Kiếp nay tôi đã làm người
Làm cây thông đứng giữa trời mà reo.
Các nhà nhân chủng học thường nói rằng một trong những khác biệt của con người với động vật là con người có khả năng đứng thẳng. Nhờ đứng thẳng mà con người được giải phóng đôi tay, không phải bám đất nữa mà có thể lao tác, sáng tạo.
Mẹ thì có một cái nhìn khác, khi con mình đứng thẳng mẹ hồ hỡi mừng rỡ vì con mình đang bắt đầu bước vào giai đoạn mới, có thể đi được. Con không phải luẩn quẩn bên mẹ suốt nữa mà bắt đầu khám phá thế giới rộng lớn xung quanh, bắt đầu làm quen với những cô chú, bạn bè hàng xóm. Bố thì triết lý hơn, đứng cười thầm mà trầm ngâm suy tưởng, “con mình đang đứng trên đôi chân của mình”.
Con đứng nhưng con vẫn cần bố mẹ kề bên, có thể rong ruổi suốt ngày nhưng vẫn có một mái ấm được bố mẹ chăm non vỗ về. Đến tuổi trưởng thành, con lại có một tâm thế đứng khác. Lúc đó, con cũng chẳng biết tâm thế đứng là gì, chỉ nhớ lời mẹ dặn, “sống cho nên người nha con.” Bố thì vẫn cứ triết lý, “cho đáng bậc nam nhi đấy.”
Đi lên Sì Phố, con bỡ ngỡ trước nhịp sống rộn ràng, tấp nập. Đôi chân con háo hức theo nhịp sống trẻ ấy. Chịu chơi chịu chơi, sức mấy mà… chùng (chân). Có bao nhiêu thứ con phải tự lo lấy, việc học trên trường, tương quan với bạn bè, lối sống mới, tương lai của chính con. Mệt nhưng mà vui lắm bố mẹ, con thấy mình hy vọng nhiều hơn, tự tin nhiều hơn, biết mình nhiều hơn, biết đời nhiều hơn.
Nhưng đôi khi biết đời nhiều quá con lại buồn. Đời không như là mơ. Đời có nhiều viên mật ngọt nhưng dễ chết người quá. Viên mật của “niềm vui”, những niềm vui chỉ thoáng quá dù rất vui. Viên mật “lòng người”, thân thiện đấy nhưng khó thân thiết được. Viên mật “ích kỷ”, cho con nhiều lắm nhưng mất cũng biết bao. Những viên mật ngọt ngào nhưng khiến con chưng hửng, sa lầy vì… mật ngọt. Những lúc đó con nhớ lại bữa cơm gia đình, những khi đi chơi cùng nhau. Tổ ấm làm con ấm lòng. Bất chợt con cũng nhớ những trận đòn của ba. Có lẽ lúc đó ba cũng lo cho con khi gặp những lao đao như lúc này. Nhờ tổ ấm mà con có sức để tiếp tục đứng.
Khi tiếp tục đứng, con cũng gặp những người cùng đứng với con. Họ cũng đầy những vất vả gian lao. Con thấy vui vì gặp những người bạn đường ấy. Đôi khi con chỉ gặp họ chốc lát nhưng lạ là con lại nhớ họ lâu. Họ đầy hy vọng, đầy khát khao. Họ khát khao tìm chỗ đứng của chính mình nhưng không phải là cho mình nhưng cho cả người khác. Họ biết được những vất vả của nhau nên họ chịu cực để cùng giúp nhau đứng vững. Họ cũng biết hơn về những “viên mật” nên không thiết tha với nó nữa mà đi tìm điều khác cao quý hơn. Con thấy họ gọi nó là sự thật. Sự thật soi dẫn họ và họ khát khao cùng hướng về sự thật. Họ cũng biết rằng họ phải trả giá cho những điều đó nhưng hy vọng và khát khao cho họ sức mạnh để cùng nhau đi tìm sự thật. Con thấy mình yêu đời hơn như họ rất yêu đời. Không hiểu sao con lại muốn mượn câu thơ của Nguyễn Công Trứ mà thầm thốt lên:
Kiếp nay tôi đã làm người
Làm cây thông đứng giữa trời mà reo.
Minh Trị S.J.
