31/07/2011
Lễ thánh I-nhã, Đấng Sáng Lập Dòng Tên
Hiểu biết, yêu mến và đi theo Đức Ki-tô
Đnl 30, 11-14; Pl 3, 8-14; Lc 12, 49-50
(Các bài đọc theo Sách Lễ, phụng vụ Dòng Tên)
1. Yêu mến Chúa Giê-su
– Hôm nay, hiệp thông các anh em Dòng Tên trên toàn thể giới (khoảng hơn 18 ngàn) và nhất là các anh em Dòng Tên VN (khoảng 160 anh em), chúng ta mừng lễ thánh I-nhã (1491-1556), vị sáng lập Dòng Tên, nghĩa là Dòng Giê-su. Người Việt chúng ta vì tôn trọng Thánh Danh Giê-su, nên gọi là Dòng Tên. “Thánh I-nhã sáng lập Dòng Tên”, điều này có thể làm cho chúng ta thắc mắc: tại sao không phải là Dòng I-nhã, như các Dòng Biển Đức, Dòng Đa-minh hay Dòng Phan-xi-cô?
– Không cần biết nhiều về cuộc đời của thánh nhân, chúng ta cũng có thể đoán ra lí do một cách dễ dàng: đó là vì lòng yêu mến Chúa Giêsu. Thực vậy, vì lòng yêu mến chính ngôi vị của Đức Giê-su, mà thánh I-nhã đã không lấy một nhân đức (chẳng hạn bác ái, hèn mọn), không lấy một sứ vụ (chẳng hạn giảng thuyết hay thừa sai), và ngài cũng không lấy một tước hiệu cao quí của Đức Ki-tô (chẳng hạn “Ki-tô Vua”, hay “Chúa Cứu Thế”), và ngài cũng không lấy tên mình, hay không cho người ta lấy tên mình, đặt cho Hội Dòng mà chính Chúa mời gọi ngài và các bạn sáng lập.
– Thật ra, cũng có nhiều người nêu ra vấn nạn: khi nghe “Dòng Giê-su”, người ta sẽ hiểu lầm rằng Đức Giê-su đã lập ra cái Dòng này! Nhưng thánh I-nhã vẫn kiên quyết duy trì Thánh Danh Giê-su, với xác tín rằng chính Chúa Giê-su đã qui tụ ngài và các bạn trong một Hội Dòng, và với lòng ước ao để cho một mình Đức Giê-su, chứ không phải bất cứ ai hay điều gì khác, nối kết anh em nên một trong yêu thương và hiệp nhất, và để cho một mình Ngài sai đi, ngang qua đức vâng phục, để phục vụ cho sứ mạng của Ngài trong GH và trong thế giới bao la.
– Để diễn tả lòng yêu mến Đức Giê-su, thánh I-nhã đã đi hành hương Đất Thánh bằng cách đi bộ và đi bằng tàu, trong sự phó thác và khó nghèo tột bậc để nên giống Chúa Giêsu. Ngài đã ước ao ở lại Đất Thánh luôn để lúc nào cũng được kính viếng những nơi thánh (Tự Thuật, số 45). Nhưng vì lí do chiến tranh, nên ngài không được phép ở lại. Trên đường về, ngài đã phải đi qua các chiến tuyến của những nhóm lính đang đánh nhau; vì thế, ngài đã bị một bên bắt; vì người ta tình nghi ngài là người do thám:bị khám xét, ngài bị lột trần, bị dẫn đi, bị tra khảo…. Nhưng trong lòng ngài tràn đầy niềm vui thiêng liêng, vì xác tín rằng mình được ơn trở nên giống ĐGS trong cuộc thương khó (TT 51-52).
– Thánh I-nhã yêu mến ĐGS và muốn thông truyền lòng yêu mến cháy bỏng của Ngài đối với ĐGS cho chúng ta qua việc để nghị chúng ta cầu nguyện với Tin Mừng hằng ngày và nhất là qua việc tĩnh tâm theo phương pháp Linh Thao. “Linh Thao” nghĩa là thao luyện thiêng liêng. Trong TM của ngày lễ thánh I-nhã (Lc 12, 49-50), ĐGS nói: “Thầy đã đem lửa đến trần gian, và Thầy những ước mong phải chi lửa ấy bùng lên”. ĐGS đã khởi dậy lòng mến Ngài nơi các môn đệ đầu tiên (x. Ga 21, 15), nơi thánh Phao-lô (x. Pl 3, 8-14), nơi thánh I-nhã; và hôm nay, ĐGS tiếp tục làm bùng lên ngọn lửa yêu mến nơi con tim của mỗi người chúng ta, ngang qua gương sống và con đường thiêng liêng (linh đạo) của thánh I-nhã.
2. Hiểu biết Chúa Giê-su
– Đến với ĐGS, tin vào Ngài và yêu mến Ngài, đó là ơn sủng TC ban, như chính ĐGS nói: “Chẳng ai đến với tôi được, nếu Chúa Cha là Đấng đã sai tôi, không lôi kéo người ấy” (Ga 6, 43). Chính vì thế, với lời kinh Dâng Hiến trong sách Linh Thao, thánh I-nhã mời gọi chúng ta xin ơn yêu mến: “Xin Chúa ban cho con tình yêu và ân sủng Chúa, đối với con thể là đủ.
