Màu tím của Lòng chạnh thương, màu tím của sự canh tân và sám hối bao trùm Giáo Hội trong hơn 30 ngày Chay thánh qua. Và trong những ngày ấy không chỉ phảng phất tro bụi với lời mời gọi của Người Con, không chỉ phảng phất giọt nước mắt của Người Mẹ mà những còn lấp ló đâu đó bóng hình một Người Cha – Người Cha của âm thầm xin vâng, Người Cha của bác ái. Người Cha ấy bao giờ cũng chịu “thiệt thòi”, “thiệt thòi” từ trong chương trình cứu độ và cứ mãi “thiệt thòi” cho đến tận hôm nay trong Giáo Hội của Người Con.
Một cuộc đời – một cuộc Chay trường
Tôi đang nói rằng: Thánh Giuse quá thua thiệt, Ngài thua thiệt bởi cứ đến tháng 3, tháng mà Hội Thánh chọn mừng kính Người thì bao giờ cũng thế, những ngày tháng 3 luôn trùng vào tâm tình của mùa Chay, rồi Khổ Nạn và Phục Sinh. Và vì thế mà con cái của Ngài lại bị cuốn vào với chay tịnh hơn là tưởng nhớ đến Ngài. Có chăng là ngày 19/3 tới đây lịch phụng vụ đã ấn định mừng kính trọng thể Ngài.
Và hình như, cả cuộc đời Ngài cứ bị mặc định phải thua thiệt theo cái lẽ thường đầy “oan ức” như thế. Tôi gọi cuộc đời ấy là một cuộc chay trường. Nếu Chúa Giêsu chỉ chịu Chay có 40 ngày trong sa mạc với đói, rét, cô độc và cám dỗ thì hết 40 ngày ấy Chúa đâu có chịu ăn chay nữa. Bởi Chàng rể ấy còn bận say sưa với rượu Cana, còn no thỏa với hai lần hóa bánh ra nhiều rồi trước khi khổ nạn cũng làm tiệc chia tay mặn nồng với các môn đồ. Nhưng Thánh Giuse vừa mới xuất hiện, người ta đã thấy Ngài mặc một tâm tình “rất chay” rồi.
Cái biểu hiện chay trường rõ nhất ở Ngài chính là sự THINH LẶNG. Đó không phải cái thinh lặng riêng tư của tĩnh tâm, linh thao; cũng không phải cái thinh lặng của chút tâm tình hi sinh vì nhún nhường, làm hòa; và chắc chắn sự thinh lặng không phải do hững hờ thờ ơ hay cái thinh lặng đợi chờ rình rập. Mà thinh lặng ấy là cái thinh lặng thánh triệt để trong vâng lời và bác ái.
Thinh lặng của Vâng lời trước là nghe lời cha mẹ “đặt đâu con ngồi đó”. Con đang muốn sống đời khiết tịnh mà sao cha mẹ lại muốn con đính ước với cô Maria ở xóm bên. Và đương nhiên rồi, chàng thợ mộc khỏe khoắn thưa tiếng “đồng ý” như bao chú rể khác. Trong khi thinh lặng của Bác ái lại là một lựa chọn đầy nhân từ, chàng Giuse đã dằn xuống cơn giận bị phản bội để đặt xuống “viên đá cáo tội” Maria mang thai trước khi về chung sống với mình. Dằn xuống trong âm thầm và cũng định tâm bỏ đi cách yên lặng. Để rồi khởi đi từ cái âm thầm ấy đã dẫn đến cái gật đầu xin vâng Thánh Ý và mau mắn thi hành Mạc Khải của Thiên Chúa ngay khi tỉnh giấc mộng mị hiểu lầm. Chọn lựa sự thinh lặng trong sứ vụ Cha nuôi Con Đức Chúa, Thánh Giuse dù không phải chịu những lưỡi gươm đâm thâu như Đức Maria nhưng cái gật đầu trong thinh lặng của Ngài để Ngài mang lấy cả Mùa Chay lớn vào cuộc đời mình.
Tất cả những gì mà Kinh Thánh còn ghi lại được về Ngài dù là vô cùng ít ỏi nhưng chừng đó để chúng ta đọc, chúng ta lần giở, chúng ta ghép nối và chúng ta được chiêm ngưỡng cách sâu xa hơn về “tinh thần Chay” của thánh nhân: Đó là đỉnh cao của sự hi sinh khiêm hạ cũng là tột đỉnh của sự bác ái và trọn vẹn nhất của tâm tình có Chúa, mang lấy Chúa trong suốt cuộc đời mình.
Âm thầm nhưng vĩ đại
Không một lời thoại, không một giáo huấn, không một cận cảnh về dung mạo, với Thánh Giuse tất cả chỉ là hành động âm thầm bên Đức Maria và Chúa Giêsu. Nhưng sự im lặng kia lại trở thành một linh đạo, một chìa khóa mở đến sự kết nối với Thiên Chúa nhiệm màu. Quả thực, không có gì quý giá hơn sự lặng thinh của tình yêu. Đó sự im lặng thấu hiểu để chiêm ngưỡng lẫn nhau, sự im lặng để nhiệt thành lao động; sự im lặng để nén cơn giận người gia trưởng và sự im lặng để ngả mình trong vòng tay nâng đỡ của Chúa Con trước tử thần.
Sự im lặng của Ngài biến Ngài nên bức tường thành khổng lồ, vững chãi để Thiên Chúa đầy khôn ngoan đã tuyển lựa đặt Ngài làm Cha nuôi nơi trần gian cho Đấng Cứu Thế. Và nếu Thiên Chúa mà còn tin tưởng trao chính Con Một cho thánh nhân thì Giáo hội hôm nay và chúng ta cũng can đảm trao vào tay Ngài tất cả cuộc đời, tương lai mình để được Ngài che chở, cầu bầu luôn.
Vóc dáng vĩ đại của Thánh Giuse cũng đã dang ra theo cùng một cách hiệp thông với Thập tự hi tế của Đức Giêsu mà bao phủ Giáo Hội hoàn vũ, bao phủ những người cha trong gia đình, bao phủ vô số người nam dưới nhành Giet-se xanh tốt của Ngài. Nhận Ngài làm quan thày chính là nhận lấy một mẫu gương khiêm tốn lẫn bác ái và chính khi đó chúng ta khoác lên mình tầm vóc mực thước khổng lồ của thánh Cả.
Nguyện chúc những người cha, những người anh, những người em vinh dự đặt tên Ngài trước tên gọi của mình sẽ luôn nhận được sự cầu bầu của Ngài và nhất là noi theo mẫu gương vĩ đại trong các nhân đức trọn hảo tuyệt vời.
Joseph Thanh Tùng
