Đứng trước một gian hàng nghèo nàn với vài ba thứ đồ, và một gian hàng khác với vô số hàng hoá, ắt hẳn chúng ta thích gian hàng có hàng hoá đa dạng hơn, nơi đó chúng ta thỏa sức chọn lựa. Điều đó cũng có nghĩa là: ở gian hàng nghèo nàn chúng ta đỡ tốn công sức để chọn, còn ở gian hàng đa dạng chúng ta phải đắn đo nhiều hơn để chọn cho mình món đồ ưng ý nhất. Dù phải tốn nhiều công sức hơn để chọn, nhưng chúng ta vẫn thích gian hàng đa dạng hơn. Cuộc sống cũng vậy, bước từ khung trời tuổi thơ sang thế giới người lớn, chúng ta ngày càng được mở ra trước nhiều chọn lựa. Dĩ nhiên, chọn lựa trong cuộc sống phức tạp và khó khăn hơn nhiều so với chọn lựa một món hàng. Vậy đâu là tiêu chuẩn để ta có những chọn lựa đúng đắn và tốt đẹp trong cuộc sống?
Đối với thánh I-nhã (hay còn gọi là thánh Inhaxio), ý Chúa là điều tiên quyết phải được chọn lựa trong cuộc sống. Bởi vì “con người được dựng nên để ngợi khen, tôn kính và phụng sự Thiên Chúa và nhờ đó cứu rỗi linh hồn mình. Những điều khác cũng được dựng nên, để giúp con người đạt đến cùng đích của mình. Vì thế, người ta chỉ được sử dụng tạo vật theo mức độ chúng giúp đạt tới cùng đích, và phải gạt bỏ khi chúng làm cản trở mình đạt đến cùng đích đó. Do đó, để có thể chọn lựa theo ý Chúa, người ta phải có được thái độ bình tâm trước mọi thụ tạo, trong tất cả những gì nằm trong sự tự do của ta và không bị cấm.” Thánh I-nhã còn đưa ra những ví dụ: “đến nỗi chúng ta không ước muốn sức khỏe hơn bệnh tật, giàu sang hơn nghèo khổ, danh vọng hơn nhục nhã; cũng không ước muốn sống thọ hơn chết trẻ và tương tự thế đối với mọi sự khác, nhưng chỉ ước muốn và lựa chọn điều gì dẫn đưa chúng ta hơn tới cùng đích mà vì đó chúng ta được dựng nên.” (Thánh I-nhã, Linh Thao số 23).
Như thế, việc chọn lựa của chúng ta không phải là chọn giữa điều tốt và điều xấu, nhưng là chọn điều tốt nhất giữa nhiều điều tốt, và không phải theo ý mình nhưng theo ý Chúa. Chúng ta không cần phải bàn đến việc chọn lựa giữa điều tốt và điều xấu; vì hẳn nhiên, chúng ta không được phép chọn điều xấu. Điều cần nói là giữa những điều tốt, chúng ta chọn điều tốt nào. Cuộc sống của chúng ta có quá nhiều tiêu chuẩn, đôi khi làm chúng ta bối rối, và không biết đâu là tiêu chuẩn thật. Thật đáng tiếc nếu sau nhiều lần chọn lựa không đúng đắn, chúng ta sợ và không dám tự tin đưa ra quyết định nữa. Những lúc ấy, chúng ta lại thấy cần những chỉ dẫn biết bao. Thánh I-nhã đã đưa ra một chỉ dẫn, đó là: “phải bình tâm trước mọi thụ tạo.” Vậy bình tâm phải được hiểu thế nào?
Bình tâm là thái độ tự do trước những điều sắp được chọn lựa. Bình tâm để đảm bảo rằng, mình sẽ chọn lựa theo ý Chúa chứ không theo ý thích riêng của mình. Thánh I-nhã ví sự bình tâm như trạng thái cân bằng của một cái cân, và không bị chênh về hướng nào. Cân như thế mới đáng để làm tiêu chuẩn cân đo. Điều duy nhất quyết định cho việc chọn lựa của mình là thánh ý Thiên Chúa.
Như thế, cần phân biệt giữa bình tâm và bình an. Bình tâm là thái độ tự do đáp lại tiếng Chúa trong khi bình an là một trạng thái thanh thản trong tâm hồn. Vì vậy, đôi lúc người ta có được sự bình tâm nhưng chưa hẳn là có bình an. Tuy nhiên, nếu người ta có bình tâm để chọn lựa theo ý Chúa, thì bình an sẽ đến sau đó như một sự xác chuẩn của Thiên Chúa. Chúng ta có thể thấy Chúa Giê-su trong Vườn Dầu, dù tâm hồn Ngài xao xuyến, không thể bình an được, nhưng Ngài vẫn bình tâm để chọn theo ý Cha. Một khi Ngài đã chọn theo ý Cha, Ngài được bình an để theo thánh ý đó. Vì thế, người ta có thể nhận ra tâm hồn bình an của Ngài trong suốt chặng đường thương khó.
Với sự bình tâm, nghĩa là với sự tự do và sẵn sàng thực thi ý của Cha, Chúa Giê-su đã nhất quyết lên Giê-ru-sa-lem dù biết rằng trong chuyến đi này nguy hiểm đang chờ Ngài. Điều duy nhất thúc đẩy Ngài hành động như thế là “thánh ý Cha”.
Trong Tuần Thánh, là thời điểm chúng ta cùng với Chúa, không chỉ tiến lên Giê-ru-sa-lem cách chung chung, nhưng là tiến đến Vườn Dầu. Tại nơi chính Vườn Dầu này với cuộc chọn lựa đầy cam go, Chúa Giê-su đã thể hiện một sự bình tâm hoàn toàn. Ngài không nghiên chiều theo một khuynh hướng nào khác ngoài thánh ý Cha. Cuộc đời chúng ta cũng không ít những Vườn Dầu, với biết bao chọn lựa đòi chúng ta phải trả giá. Xin Chúa ban cho chúng ta ơn bình tâm để dù có xao xuyến và sợ hãi, chúng ta vẫn có đủ sức mạnh để chọn lựa theo ý Chúa. Nhờ đó chúng ta được bình an và hạnh phúc.
Thanh Bình
