Khó khăn và thử thách luôn là những người bạn đồng hành với ta trong suốt hành trình dương thế này. Sẽ chẳng nơi đâu ta có thể tìm thấy một hướng đi mà hoàn toàn chỉ có những con đường lì rải chung quanh là những cánh hoa thơm tươi đẹp. Khó khăn sẽ luôn vây kín ta dù ta có tài giỏi mấy, có khôn ngoan mấy đi chăng nữa. Khó khăn có thể đến từ ngoại cảnh do giới hạn về kiến thức, do những yếu tố khách quan mà ta không thể lường trước hay làm chủ được.
Nhưng sở dĩ ta luôn gặp khó khăn là bởi vì ngay bản thân con người ta đã là một sự hữu hạn và không toàn vẹn rồi. Ta luôn sợ khó khăn vì khó khăn cho ta thấy giới hạn của mình. Khó khăn không mang đến cho ta cảm giác thoải mái. Khó khăn đẩy ta vào thế bế tắc. Khó khăn chặn đứng những lối đi của ta. Khó khăn cắt đứt tất cả nguồn khởi và đà tiến của ta. Cứ mỗi khi cảm nhận được một sự khó khăn đang chờ ta phía trước, ta đều muốn lui, muốn dừng lại, muốn tìm một lối đi khác nhẹ nhàng hơn để không phải đối đầu với nó. Khó khăn hệt như một kẻ thù của ta nó phơi bày ra cho ta thấy những kém cỏi của mình, nhiệm vụ của nó là muốn ta phải dừng lại đừng tiếp xúc với nó, đừng cố gắng tìm cách vượt qua nó.
Ít ai trong chúng ta nhìn thấy nơi khó khăn một cơ hội để thăng tiến, nhìn đến khó khăn ta chỉ thấy sợ chứ không thấy nổi lên trong mình một khao khát chinh phục nó để đạt được một điều gì đó mới mẻ và to tát hơn. Người luôn chạy trốn khó khăn là người chỉ mãi ở lại với chính cái thế giới nhỏ bé của mình. Đấy là một con người hèn nhát và sẽ chẳng bao giờ lớn lên được. Khó khăn sẽ làm cho ta đau, sẽ bào mòn những xù xì trong ta sẽ lấy đi những gì cũ kỹ trong ta và nhờ đó nó sẽ làm nảy sinh trong ta những ý tưởng mới, sáng kiến mới.
Ít ra việc ta dám đương đầu với khó khăn cũng đã giúp cho ta có thêm tự tin vào chính mình giúp ta có thêm sức mạnh để vượt qua nó. Những quy luật tự nhiên đã cho chúng ta thấy chẳng có một thành công nào thật sự giá trị nếu trước đó nó không trải qua khó khăn. Viên ngọc tuy quý đấy nhưng để có thể tỏa sáng nó cũng cần được mài giũa. Một miếng sắt vụn nếu muốn trở thành một con dao hữu ích, nó cần được rèn trong lòng lửa. Một miếng gỗ hay phiến đá trơ trụi nếu muốn trở thành một bức tượng đẹp cho người ta chiêm ngắm, nó phải chịu đau khi nghệ nhân điêu khắc đụng vào. Điểm 10 của ta sẽ chẳng có gì là quý giá khi nó không đến từ những giọt mồ hôi nước mắt của ta, không đến từ những ngày ta khổ công dùi mài kinh sử. Đồng tiền ta cầm trên tay sẽ trở nên ý nghĩa hơn khi đó là kết tinh của những vất vả lao công. Nếu hạt mầm không dám tách mình ra thì cũng sẽ chẳng có một chồi non xuất hiện. Nếu một bào thai không chịu đi ra khỏi dạ mẹ nó sẽ chết đi. Nếu ta sợ té mà không dám tập đi sẽ chẳng bao giờ ta có thể chạy nhảy được. Một con chim không tập bay nó sẽ chẳng bao giờ cảm nhận được vùng trời xanh trên cao kia đẹp biết chừng nào. Một con rắn chỉ có thể lớn lên khi nó phải chấp nhận chịu đau để lột đi lớp da cũ. Nếu con sâu không cố gắng tự mình chui ra khỏi kén, nó chẳng bao giờ có thể trở thành con bướm xinh. Nếu ta không dám để cho vị nha sĩ nhổ đi cái răng sâu, ta chỉ có thể ngồi đó khóc lóc với nỗi đau đoạ đày. Nếu ta không để cho vị bác sĩ tiêm vào ta mũi thuốc, có thể sẽ rất lâu sau ta mới thấy khỏe khoắn.
Tạo hóa không gửi đến khó khăn cho ta để kìm hãm ta lại nhưng là để ta có thể vượt qua nó mà trở nên tốt hơn. Hẳn là các bạn cũng có kinh nghiệm này là niềm vui của chúng ta sẽ lớn hơn bội phần khi ta vừa vượt qua được một khó khăn nào đấy. Khó khăn không phải là kẻ thù của ta nhưng là lực đẩy đưa ta đến chỗ trưởng thành hơn triển nở hơn vững mạnh hơn. Chính Đức Giêsu là con Thiên Chúa cũng đã phải trải qua biết bao khó khăn. Đứng trước con đường Thập Giá, Ngài cũng cảm thấy sợ, nhưng Ngài xem nó như một cơ hội để biểu lộ tình thương dành cho Chúa Cha, Chúa Cha đã ban cho Ngài sức để vượt qua khó khăn to lớn ấy để nêu gương cho chúng ta. Nếu chúng ta đã không thể tránh khỏi những khó khăn và chính khó khăn lại là một cơ hội giúp ta thăng tiến thì tại sao chúng ta cứ phải lo lắng khi nó xuất hiện trước mắt chúng ta. Chúng ta hãy xin ơn Chúa để Người thêm sức cho chúng ta giúp chúng ta có một cái nhìn tích cực về khó khăn. Xin cho chúng ta thấy nơi đó là lời mời gọi của Chúa muốn ta tiếp tục dấn bước để có thể chinh phục chính sự ù lì của mình và nhờ đó ta không ngừng lớn lên trong ân sủng của Ngài.
Lê Hoàng Nam, S.J.
