“Ai nói phạm đến Thánh Thần,
thì chẳng đời nào được tha”
(Mc 3, 22-30)
22 Còn các kinh sư từ Giê-ru-sa-lem xuống thì lại nói rằng Người bị quỷ vương Bê-en-dê-bun ám và Người dựa thế quỷ vương mà trừ quỷ.
24 Người liền gọi họ đến, dùng dụ ngôn mà nói với họ: “Xa-tan làm sao trừ Xa-tan được? Nước nào tự chia rẽ, nước ấy không thể bền;25 nhà nào tự chia rẽ, nhà ấy không thể vững.26 Vậy Xa-tan mà chống Xa-tan, Xa-tan mà tự chia rẽ, thì không thể tồn tại, nhưng đã tận số.27 Không ai vào nhà một người mạnh mà có thể cướp của được, nếu không trói người mạnh ấy trước đã, rồi mới cướp sạch nhà nó.
28 “Tôi bảo thật anh em: mọi tội của con cái loài người, kể cả tội nói phạm thượng, và nói phạm thượng nhiều đến mấy đi nữa, thì cũng còn được tha.29 Nhưng ai nói phạm đến Thánh Thần, thì chẳng đời nào được tha, mà còn mắc tội muôn đời”.30 Đó là vì họ đã nói “ông ấy bị thần ô uế ám.”
(Bản dịch của Nhóm Phiên Dịch CGKPV)
- “Người dựa thế quỷ vương”?
Bài Tin Mừng của Thánh Lễ hôm nay khởi đầu và kết thúc với lời nói của các kinh sư, cho rằng Đức Giê-su bị Quỉ Vương Bê-en-dê-bun ám:
Còn các kinh sư từ Giê-ru-sa-lem xuống thì lại nói rằng Người bị quỷ vương Bê-en-dê-bun ám.
(c. 22)
Đó là vì họ đã nói: “ông ấy bị thần ô uế ám”.
(c. 30)
Ở phần trung tâm của bài Tin Mừng (c. 23-29), đó là lời của Đức Giê-su. Trước hết, bằng “ngôn ngữ dụ ngôn”, Người mời gọi các kinh sư hãy học biết “nhận định thiêng liêng”, nghĩa là phân biệt những gì thuộc về Thiên Chúa, nguồn của sự sống, ánh sáng và sự thiện và những gì thuộc về Satan, đó là sự chết, bóng tối và sự dữ (c. 23-27). Tiếp đến, Người mặc khải bản chất tội lỗi ở mức độ tuyệt đối được hàm chứa trong lời nói đồng hóa Đức Giê-su Ki-tô, Con Thiên Chúa với “Quỉ Vương” (c. 28-29).
- “Nước nào… nhà nào”
Đức Giê-su bắt đầu bằng cách dùng những hình ảnh “một nước” và “một nhà”, để cho thấy nhận định của họ không phù hợp qui luật của hiện hữu: ở mức độ cá thể hay tập thể, điều gì đã hiện hữu thì tự bản chất nó muốn hiện hữu dài lâu và nếu có thể hiện hữu mãi mãi; và để hiện hữu, hữu thể không thể tự chia rẽ, vì như thế sẽ dẫn đến hậu quả tự hủy diệt chính mình. Chính vì thế, ma quỉ (tiếng Hi-lạp là diabolos; tiếp đầu ngữ dia có nghĩa là chia rẽ), nghĩa là “Kẻ Tố Cáo” thường gieo rắc nộc độc chia rẽ bằng hành vi tố cáo, để hủy diệt sự sống của con người[1]. Những người tự biến mình thành tay sai của Satan, hay bị Satan chi phối mà không ý thức, cũng hành động như thế.
Sau đó, ngang một dụ ngôn thật nhỏ, nhưng rất “xấu” (tương tự như dụ ngôn người quản lí bất lương): “Không ai vào nhà một người mạnh mà có thể cướp của được, nếu không trói người mạnh ấy trước đã, rồi mới cướp sạch nhà nó” (c. 27), Đức Giê-su mời gọi người nghe nhận ra một mầu nhiệm thật lớn và thật đẹp, đó là Triều Đại Thiên Chúa đã đến giữa chúng ta (x. Mt 12, 28 và Lc 11, 20).
