Hướng dẫn sống Linh Thao ngày 9.5.2020
VẤN ĐỀ LỰA CHỌN BẬC SỐNG VÀ XÉT MÌNH RIÊNG
Anh chị em thân mến,
Tạ ơn Chúa, việc cách ly vì đại dịch Covid được chính thức chấm dứt, chúng ta cũng phải kết thúc cuộc Linh Thao, nên tôi sẽ rút gọn vấn để đào luyện Tuần Hai này với đề tài về sự lựa chọn bậc sống và việc xét mình, đặc biệt về việc xét mình riêng. Hôm nay chúng ta bàn về việc chọn lựa bậc sống và ngày mai về việc xét mình riêng.
1/ Về việc lựa chọn bậc sống
Khi bước vào Linh Thao, tôi đã giới thiệu cho anh chị em rằng Linh Thao là một khoa sư phạm giúp đào luyện sự trưởng thành thiêng liêng của người tín hữu ở hai cấp độ hay ba chặng đường (ba đời sống). Tôi cũng đã hướng dẫn anh chị em biết Linh thao cho người tín hữu có được sự trưởng thành ở đời sống thanh luyện và soi sáng mà thôi, đối với người bắt đầu để ý xây dựng đời sống thiêng liêng. Và rồi qua kinh nghiệm về xét mình và Nhận định thần loại trong thao luyện, thao viên đem ra áp dụng vào đời sống hằng ngày hậu Linh Thao, để lớn lên trong việc đi theo làm môn đệ Đức Kitô cho đến khi Thiên Chúa chuẩn nhận vào đời sống thần hiệp.
Khi thao luyện ở Tuần Hai, tôi cũng đã giúp anh chị em hiểu được sự vận hành của việc đào luyện trong Tuần thao luyện này dưới Nguyên Lý và Nền tảng siêu nhiên: đi theo làm môn đệ Đức Kitô vừa là người để trắc nghiệm sự bình tâm ở mẫu người thứ ba (156) vừa là Thiên Chúa ở bậc khiêm nhường thứ ba (167) trong việc học hỏi việc nhận định của bộ II (328-336). Chính sự vận hành này cho chúng ta tìm được những mức độ trưởng thành khác nhau để làm việc lựa chọn bậc sống.
Tại sao phải làm việc chọn lựa bậc sống? Thưa, vì dù rằng khi thao viên đã có xác tín cá vị để sống bậc khiêm nhường thứ ba, nghĩa là chọn lối sống hiến tế của Chúa làm của mình, để được nên ngu dại và điên rồ với Ngài, để được thuộc về đời sống soi sáng. Tuy nhiên, đây còn là một xác quyết có tính phổ quát. Xác tín ấy còn phải được hiện thực hóa trong một ơn gọi hay một bậc sống cụ thể, được Giáo Hội chấp nhận để lớn lên và xây dựng việc nên thánh trong chính ơn gọi Chúa chỉ định cho mình. Chẳng hạn ơn gọi tín hữu dưới hình thức độc thân, gia đình – ơn gọi làm tu sĩ, giáo sĩ. Bởi lẽ mỗi ơn gọi có cách nên thánh và sống theo Đức Kitô theo cách thức riêng rẽ và đặc thù của nó. Chính vì việc lựa chọn có tầm quan trọng như thế, nên ngay khi chuẩn bị kết thúc việc chiêm niệm về thời thơ ấu của Chúa, thánh I-nhã đã lấy chính Đức Kitô ra làm gương để giới thiệu cho thao viên về hai ơn gọi: sống theo lề luật và theo Tin Mừng (135).
Việc lựa chọn bậc sống thuộc về thao luyện thực hành (Actio) trong đó các bậc sống chỉ là những phương tiện để đạt được cứu cánh (169). Thánh I-nhã cho thấy việc chọn lựa bậc sống thuộc về sự lựa chọn không thể thay đổi (171-172) mà một khi đã chọn lựa phải phép thì không phải làm việc lựa chọn lại (173) và nếu đã chọn lựa không phải phép thì cũng không làm việc lựa chọn lại nhưng sám hối và sống điều mình đã chọn để sinh hoa trái (174).
