấy vì Con sở hữu tất cả những điều mà Cha có. Xin chứng minh:
1. Gioan 16,15: ”Mọi sự Cha có đều là của Ta.” Chữ ”của Ta” được Chúa giải thích liền sau đó: ”Vì thế, Ta đã nói rằng Ngài lấy những điều của Ta mà loan báo cho các con.”
2. Matthêô 1,21: ”Nàng sẽ sinh con, và ông phải đặt tên cho Ngài là Giêsu vì Ngài sẽ cứu dân Ngài khỏi tội.” Thiên Chúa của Dân Ngài trong Cựu Ước và Tân Ước chỉ là một. (x. Giêrêmia 31,7)
3. Matthêô 23,37: ”Đã bao lần, Ta muốn quy tụ con cái ngươi, như gà mẹ tập hợp gà con dưới cánh, mà ngươi không chịu.” Thánh Vịnh 91,4: ”Chúa che chở bạn dưới cánh của Ngài nên bạn có chỗ ẩn thân.” Sau đây là bằng chứng tuyệt vời về Ba Ngôi đều là MỘT THIÊN CHÚA che chở hay bảo vệ (Défenseur ou Consolateur): ”Nhưng Đấng Bảo Vệ là Thánh Thần, mà Cha gởi đến nhân Danh Ta, sẽ dạy các con tất cả và giúp các con nhớ lại những gì Ta đã nói với các con.” (Gn 14,26)
4. Gioan 10,11: ”Chính Ta là mục tử tốt lành.” Giêrêmia 31,10: ”Ngài sẽ tập hợp lại, canh giữ họ như mục tử canh giữ đàn chiên.” Hai chủ từ trong hai câu đều là một mục tử: Thiên Chúa!!!
5. Gioan 14,6: ”Chính Ta là đường và sự thật và sự sống.” Tiên tri Giêrêmia 31,9: ”Ta sẽ dẫn đưa chúng tới những dòng nước, qua đường thẳng băng, trên đó chúng không còn vấp ngã.” Sách Khôn Ngoan 5,7: ”Người khôn theo con đường sự sống đưa lên cao ngõ hầu khỏi xuống âm ty.” (x. TV. 23,1) Thiên Chúa Ba Ngôi cùng có chung đường lối duy nhất.
6. Gioan 17,17: ”Xin Cha thánh hóa họ trong sự Thật: Lời Cha là Sự Thật.” Lời Cha như Gioan 1,1 và 1,18 khẳng định: ”Lời ở trong Thiên Chúa; Con Một ở nơi cung lòng Cha!” (x. Tv.119,33)
7. Gioan 8,11: ”Chúa Giêsu lại nói với họ: ‘Chính Ta là ánh sáng thế gian.” Chữ ”ánh sáng” ở đây không thuộc ”phạm trù vật lý” (được tạo nên) như trong Sáng Thế Ký 1,3: ”Và Thiên Chúa phán: ‘Hãy có ánh sáng’ và có ánh sáng.” Chúa Thánh Thần cũng là Đấng soi sáng (Galat 5,22-23) như trong Thánh Vịnh 27,1: ”Chúa là nguồn ánh sáng và ơn cứu độ của tôi, tôi chẳng sợ chi ai.”
8. Gioan 14,9: ”Ai thấy Ta là Thấy Cha.” Như vậy, câu ”Cha lớn hơn Ta” không thể phủ nhận được chân lý: ”Ta với Cha là một” bởi vì Cha-Con có Đồng Bản Tính Thiên Chúa!!!
9. Gioan 14,3: ”Ta sẽ trở lại, đón các con theo Ta để các con cũng ở nơi Ta ở.” Các chữ ”nơi Ta ở” (où je suis: where I am: wo ich bin: ubi sum ego: ὅπου εἰμὶ ἐγὼ) cũng được hiểu là: nơi Ta vĩnh hằng như Ngài đã phán: ”Ta là Đấng-Hằng-Hữu trước khi có Abraham.” (Je suis / l’Être avant qu’Abraham fût. I am before Abraham was.)
10. Gioan 16,23: ”Tất cả những gì các con nhân Danh Ta mà xin thì Ta sẽ ban cho ngõ hầu vinh quang của Cha được mạc khải trong Con.” Gn.1,14 cũng ghi: ”vinh quang của Con Một tự nơi Cha”, tức ngắm Con thì thấy Cha!
11. I Gioan 5,20: ”Nhưng chúng ta biết rằng Con Thiên Chúa đã đến và ban cho chúng ta trí khôn nhận biết Đấng Chân Thật. Cho nên, ở trong Đấng Chân Thật, trong Con của Ngài là Giêsu Kitô. Đó là Thiên Chúa thật và là sự sống đời đời.” Tiếng Anh ghi: ”This is the true God…”, tức đại từ ”This” chỉ Chúa Giêsu. Vả lại, Chúa Giêsu cũng là Sự Thật, Sự Sống đời đời.
