CÂY XƯƠNG RỒNG CÓ GAI

1.

Bạn tặng mình cây xương rồng, kèm theo lời nhắn nhủ ngắn gọn: cẩn thận, xương rồng có gai! Xương rồng nào mà chẳng có gai! Mình mê mẩn nâng niu cây xương rồng bé con trong cái chậu kiểng bé con. Lời nhắn nhủ của bạn chảy tuột qua cái đầu lễnh lãng.

Mình đặt cây xương rồng bé xíu trên bàn làm việc. Mở toang cửa sổ. Mình chưa kịp ngồi yên để ngắm nghía cây xương rồng thì một cơn gió mạnh ùa vào phòng. Chiếc chậu con con nghiêng nghiêng. Cây xương rồng rơi khỏi bàn làm việc. Mình vội vàng đưa tay hứng lấy. Cây xương rồng bé xíu nằm gọn trong lòng bàn tay mình. Những chiếc gai xương rồng vút nhọn làm bàn tay mình nhức buốt. Cũng tại mình quên lời bạn: Cây xương rồng có gai!

2.

Từ trước đến giờ mình chỉ quen với việc ngắm cây xương rồng trên nền cát đá. Ngắm xương rồng từ xa xa, mình âm thầm ngưỡng mộ sức sống kỳ lạ của loài sinh vật biết vươn lên từ trong cái nghèo nàn khắc nghiệt. Giờ mình có cơ hội để ngắm xương rồng gần hơn. Mình đặt cây xương rồng nằm ngay trên bàn làm việc. Gần thật gần…

Cây xương rồng bé xíu xiu đang trong giai đoạn căng tràn nhựa sống. Những chiếc gai bé xíu mỏng mảnh không thể che được cái màu xanh mướt rượt của những mắc xương rồng căng tròn. Trên chóp cây xương rồng nở bung ra một bông hoa hồng thắm. Bông hoa xương rồng được dệt nên bởi hàng trăm những cánh hoa nho nhỏ. Cánh hoa xương rồng không mềm mại mọng nước. Cánh hoa cũng không yểu điệu e ấp. Những cánh hoa cứng cáp nở bung về mọi hướng.

Bám rễ trong chiếc chậu con con, cây xương rồng nở hoa. Chiếc chậu con con chỉ toàn cát và đá. Cát đá cằn khô nghèo nàn lại biến thành bông hoa tươi thắm nhờ những hoạt động sống âm thầm kham nhẫn của cây xương rồng. Ngưỡng một biết bao!

3.

Những ngày mùa hạ, cái nắng ngoài trời như nung như đốt. Cây xương rồng được bảo bọc trong căn phòng máy lạnh mát rười rượi của mình. Mỗi ngày vài lần, mình nhỏ vào chậu xương rồng vài giọt nước. Bạn dặn mình đừng có cho xương rồng nhiều nước, sẽ lãng phí không cần thiết. Loài xương rồng vốn quen tích góp và không bao giờ phung phí một giọt nước trời. Nhưng xương rồng lại không quen với cái ào ạt dư giả.

Mỗi ngày một lần, mình mở cửa sổ cho nắng sớm vào phòng. Đó là lúc mình thấy cây xương rồng tươi nhất. Cây xương rồng hớp lấy từng giọt nắng trời. Những chiếc gai nhọn như những ngón tay be bé vẫy vẫy. Cây xương rồng như ngợp tràn nhựa sống…

Giờ làm việc, mình đặt cây xương rồng vào một góc bàn. Mỗi lần nghỉ giải lao, mình ngắm nghía cây xương rồng mà lòng rộn vui những niềm vui thật lạ. Thế giới của xương rồng bé nhỏ và giản đơn biết bao. Thế giới ấy cũng lặng lẽ và âm trầm biết bao. Bỗng dưng mình hiểu rằng không phải ồn ào thì mới là thực sống, không phải kiêu sa đậm đà hương sắc thì mới là đẹp.

4.

Mình lại mở cửa sổ cho nắng sớm vào phòng. Lại lãng đãng mơ màng ngắm nghía cây xương rồng. Lại một cơn gió đột ngột ùa vào phòng. Cây xương rồng nghiêng nghiêng. Chậu xương rồng rơi khỏi bàn làm việc. Mình đưa tay hứng vội. Cây xương rồng lại nằm gọn lỏn trong lòng bàn tay mình. Như một phản ứng tự nhiên, mình toan buông tay vì sợ những chiếc gai vút nhọn. Nhưng không… những chiếc gai xương rồng nằm gọn trong lòng bàn tay mình. Mềm mại…

Nhớ sau lần mình bị gai đâm vào tay, bạn đưa cho mình chiếc kéo nhỏ. Bạn bảo mình nếu sợ đau thì cắt trụi hết gai của cây xương rồng đi. Mình cười cười… Không còn gai, xương rồng có còn là xương rồng không nhỉ?