Triều Đại Thiên Chúa đã đến ngang qua lời nói, hành động và chính ngôi vị của Đức Giê-su, vì nếu Satan bị đẩy lùi và bị trừ khử, thì chỉ có thể là Thiên Chúa mà thôi, chỉ có thể là “Thần Khí của Thiên Chúa” (Mt 12, 28), chỉ có thể là “ngón tay của Thiên Chúa (Lc 11, 20). Hơn nữa, theo các Tin Mừng Nhất Lãm, ngôn ngữ dụ ngôn được Đức Giê-su ưu tiên dùng để nói về Nước Thiên Chúa, đến độ “dụ ngôn Tin Mừng” tự nó có nghĩa là Nước Thiên Chúa, và Đức Giê-su chính là một “Dụ Ngôn” nói cho chúng ta một cách hoàn hảo về Thiên Chúa và về Triều Đại của Người.
- Phạm đến Thánh Thần
Sau đó, Đức Giê-su mặc khải tính nghiêm trọng tuyệt đối (nghĩa là không thể tha thứ) của tội nói phạm đến Thánh Thần. Cả ba Tin Mừng Nhất lãm đều kể lại lời của Đức Giê-su, nói về điều này (Mt 12, 31-32; Lc 12, 10), nhưng Tin Mừng theo thánh Mác-cô xác định rõ nhất lí do tại sao: “Đó là vì họ đã nói ông ấy bị thần ô uế ám”.
Nơi Đức Giê-su, Thánh Thần hiện diện cách trọn vẹn (x. Mc 1, 12), vì Người là Con Thiên Chúa. Do đó, lời nói cho rằng Đức Giê-su bị ám bởi Quỉ Vương, ẩn chứa tội phạm đến Thánh Thần, mà chính người nói cũng không biết, như lời Tv 19 diễn tả: “Nhưng nào ai thấy rõ các lầm lỗi của mình? Xin Ngài tha các tội con phạm mà chẳng hay” (Tv 19, 23); và chính Đức Giê-su mặc khải trong cuộc Thương Khó: “Lạy Cha, xin tha cho họ, vì họ không biết việc họ làm” (Lc 23, 34). Bởi lẽ ai có thể nói phạm đến Đấng tuyệt đối, ngoài một “tuyệt đối” khác, đúng hơn một “cực điểm” khác là Satan? Tương tự như trong mầu nhiệm Thương Khó, tương ứng với khuôn mặt của Sự Thiện tuyệt đối, rạng ngời nơi Đức Giê-su chịu đóng đinh, chính là Sự Dữ, bị buộc phải lộ ra nguyên hình, khởi đi từ hành động của những con người cụ thể.
* * *
Như thế, lời của Đức Giê-su về tội phạm đến Thánh Thần vừa làm cho chúng ta bình an và vừa chất vấn chúng ta: Tôi không thể phạm đến Thánh Thần được, nhưng tôi có thể để cho Sự Dữ hoạt động ở trong tôi, nói ở trong tôi, làm xúc phạm đến Thánh Thần. Chỉ có Đức Giê-su, Đấng tràn đầy Thánh Thần, Lời và Mình Máu Thánh của Người, mới giải thoát tôi khỏi Sự Dữ và tái sinh tôi trong Thánh Thần của Người mà thôi.
Lm Giuse Nguyễn Văn Lộc
[1] Chúng ta có thể đọc St 3, 1-7; Ds 21, 4-9; Ga 3, 17-19 và Kh 12, 9-10. Hình ảnh Con Rắn diễn tả Satan trong các bản văn Kinh Thánh này. Và trong thư của thánh Pha-lô gởi tín hữu Roma (Rm 7, 7-13), “Tội” được nói tới như là một nhân vật, và cách hành động của Tội, theo thánh Phao-lô, hoàn toàn phù hợp với cách hành động của Con Rắn.
