Lm. Vincent Phạm Văn Mầm, S.J.
Dòng Tên đang cử hành Năm Inhã, mừng kỷ niệm 500 năm thánh Inhã được ơn hoán cải, từ người hiệp sĩ của vua và triều đình Tây Ban Nha đã trở thành hiệp sĩ của Đức Kitô và Nước Trời. Tôi được Ban Linh Đạo của Tỉnh Dòng đề nghị chia sẻ chủ đề: Inhã, Nhà lãnh đạo khôn ngoan thiêng liêng.
Những hạn từ như “Người lãnh đạo” (Leader) và “việc lãnh đạo” (Leadership) là những hạn từ “hot” ngày nay. Nếu tìm thông tin về những hạn từ này trên google, chúng ta có thể thấy ngay vài ba trăm triệu kết quả trong khoảng chưa đầy một phút. Điều này chứng tỏ rằng vai trò quan trọng của người lãnh đạo và việc lãnh đạo trong một tổ chức hay cộng đồng. Những định nghĩa về người lãnh đạo khôn ngoan cách chung được xác định là người có tầm nhìn rõ ràng với những phẩm chất sâu xa và đáng tin cậy, đồng thời có khả năng giúp người khác đạt đến hay hoàn thành mục đích của mình. Thánh Inhã Loyola có những phẩm chất như thế để có thể được coi là một trong những nhà lãnh đạo khôn ngoan.
ĐƯỢC HUẤN LUYỆN ĐỂ TRỞ THÀNH NHÀ LÃNH ĐẠO THIÊNG LIÊNG
- Thay đổi tầm nhìn
Trận chiến bại của Inhã ở Pamplona vào ngày 20 tháng 05 năm 1521 và thời gian dưỡng thương ở Loyola đã mở ra cho ngài một trang sử hoàn toàn mới: thay đổi về viễn tượng hay tầm nhìn. Thật vậy, khi đọc lại đời mình, Inhã nhận ra rằng “sự đời và niềm vui hão” mà ngài đã đeo đuổi suốt 30 năm qua thật vô nghĩa; trái lại, niềm vui sâu, lâu và bền lại trào dâng mỗi khi ngài muốn bắt chước gương lành của các thánh bước theo và phục vụ Chúa Kitô. Những kinh nghiệm này lặp đi lặp lại trở thành khởi điểm của ơn phận định thần loại (phân biệt thần dữ và thần lành) mà Thiên Chúa đã dùng để dẫn Inhã đi đến một quyết định mang tính bước ngoặc: thay vì là hiệp sĩ quảng đại và trung tín của vua trần thế, vua Tây Ban Nha, ngài khao khát trở thành hiệp sĩ quảng đại và trung tín của Đức Kitô, Vua Hằng Sống. Một viễn tượng siêu nhiên, một ước mơ mới, đã mở ra với cuộc đời người hiệp sĩ mang tên Inhã. Inhã đã được Chúa huấn luyện để trở thành người lãnh đạo có tầm nhìn thiêng liêng.
- Sứ mạng tông đồ
Inhã rời Loyola đến Manresa sau khoảng 9 tháng dưỡng thương với khát mong tìm ý Chúa về tương lai. Tại đây, Thiên Chúa đã dạy dỗ Inhã “như thầy giáo dạy một em bé” qua một tiến trình huấn luyện thiêng liêng ba bước: trước tiên là thực hành lối sống khổ hạnh của người hành hương; thứ đến là trải nghiệm về đêm tối đức tin (bị cám dỗ, bối rối vì tội lỗi quá khứ, lo âu về tương lai); ba là nhận được ơn soi sáng và ơn đại ngộ. Ơn soi sáng giúp Inhã hiểu những chân lý đức tin: về Ba Ngôi, Sáng Tạo, Cứu chuộc, Thánh Thể và Hội Thánh. Ơn đại ngộ bên bờ sông Cardoner là ân huệ hội nhất thiêng liêng giúp ngài thấu hiểu minh bạch và tỏ tường về mặc khải bằng con mắt tâm hồn. Hoa trái của tiến trình này là Inhã đã nhận ra Sứ mạng tông đồ: Phải phục vụ Đức Kitô bằng việc giúp đỡ các linh hồn.
Tầm nhìn vẫn chỉ là ước mơ ! Manresa là nơi Thiên Chúa dạy Inhã biết làm thế nào để biến ước mơ thành hiện thực: đó là dấn thân cho Sứ mạng tông đồ, chinh phục các tâm hồn cho Chúa Kitô.
- Sống đức tin thực hành
Tầm nhìn và sứ mạng mới này của Inhã được xác chuẩn trong thị kiến ở La Storta vào giữa tháng 11/1537 khi cả nhóm đang trên đường về Roma để “đặt mình dưới quyền điều động của Đức Giáo hoàng như đã được dự liệu nếu việc hành hương Giêrusalem của nhóm không thể thực hiện được. Trong thị kiến ấy, Chúa Cha chỉ vào Inhã và nói với Chúa Giêsu vác thập giá: “Cha muốn Con nhận người này phục vụ Con”. Sau đó, Chúa Con đã nói với Inhã: “Ta muốn con phục vụ Chúng Ta”.
