Cha Matteo Ricci và quan Phaolô Từ Quang Khải
Hơn 400 năm sau cái chết của cha Matteo Ricci, một linh mục Dòng Tên người Ý nổi tiếng vì những nỗ lực loan báo Tin Mừng tại Trung Hoa trong suốt thế kỷ 16, Vatican đã nhận được thỉnh nguyện chính thức xin phong chân phước cho ngài.
“Những tài liệu liên quan đến tiến trình phong chân phước cho cha Matteo Ricci đã được Bộ Phong thánh tiếp nhận,” Đức cha Claudio Giuliodori, Giám mục giáo phận Macerata phía Nam nước Ý, nơi cha Ricci chào đời năm 1552, cho biết.
Cha Ricci qua đời tại Bắc Kinh năm 1610. Ngài là một trong những tu sĩ Dòng Tên đầu tiên sống tại Trung Hoa. Ngài đã giới thiệu một lối tiếp cận mới để loan báo đức tin Công Giáo tại đất nước này bằng việc thích nghi với văn hóa địa phương. Ngài đã học ngôn ngữ và có tiếng là một học giả uyên thâm. Thậm chí, ngài đã được mời đến làm việc trong triều của Hoàng đế Vạn Lịch.
Bất chấp những thành công bước đầu của cha Ricci trong việc loan báo Tin Mừng tại Trung Hoa, Vatican lúc đó vẫn còn có cái nhìn e ngại về phương pháp hòa nhập đạo Công giáo với văn hóa Trung Hoa. Đặc biệt là vấn đề cha Ricci đã chấp nhận việc thờ cúng tổ tiên và xem đó là việc tưởng niệm không mang tính thần học mà những người tân tòng có thể thực hiện. Sau bao thập kỷ tranh cãi, Vatican đã phán quyết rằng những nghi lễ thờ cúng tổ tiên của Trung Hoa bất tương hợp với giáo lý Công Giáo và đã ra lệnh cấm thực hành. Điều này đã dẫn đến việc hoàng đế Trung Hoa ban hành lệnh cấm các nhà truyền giáo đến Trung Hoa năm 1721, đóng lại cánh cửa mà cha Ricci đã kiên nhẫn làm việc để mở ra.
Hiện nay quan hệ giữa Tòa Thánh và Trung Hoa rất mong manh. Chế độ cộng sản ở Trung Hoa đã cắt đứt liên hệ với Vatican năm 1951 và 6 năm sau đã thành lập Hội Công giáo Yêu nước vốn là tổ chức không được Đức Giáo hoàng công nhận.
Đức cha Giuliodori nói rằng việc đề nghị phong chân phước cho cha Ricci được xem như là nỗ lực để xây dựng mối quan hệ tốt đẹp hơn với Trung Hoa. “Tôi hy vọng rằng nhờ sự ủng hộ của Đức Giáo Hoàng Phanxicô, việc loan báo Tin Mừng và đối thoại với Trung Hoa sẽ có nhiều tiến bộ,” Đức cha Giuliodori nói. Đức Giáo hoàng Phanxicô rất ngưỡng mộ cha Ricci và đã từng ao ước trở thành một nhà truyền giáo tại Nhật Bản khi ngài còn là một linh mục trẻ Dòng Tên.
Đức Giáo Hoàng Phanxicô cũng đã ca ngợi cha Ricci như là một mẫu gương truyền giáo. “Chúng ta phải xin lỗi và xấu hổ nhìn những thất bại trong việc tông đồ do việc thiếu lòng can đảm. Tôi đang nghĩ đến trực giác tiên phong của cha Matteo Ricci, vào thời điểm đó, đã bị khước từ,” Đức Giáo hoàng phát biểu hôm tháng 11 năm 2013.
Chuyển ngữ: Chỉnh Trần, S.J.