Bước vào việc lựa chọn, thánh I-nhã hướng dẫn thao viên làm việc lựa chọn theo một trong ba hình thức gọi là “ba thì” tùy theo mức độ trưởng thành thiêng liêng của thao viên:
– Thì thứ nhất dành cho chủ thể đạt tới sự trưởng thành của đời sống soi sáng với điều kiện, nếu được Thiên Chúa lôi kéo ý muốn đến nỗi không hồ nghi và cũng không thể hồ nghi, ở đó linh hồn sốt mến tuân theo điều đã được chỉ vạch như sau: “Thì thứ nhất: là khi Thiên Chúa, Chúa chúng ta đánh động và lôi kéo ý muốn đến nỗi không hồ nghi và không thể hồ nghi; linh hồn sốt mến tuân theo điều đã được chỉ vạch;
– Thì thứ hai dành cho thao viên đạt tới sự trưởng thành về việc nhận định thần loại như sau: “Thì thứ hai : khi nhận được đủ ánh sáng và sự hiểu biết bởi kinh nghiệm về những an ủi và sầu khổ, cũng như bởi kinh nghiệm về việc nhận định thần lành và thần dữ khác nhau”(176)
– Thì thứ ba dành cho người có sự trưởng thành thấp nhất của sự bình tâm dưới hai cách: dựa vào Nguyên lý Nền tảng tự nhiên (178-183) hay dựa vào Chiêm niệm để được tình yêu ở mức độ nhân bản nhờ việc khách quan hóa và được diễn tả dưới hình thức những qui tắc (184-188).
Cách thứ nhất: được viết dưới hình thức bài cầu nguyện gồm 6 điểm:
1783: Điểm nhất: là đặt mình trước những điều tôi toan lựa chọn, chẳng hạn một chức vụ hay một bổng lộc phải tiếp nhận hay để lại, hoặc bất cứ điều gì khác vốn thuộc về sự lựa chọn có thể thay đổi được.
179: Thứ hai: là cần phải đặt làm mục tiêu cái cứu cánh vì đó tôi đã được dựng nên, là ngợi khen Thiên Chúa Chúa chúng ta và để cứu rỗi linh hồn tôi; lại nữa tôi phải giữ sự bình tâm, không có một quyến luyến lệch lạc nào anh hưởng được, đến nỗi không hướng chiều và cũng không tha thiết tiếp nhận điều đã được đề ra hơn là để lại hoặc để lại hơn là tiếp nhận; nhưng tôi phải giữ mình như ở giữa một bàn cân, để chỉ nghiêng theo đàng nào tôi cảm thấy hợp hơn để làm vinh danh và ca ngợi Chúa và cứu rỗi linh hồn tôi.
180: Thứ ba, Xin Thiên Chúa, Chúa chúng ta đoái thương đánh động ý muốn tôi và đặt vào linh hồn tôi điều tôi phải làm đối với điều đã được đề ra, để ngợi khen và làm vinh danh Chúa hơn, bằng cách nghiền ngẫm đúng đắn và trung thành bằng trí hiểu của tôi, và lựa chọn hợp với ý muốn cực thánh và nhân lành của Người.
181: Thứ bốn, suy xét bằng cách luận lý xem sẽ có bao nhiêu ích lợi và hoa trái phát sinh cho tôi khi có chức vụ hay bổng lộc nhằm chỉ để ngợi khen Thiên Chúa, Chúa chúng ta và cứu rỗi linh hồn tôi mà thôi; và ngược lại cũng thế, suy xét những bất lợi và nguy hiểm khi có điều ấy. Cũng làm như vậy trong phần thứ hai, nghĩa là nhìn xem những ích lợi và hoa trái bởi khi không có điều ấy, và ngược lại cũng nhìn xem những bất tiện và nguy hiểm khi không có nó.
182: Thứ năm, sau khi đã nghiền ngẫm và luận lý dưới mọi khía cạnh như thế, về điều đã được đề ra, tôi nhìn xem lý trí nghiêng về phía nào hơn; và như thế, phải theo sự thúc đẩy mạnh nhất của lý trí chứ không theo sự thúc đẩy của tình cảm mà đưa đến quyết định về điều đã được đề ra.
183: Thứ sáu, khi đã làm xong việc lựa chọn hay quyết định ấy, người đã chọn lựa phải mau mắn đi cầu nguyện trước mặt Thiên Chúa, Chúa chúng ta, và dâng cho Ngài cuộc lựa chọn đó, để Chúa Chí Tôn doái nhận và xác chuẩn cho, nếu điều ấy giúp phụng sự và ngợi khen Ngài hơn.
