[Hạnh các Thánh]: 23-11 Chân phước Miguel Augustin Pro 
(1891-1927)

Năm 1926 Cha Miguel Pro đến hải cảng Veracruz để đi lên thủ đô xứ Mexicô. Suốt thời gian du học ở Âu châu ngài luôn mặc áo chùng đen của linh mục, nhưng bây giờ ngài phải mặc thường phục trong xứ sở của ngài. Mexicô lúc bây giờ là thời kỳ chống đạo Công giáo rất kịch liệt, chính phủ cách mạng đang tìm bắt giam các linh mục Công giáo. Sứ mệnh của Cha Pro là phục vụ giáo dân, củng cố đức tin của họ, thực thi các phép bí tích. Ngài phải trốn tránh để khỏi bị bắt giam càng lâu càng tốt.

Trước kia cuộc cách mạng năm 1910, nông dân xuống đường đòi hỏi quyền lợi dương cao hình ảnh Đức Mẹ Guadalupe. Ngày nay Tổng Thống Plutarco Calles với khẩu hiệu “Ruộng đất và Tự do” trở thành một chiến dịch chống đối Giáo Hội Công giáo. Dù dùng những đạo luật khắt khe chính phủ vẫn không thể nhổ tận gốc niềm tin Kitô giáo của dân chúng.
Khi Cha Pro đến Mexico City, cha liền tiếp xúc ngay với Giáo hội thầm lặng. Từ nhỏ Cha Pro đã có óc hài hước, bây giờ ngài viết thư về cho Bề trên Dòng Tên tính cách phiêu lưu của một linh mục sống lẩn lút để làm việc tông đồ. Cha đã nhiều lần hóa trang qua mặt bọn công an và ngài rất thích thú với phiêu lưu đó. Ngài bận bịu suốt ngày nghe giải tội, thầm lén rửa tội cho trẻ nhỏ, đem Mình Thánh Chúa cho giáo dân. Bọn công an của nhà nước ở khắp mọi nơi, làm công việc của một linh mục chui thật khó khăn và nguy hiểm.

Việc bách hại Giáo Hội Công giáo gây nên phong trào chống đôi rất danh tiếng do nhóm Cristero Rebellion khởi xướng để bảo vệ Giáo Hội và ý nghĩa đích thật của cuộc cách mạng giải phóng. Anh ruột của Cha Pro là một thành viên của Phong trào Bảo vệ Đạo giáo đã công khai chống đối chính quyền. Một lần kia họ thả bông bóng và những truyền đơn chống đối khắp thủ đô và cuộc ám sát hụt cựu Tổng thống làm cho công an đi càn quét những phần tử Công giáo và những người lảnh đạo.
Cha Pro đã trốn thoát nhiều lần, nhưng cuối cùng ngài bị bắt với người anh và bị kết án đồng lỏa trong việc tổ chức ám sát. Cha Pro công khai tuyên bố là không can dự vào cuộc âm mưu, công an cũng xác nhận là ngài vô tội nhưng chính Tổng thống Calles lại ra lệnh hành quyết ngài.

Từ khi đến Mexico City Cha Pro đã nhìn thấy trước cuộc tử nạn. Trước khi bị bắt Cha đã cầu nguyện trong Thánh Lễ xin Chúa chấp nhận cuộc hy sinh mạng sống của mình để cứu vớt quê hương của ngài thoát cảnh lầm than và xin gìn giữ các đồng bạn linh mục. Cha đã chấm đứt bức thơ với lời chào tạm biệt. “Xin hãy nhớ tôi, mỗi lần khuyến khích ai đọc được một kinh Kính Mừng thì tôi sẽ hoan hĩ vô cùng.”

Cha Pro bị giam nhiều ngày trong hầm tối và không biết số phận mình như thế nào. Không có một cuộc xử án công khai. Vào một buổi sáng ngày 23 tháng 11 đôi công an hành hình đến đem ngài đi xử bắn. Một phái đoàn chính phủ, phóng viên báo chí và dân chúng được mời đến chứng kiến cuộc hành quyết.

Cha Pro được cho phép nói lời cuối cùng. Cha xin phép được cầu nguyện. Sau khi cầu nguyện xong Cha đã yên lặng giang hai tay hình thánh gía chấp nhận tử đạo. Cha Pro thốt lên lời cuối cùng:”Viva Cristo Rey” (Vạn tuế Đức Vua Kitô).

Tổng Thống Calles hy vọng sau cuộc hành quyết Cha Pro thì phong trào chống đối sẽ tan rả nhưng trái lại càng trở nên mãnh liệt hơn. Cha Pro được dân chúng sùng kính như một đấng thánh. Hình ảnh tử đạo của Cha được in thành những hình nhỏ phân phối cho dân chúng tôn kính. Cha Miguel Pro được Đức Giáo Hoàng Phao lồ II phong Chân Phước tử đạo ngày 25/9/1988.