– Tuy nhiên, Chúa không thể làm cho chúng ta yêu mến Ngài, mà lại không làm cho chúng ta hiểu biết Ngài; bởi vì. vô tri thì bất mộ. Và càng yêu mến Chúa, chúng ta lại càng ước ao hiểu biết Ngài. Thế mà, theo kinh nghiệm của thánh Phao-lô, và chắc chắn cũng là kinh nghiệm của thánh I- nhã, hiểu biết ĐKT là điều quí giá hơn hết mọi sự: “tôi coi tất cả mọi sự là thiệt thòi, so với mối lợi tuyệt vời, là được biết Đức Ki-tô Giê-su, Chúa của tôi. Vì Người, tôi đành mất hết, và tôi coi tất cả như rác, để được Đức Ki-tôvà được kết hợp với Người” (Pl 3, 8-9)
– Ngay sau khi được ơn hoán cải, thánh I-nhã đã dành ra thời gian gần 1 năm để sống trong bầu khí cầu nguyện và chay tịnh. Ngài cầu nguyện 7 giờ một ngày và chủ yếu là chiêm ngắm cuộc đời của ĐKT. Vì thế, sau thời gian này, ngài hiểu biết ĐKT sâu sa và trở nên một với Ngài đến độ, Ngài kể lại, “rất thường xuyên và trong thời gian lâu, ông nhìn thấy bằng con mắt nội tâm, nhân tính của Đức Kitô; và hình ảnh xuất hiện cho ông như thể một thân thể màu trắng, không lớn lắm, cũng không nhỏ lắm, nhưng ông không phân biệt rõ được chân tay. OÂng ta đã thường thấy điều đó ởManresa; nếu nói là hai mươi hoặc bốn mươi lần, ông không dám nghĩ là mình nói dối. Một lần khác, ông ta nhìn thấy điều này khi ông ở Giêrusalem và một lần khác nữa trên đường đi gần Padova… Những điều mà ông đã nhìn thấy đây củng cố ông khi đó và luôn cho ông một xác tín mãnh liệt về đức tin đến nỗi ông thường tự nhủ: giả như không có Kinh Thánh dạy chúng ta về những tín điều này, thì ông cũng sẵn sàng chết vì những tín điều ấy chỉ vì điều mình đã trông thấy” (TT 29).
– Và để giúp chúng ta mở tâm trí ra đón nhận ơn hiểu biết ĐKT, thánh I-nhã mời gọi chúng ta, trong Linh Thao, sau khi đã đón nhận tình yêu và lòng thương xót của Thiên Chúa, được thể hiện nơi ĐKT chịu đóng đinh, chúng ta được mời gọi dành trọn thời gian tĩnh tâm để chiêm ngắm cuộc đời của ĐKT, để hiểu biết và yêu mến Ngài hơn.
3. Đi theo Đức Giê-su
– Khi hiểu biết ĐKT và yêu mến ĐKT, chúng ta được mời gọi đi theo Ngài; như chính ĐKT phục sinh mời gọi thánh Phê-rô. Thật vậy, sau khi tuyên xưng ba lần lòng mến Chúa, thánh Phê-rô được ĐKT mời gọi: “Hãy theo Thầy” (Ga 21, 19). Và tất cả chúng ta, với tư cách là người Ki-tô hữu, chúng ta tự bản chất, là người đích thân đi theo ĐKT, trong ơn gọi gia đình hay tu trì, mà Chúa ban cho mỗi người chúng ta.
– Với sự hiểu biết ĐKT sâu xa và lòng yêu mến Ngài nồng nàn, thánh I-nhã đã muốn suốt đời theo thật sát ĐKT và chỉ tìm thực hiện điều đẹp lòng Ngài, phù hợp với Tin Mừng và ngôi vị của Ngài. Ngài xác tín rằng điều Chúa muốn không chỉ giới hạn ở những những luật lệ (x. LT 23), nhưng còn là những lời mời gọi, được nhận ra ngang qua những chuyển động nội tâm, khi chúng ta phải thực hiện những lựa chọn lớn bé của cuộc sống, của từng ngày sống. Như lời Chúa trong sách Đệ Nhị Luật nói: “Thật vậy, lời đó ở rất gần anh em, ngay trong miệng, ngay trong lòng anh em, để anh em đem ra thực hành”. Chính vì thế, ngài đã đi học, học đi học lại, nhiều năm dù đã lớn tuổi, lập nhóm bạn trong Chúa, và sau cùng, lập ra Dòng Tên, để cùng nhau đi theo ĐKT và phục vụ cho sứ mạng của Ngài, dựa trên nền tảng hiểu biết và yêu mến đích thân ĐKT.
– Trong Linh thao, thánh I- nhã mời gọi chúng ta đi theo ĐKT ngang qua việc nhận định ơn gọi, tu trì hay hôn nhân và nhận định ý Chúa trong những lựa chọn và những vấn đề của đời sống.
* * *
– Hành trình đi theo ĐKT đến cùng, khởi đi từ kinh nghiệm thiêng liêng hiểu biết và yêu mến ĐKT của thánh I-nhã, thật đáng cho chúng ta ước ao, nhưng lại có điểm khởi đầu là một “tai họa”: từ một hiệp sĩ can đảm, hào hoa phong nhã, ngài đã bị thương trong một trận đánh và suốt đời “đi cà nhắc”. Đó chính là cách hành động của TC trong lịch sử cứu độ, trong mầu nhiệm Vượt Qua, mà ĐGS trong bài TM hôm nay gọi là “phép rửa” Ngài phải chịu. Xin cho chúng ta cũng nhận ra cách Chúa mở lối cho chúng ta đi như thế hôm nay.
Giuse Nguyễn Văn Lộc