Vậy việc lựa chọn này là công việc của ý chí vốn đã được phân tích và soi sáng của lý trí, với điều kiện phải có sự bình tâm đối với đối tượng được đề ra. Đối tượng liên quan đến bậc sống là điều thuộc về việc lựa chọn không thể thay đổi, nhưng khi chủ thể bước vào chọn lựa, nó thuộc về việc chọn lựa có thể thay đổi.
Cách thứ hai: được diễn tả dưới hình thức của những qui tắc để đem ra sống ở thời hậu Linh Thao. Cách này có bốn qui tắc và một ghi chú như sau:
1842: Thứ nhất, là lòng yêu mến đánh động tôi và làm tôi lựa chọn điều nào đó, phải xuống từ trên cao, từ tình yêu mến Thiên Chúa, đến nỗi người lựa chọn trước hết phải cảm thấy trong lòng rằng tình yêu mến nhiều hay ít mà họ có đối với điều họ lựa chọn, duy chỉ vì Đấng Tạo Hóa và Chúa họ mà thôi.
185: Thứ hai, nhìn xem một người mà tôi chưa bao giờ gặp gỡ, và cũng chẳng quen biết, và với lòng ước ao cho họ được mọi sự hoàn thiện, suy xét điều tôi sẽ khuyên họ làm và lựa chọn để làm sáng danh Thiên Chúa, Chúa chúng ta hơn và làm cho linh hồn họ được hoàn thiện hơn; và tôi, một khi làm như vậy cho tôi, tôi tuân theo qui tắc mà chính tôi đã đề nghị cho người khác.
186: Thứ ba, suy xét như thể tôi đang ở vào lúc nguy tử, thì hình thức và qui tắc mà lúc ấy lẽ ra tôi muốn mình tuân theo trong cách thức lựa chọn hiện bây giờ như thế nào, và một khi khuôn theo đó, tôi thực hiện toàn bộ quyết định của mình.
187: Thứ bốn, bằng việc nhìn xem và suy xét tình trạng của tôi trong ngày phán xét thế nào, hãy nghĩ xem lúc ấy lẽ ra tôi muốn mình đã định đoạt về công việc hiện tại ra sao; qui tắc mà lúc ấy tôi muốn mình đã tuân theo, tôi nhận lấy ngay bây giờ, để lúc ấy tôi được hạnh phúc và vui mừng trọn vẹn.
188: (giải thích) Một khi đã nhận lấy những qui tắc trên đây để được cứu rỗi và an nghỉ đời đời, tôi sẽ làm việc lựa chọn và việc dâng hiến cho Thiên Chúa, Chúa chúng ta, theo như điểm thứ sáu trong cách thứ nhất để làm việc lựa chọn.
Chúng ta nói cách lựa chọn này dựa vào “Chiêm niệm để được tình yêu”, nghĩa là nhìn và sống lòng biết ơn đối với Chúa theo Nguyên Lý và Nền Tảng cách hậu nghiệm, tức là “chiêm niệm để được tình yêu” với sự trưởng thành ở nhân bản mà đáp lại tình yêu đó qua việc lựa chọn. Vì thế, ngôn ngữ nói ở việc lựa chọn này là ngôn ngữ tình yêu, nhưng điều kiện phải có cho việc lựa chọn không là “sự bình tâm” mà là “việc khách quan hóa” nơi người xa lạ hay nơi bản thân chủ thể trong giờ nguy tử hay giờ phán xét.
Kết Luận:
Ngoại trừ thì thứ hai đòi hỏi chủ thể phải thành thạo trong việc nhận định thần loại, các thì còn lại có liên hệ với nhau theo nghĩa kiểm tra lẫn nhau theo mức độ trưởng thành. Nghĩa là người làm chọn lựa ở thì thứ nhất có thể sử dụng hai cách của thì thứ ba để kiểm tra việc lựa chọn của mình – hai cách của thì thứ ba có thể dùng để kiểm tra lẫn nhau – nhưng ngược lại, người làm chọn lựa ở một trong hai cách của thì thứ ba không thể sử dụng thì thứ nhất để kiểm tra việc lựa chọn của mình.
Lm. Giuse Lê Quang Chủng, SJ.