12. I Corintô 1,24: ”Kitô, sức mạnh của Thiên Chúa và sự khôn ngoan của Thiên Chúa.”
13. Dothái 1,6: ”Khi đưa Trưởng Tử vào thế giới, Thiên Chúa lại nói: Tất cả thiên thần của Thiên Chúa phải thờ lạy Ngài.” (x. Is 49,23-26: Đấng cứu thoát, Đấng cứu vớt, Đấng cứu chuộc)
14. Gioan 5,21: ”Cha cho người chết chỗi dậy và ban sự sống cho họ thế nào thì Con cũng ban sự sống cho ai tùy ý.”
15. Matth.28,19: Chúa dạy làm phép Thanh Tẩy cho người tin thì phải: ”Nhân Danh Cha, và Con và Thánh Thần.” bởi vì Ba Ngôi bằng nhau. Do đó, Giáo Hội mới dám viết trong kinh Tin Kính như đã nêu ở phần nhập đề.
C. Giải thích tại sao Chúa Giêsu nói: ”Cha lớn hơn Ta.”
Chữ VÌ trong câu: ”Vì Cha lớn hơn Ta.” là liên từ, nêu lý do việc ”Con Thiên Chúa trở về với Ngài”, cũng liên quan đến ý này: ”hẳn các con vui mừng”. Dưới đây là phần giải thích:
a. Dựa vào Kính Thánh
1. Trong Phil. 2,6-12, Thánh Phaolô viết: ”Anh chị em hãy có trong mình tâm tư như trong Chúa Giêsu Kitô: Ngài đồng hàng với Thiên Chúa, nhưng không nhất thiết duy trì địa vị ngang hàng với Thiên Chúa, mà đã hoàn toàn biến mình ra không, mặc lấy thân phận nô lệ, trở nên giống người phàm, sống như người trần thế; Ngài lại còn hạ mình xuống và vâng lời cho đến chết, chết trên thập giá. Bởi vậy, Thiên Chúa đã siêu tôn Ngài và tặng cho Ngài Danh Hiệu vượt trên tất cả mọi danh hiệu ngõ hầu mọi gối trên Trời, dưới đất và nơi âm phủ đều quỳ xuống lạy khi nghe Danh Giêsu.” (x. Is, 53,1-12; Rm. 5 và 8,3; Gal. 4,4; Doth. 2,17; 5,8-10; 12,2-3; 3 Cor. 8,9 và 13,4; …) Hai chữ ”Bởi vậy” nói lên hậu quả của việc Chúa Giêsu đã làm mà Phil. 2,6-8 kể lại.
2. Thánh Danh Giêsu và Emmanuel: em bé Kitô hữu lớp vỡ lòng đều biết hai Thánh Danh ấy có nghĩa là: ”Thiên Chúa Cứu Chuộc, Thiên Chúa ở giữa chúng ta”! Mà Thiên Chúa Cứu Chuộc là ”Chiên Thiên Chúa gánh tội trần gian”. Sau khi ”nằm trong máng, giữa chiên lừa, nơi hang đá Bêlem”, Con Thiên Chúa được Mẹ và Dưỡng Phụ bồng bế ban đêm, trốn tránh vua Hêrôđê đang tìm Ngài mà giết! Ngài chịu cắt bì như trẻ phàm nhân. Lớn lên, Ngài phải giúp Thánh Giuse làm nghề thợ mộc để sống qua ngày, bị người Dothái gọi là ”điên” (1), bị chê bai, bị vu khống, bị mạ lỵ, bị tra tấn bằng dây bọc sắt, bị nhạo báng, bị khạc nhổ, bị tát vào mặt, bị cầm gậy nứa, bị đội mão gai, bị xem là tội nhân không ngang hàng với Baraba là tên trộm cướp, giết người, bị vác thập giá, bị lột hết áo xống, bị đóng đinh vào chân tay, bị treo trên thập giá, bị uống giấm chua với mật đắng, bị đâm vào cạnh sườn sau khi tắt hơi. Tóm lại, ”số phận” Ngài thảm thương như Ngài phán: ”Con chồn thì có hang, còn chim trời thì có tổ; nhưng Con Người không có chỗ gối đầu.”
Dothái 2,9 cho biết thân phận Chúa còn thua Thiên Thần. Dù vậy và dù là Thiên-Chúa-ở-giữa-hai-tội-nhân-cùng-bị-đóng-đinh, Ngài đã mạc khải cho Thánh Gioan viết thế này: ”Chúng tôi được ngăm vinh quang của Ngài, vinh quang của Con Một tự nơi Cha, đầy ơn nghĩa và sự thật.”
b. Dựa vào lời dạy của Thánh Augustinô
Tôi xin tạm lược dịch những câu chí lý như sau:
Do sinh ra để mang thân phận tôi đòi, Chúa Giêsu mới phán: ”Cha lớn hơn Ta.” Vì có Bản Tính Thiên Chúa, Ngài mới tuyên bố: ”Cha với Ta là một.”