Đối với Inhã và các bạn, việc “dâng mình” cho vị Đại Diện Đức Kitô ở trần gian để ngài tuỳ ý sử dụng trong sứ mạng tông đồ mang một ý nghĩa sâu xa: vì qua vị Đại Diện Đức Kitô, họ thấy rõ ý Chúa hơn, tìm được nguồn phong phú tông đồ hơn, đáp lại những đòi hỏi của sứ mạng phổ quát của Giáo hội hơn, và bỏ mình hoàn toàn để phục vụ Đức Kitô hơn. Như vậy, khi đặt mọi hoạt động tông đồ dưới sự hướng dẫn và điều động của Giáo hội, Inhã thực sự trở thành người lãnh đạo sống đức tin thực hành, nghĩa là đặt tin tưởng và phó thác hoàn toàn cho Thiên Chúa.
INHÃ: NHÀ LÃNH ĐẠO THIÊNG LIÊNG KHÔN NGOAN
Khôn ngoan mà Inhã nhận được sau ơn hoán cải không phải là sự khôn ngoan thế gian để đạt được địa vị, danh vọng, tiền tài và quyền lực chính trị…, nhưng là sự khôn ngoan của Tin mừng, nghĩa là nhận biết Thiên Chúa là Cội nguồn của hiện hữu và cứu cánh đời mình. Inhã đã viết: “Con người được dựng nên để ngợi khen, tôn kính và phụng sự Thiên Chúa và nhờ đó cứu rỗi linh hồn mình” (LT. s. 23). Theo hướng này, Inhã đã dùng những kinh nghiệm thiêng liêng của mình, sau này được đúc kết thành cuốn sổ hướng dẫn gọi là “Linh thao”, để giúp mọi người tìm đường đến với Thiên Chúa.
- Khi thực hành việc thao luyện thiêng liêng, Inhã giúp những người làm linh thao (thao viên) ý thức và nhận ra Cội nguồn hay cứu cánh đời mình (LT. s.23) để bước vào hành trình thanh luyện tận căn khỏi những lệch lạc khi đặt mình đối diện với Đức Giêsu trên thập giá (LT. ss. 45-72).
- Thao viên, khi thao luyện thiêng liêng, được trợ giúp không chỉ hướng đến việc thanh luyện bản thân, mà còn khám phá ra sứ mạng và sẵn sàng dấn thân cho sứ mạng mà Chúa mời gọi khi nhìn ngắm “thế giới sa ngã” bằng cái nhìn cứu độ của Thiên Chúa, và biết mở lòng ra với Chúa Kitô, để cùng với Ngài, quảng đại xả thân giúp tha nhân đạt đến ơn cứu độ (LT. ss. 91-189).
- Bằng việc thực hành phân định thiêng liêng, Inhã giúp thao viên nhận ra sự thúc đẩy và gợi hứng của Thánh Thần để có thể chọn lựa lối sống và bậc sống xứng với vận mệnh siêu nhiên của mình hầu đạt đến hạnh phúc đích thực trong ơn gọi mà mỗi người được mời gọi (LT. ss. 313-336).
- Khi mời gọi thao viên có “Cùng cảm nghĩ với Giáo hội”, Inhã giúp họ sống và thực hành đức tin ở chiều sâu dựa trên nền tảng đức tin: Cùng một Thánh Thần của Đức Kitô Phục sinh đang hướng dẫn Giáo hội và các tín hữu (LT.ss. 352-370).
- Khi mời gọi thao viên thực hành việc “Chiêm niệm trong hoạt động,” Inhã giúp thao viên nhận ra Thiên Chúa, Đấng tạo thành cũng là Đấng Cứu độ, Ngài không ngừng hiện diện và hoạt động trong các tạo vật; đồng thời mời gọi họ góp phần hoàn thành công trình tạo dựng và cứu chuộc đã được thực hiện nơi Đức Kitô (LT. ss. 230-237)
- Inhã mời gọi thao viên phân định và thực hành cái “magis, hơn nữa” mà Thiên Chúa mời gọi họ thể hiện trong đời sống cá nhân và sứ vụ tông đồ. Cái ‘hơn nữa’ này đến từ xác tín mạnh mẽ của Inhã rằng “Thiên Chúa hoạt động cách tích cực trong thế giới này và Ngài muốn mọi người cùng hòa nhịp với ý định của Thiên Chúa...” bằng sự dấn thân không ngơi nghỉ để Thiên Chúa được tôn vinh và con người đạt đến ơn cứu độ của mình.
Nếu người lãnh đạo khôn ngoan thiêng liêng được xác định là người có tầm nhìn siêu nhiên với những phẩm chất đức tin sống động ở chiều sâu, có phương thức hành động hiệu quả để hiện thực hoá tầm nhìn thiêng liêng, có khả năng giúp tha nhân đạt đến hay hoàn thành cứu cánh siêu nhiên, thì Inhã có đủ những phẩm chất ấy, và như vậy, Inhã thực sự là một trong những nhà lãnh đạo thiêng liêng, khôn ngoan, và phục vụ.