Trong vòng tay bảo bọc của mình, gai xương rồng đã trở nên mịn màng như những chiếc lông tơ. Nên vui hay nên buồn?

5.

Gai xương rồng vốn là những chiếc lá. Trước những khắc nghiệt của hoàn cảnh sống, thay vì trổ lá, cây xương rồng mọc gai. Gai trở nên cung cách sống của loài xương rồng. Những chiếc gai chưa một lần được mang hình thù dịu dàng của lá.

Mình chưa bao giờ tưởng tượng được một cây xương rồng có lá. Ít ra, loài xương rồng mà bạn tặng mình không phải là xương rồng có lá. Không hiểu sao, nhìn bông hoa tươi nở trên thân xương rồng, mình hay mơ về những chiếc lá yểu điệu xanh non. Ắt hẳn những chiếc lá sẽ khoác cho xương rồng cái vẻ bề ngoài thanh thoát mềm mại và làm bớt đi cái xù xì khắc nghiệt. Ắt hẳn những chiếc lá xanh sẽ khiến đóa hoa hồng thắm thêm vẻ e ấp dịu dàng. Có lá, xương rồng sẽ đẹp biết bao!

Nhưng những chiếc lá xanh mơ ấy liệu có gắn được trên thân phận xương rồng chăng?…

Xương rồng là loài sống ở vùng nhiệt đới và những nơi khô hạn. Môi trường sống cỗi cằn không cho phép xương rồng phung phí nhựa sống để điểm tô chưng diện cho mình bằng những chiếc lá xum xuê. Chính những khắc nghiệt của môi trường sống đảm bảo cho xương rồng được là mình. Thân xương rồng xanh mướt diệp lục nhờ sống giữa vùng ngợp trành ánh sáng. Gai xương rồng được cứng cáp từng ngày dưới sức nóng của nắng trời. Những chiếc gai được vót nhọn bởi bao cơn gió trời mạnh bạo.

Về với mình, cây xương rồng mỗi ngày một khác. Những chiếc gai dần yếu mềm èo uột. Làn da xanh mượt dần trắng nhợt bủng nước…

Bạn bảo mình đừng có ngớ ngẩn. Being is becoming. Với cuộc sống, vạn vật đổi thay từng ngày. Mình biết. Nhưng mình tiếc lắm. Rõ là có những dạng becoming khiến người ta cứ bớt là mình đi, không còn là mình nữa…

Mình tin vào sự xắp xếp của thiên nhiên. Mình tin vào sự hữu lý của tạo thành. Những hình thù khác nhau, những thể thức sống khác nhau… tất cả được đặt cạnh nhau để tạo nên một thế giới đa dạng. Thế giới này chỉ đẹp phong phú khi mỗi người đủ can đảm sống là mình. Chính những nét độc đáo riêng tư của mỗi người mới góp phần tạo nên thế giới. Đánh mất chính mình, người ta đâu còn gì để tham gia vào thế giới này, đâu còn gì để góp phần cho cuộc hiện hữu…

6.

Bạn có tin rằng cuộc sống có những ràng buộc kỳ lạ không cho phép người ta được sống thật là mình? Éo le là lắm khi những ràng buộc ấy lại xuất phát từ những tình cảm rất thật của con tim! Nhưng bạn ạ, quý mến một điều đâu nhất thiết phải là gói gọn điều ấy lại trong vòng bảo bọc của mình. Những tình cảm quý mến đáng trân trọng biết bao, sao có thể dùng để dệt nên những chiếc lồng giam hãm. Hình như thương một người không phải là giữ người ấy ở lại bên mình, nhưng là để cho người ấy đi con đường mà họ phải đi…

Mình không thể chỉ giữ cây xương rồng cho riêng mình bạn ạ. Xương rồng có một thế giới sống khác. Xương rồng cần một môi trường sống khác. Có lẽ mình sẽ phải đập vỡ cái chậu con con. Mình sẽ đưa xương rồng về với chính thế giới của xương rồng. Ngày mai, giữa khu vườn trên đồi sau nhà mình sẽ có thêm một cây xương rồng con con. Cây xương rồng sẽ bước vào một chặng hành trình mới, hành trình thực sống của cây xương rồng có gai.

Cây xương rồng lại trở về trên nền cát đá. Nơi ấy, xương rồng mới thực là xương rồng. Mình lại trở về việc ngắm xương rồng từ xa. Mình có quyền mơ về những chiếc lá xanh non. Mình có quyền lãng đãng với thế giới xương rồng dịu dàng e ấp. Nhưng nếu lại có lần mình lễnh lãng vô tình, xương rồng lại có thể làm bàn tay mình tóe máu và nhức buốt.

Vì xương rồng vốn là loài có gai…

Roma 04.07.2009

Cao Gia An, S.J.