Chính vì tư cách nô lệ mà Con Thiên Chúa không chỉ nhỏ hơn Cha, nhưng còn nhỏ hơn Chúa Thánh Linh; tôi lại nói thêm rằng Ngài nhỏ hơn chính Ngài. Bởi vì, trong tư cách là Thiên Chúa thì Ngài lớn hơn chính Ngài. Quả thật, Chúa Giêsu-Kitô được gọi là Con Thiên Chúa bởi vì Xác Ngài trong mồ mà thôi đã xứng được gọi như thế. Có tuyên xưng gì khác chăng một khi chúng ta nói rằng mình tin Con Duy Nhất của Thiên Chúa đã bị đóng đinh vào thời Ponxiô-Philatô? Xác Ngài, chứ chẳng phải Linh Hồn Ngài, đã được an táng, phải không nào?
Như vậy, khi tin vào Con Thiên Chúa đã được an táng, hiển nhiên chúng ta lại dùng Danh Xưng Con Thiên Chúa cho Xác của Ngài đã được an táng. Bởi thế, Giêsu-Kitô, Con Thiên Chúa, đồng hàng với Cha theo Bản Tính Thiên Chúa thì lớn hơn chính Ngài là do Ngài đã tự hủy Ngài ra không, mà chẳng mất tư cách Thiên Chúa, nhưng chỉ tạo cho Ngài tư cách tôi đòi. Thật vậy, tư cách Thiên Chúa, mà Ngài không mất, lại lớn hơn tư cách tôi đòi mà Ngài đã mặc lấy. Chẳng có gì ngạc nhiên hay bất xứng đối với Ngài khi, nói theo nghĩa tư cách tôi đòi, Con Thiên Chúa đã phán: ”Cha lớn hơn Ta” và khi, nói theo tư cách Thiên Chúa, chính Con Thiên Chúa còn phán: ”Cha và Ta là một.” Cả hai là một theo nghĩa Lời là Thiên Chúa; Cha lớn hơn Con theo nghĩa Lời trở thành xác phàm.
Theo tư cách tôi đòi như thế, Chúa Giêsu-Kitô còn nhỏ hơn Cha Mẹ Ngài khi Ngài còn trẻ thơ như Lời chép trong Kinh Thánh: ”Ngài vâng phục Cha Mẹ.” Hỡi người lạc Đạo, Giêsu-Kitô vừa là Thiên Chúa, vừa là con người thì tại sao, khi Ngài lên tiếng với tư cách là người, các bạn lại vu khống cho Thiên Chúa là Ngài? Trong Chúa Giêsu-Kitô, có bản tính loài người; Ngài làm chứng như thế, cho nên bạn, vì lẽ ấy, cả gan hạ thấp Bản Tính của Ngài là Thiên Chúa hay sao? Bất trung, bội bạc, bạn dám hạ giá Đấng đã dựng nên bạn bởi vì Ngài cho bạn biết Ngài đã trở thành điều gì vì bạn hay sao? Quả thật, Con Thiên Chúa, vốn đã dựng nên loài người, đồng hàng với Cha, và, dù vậy, Ngài đã làm người để trở nên bé nhỏ hơn Cha; Ngài không làm như thế thì nhân loại sẽ ra sao?
Chúng ta cũng phải nhận ra rằng hai bản tính không tạo ra hai Ngôi, mà chỉ một Kitô; hiểu khác đi, chúng ta lại biến Thiên Chúa thành bốn Ngôi, chứ không phải ba Ngôi. Cũng vậy, linh hồn biết phải trái cùng thân xác chỉ làm nên một con người. Cũng như thế, Thiên Chúa và con người nơi Ngài chỉ là một Kitô mà thôi.
D. Lời kết
Trong Bữa Tiệc Tình Thương trước giờ tự nộp Mình cho lý hình, Chúa Giêsu quỳ xuống, rửa chân cho môn đệ của Ngài. Nghĩa cử ấy là Tấm Gương sáng ngời. Vì thế, ứng cử viên Tống Thống Hàn Quốc cũng rửa chân cho một số cử tri, trong đó, có phụ nữ kia là người Việt. (2)
Thánh Giá là vinh dự của Kitô hữu. Chúa Cứu Thế dạy: ”Ai nâng mình lên, sẽ bị hạ xuống. Ai hạ mình xuống, sẽ được nâng lên.” Vì thế, Con đã được Cha siêu tôn như trong phần C, a, 1. Chính Con là Lời trong Cha, ”mặc lấy xác phàm” để làm nên Tân Sáng Thế Ký, đè đầu Satan cũng là ”kẻ thù” của Cha. Cha đâu đánh giá rằng Con thua Ngài. Chỉ Con khiêm nhường mới phán như vậy.
Đức Quốc, 27.10.2012 (Tháng Mân Côi kính Mẹ Thiên Chúa Cứu Chuộc)
1. x. Máccô 3, 21. Đức Hồng Y Nguyễn Văn Thuận viết: ”Người ngoài không hiểu được tại sao người ta theo tiếng gọi của Chúa, họ cho là ta điên. Chính Chúa Giêsu cũng bị Hêrôđê gọi là điên, và chúng ta hãnh diện được ở trong “nhà thương Biên Hòa” của Chúa.”
2. Xin quý vị tìm đọc bài ấy và xem hình ở trên mạng.
Bài viết do độc giả Phan Văn Phước gửi cho trang tin www.dongten.net và thể hiện quan điểm riêng của tác giả.
