(Mừng lễ thánh phụ Inhaxio Loyola, 31/07)
_____________________________________
“Trong ngày lễ bổn mạng Đấng sáng lập Dòng, tôi nghĩ gì?” đó là điều tôi đã tự vấn chính mình nhân ngày Giáo Hội mừng nhớ thánh Inhaxio Loyola, Đấng sáng lâp Dòng Chúa Giê-su, cũng chính là con đường mà tôi chọn lựa cho đời dâng hiến của mình. Thực, khi nhìn lại chặng đường nho nhỏ đã qua, tôi tạ ơn Chúa, biết ơn Dòng và nhất là lòng yêu mến đối với Đấng sáng lập.
Tôi học được nơi thánh nhân lòng yêu mến Hội Thánh. Inhaxio Loyola không là người duy nhất yêu mến Hội Thánh, nhưng với cách thức mà Thiên Chúa tác động, tôi nhận ra cách Chúa dẫn dắt thánh nhân khá đặc biệt qua lòng trung thành đối với Hội Thánh.
Thánh Inhaxio đã tuyên bố thẳng thắn rằng: “Gạt bỏ mọi phán đoán riêng, ta phải giữ tâm hồn quy hướng và sẵn sàng vâng phục Bạn Thật của Chúa Kitô, Chúa chúng ta, là Giáo Hội Phẩm Trật, Mẹ Thánh chúng ta.” (Linh Thao, số 353) Chính trong tâm thức quy phục Hội Thánh ngay cả khi Hội Thánh có những lầm lỗi, nhưng thánh nhân tin chắc rằng cơ cấu phẩm trật này không chỉ là ý muốn của con người, mà là chính sự sáng lập, hướng dẫn của Thiên Chúa, nên Inhaxio khẳng định: “Để chắc chắn đúng trong mọi sự, phải luôn luôn sẵn sàng, trước một vật mà tôi thấy là trắng, nếu Giáo Hội phẩm trật thấy là đen, thì tin là đen. Vì ta tin rằng cả nơi Đức Kitô, Chúa chúng ta, lẫn Bạn Ngài là Giáo Hội, vẫn cùng một Thánh Thần cai quản và hướng dẫn, để cứu rỗi linh hồn chúng ta. Thực vậy, cũng một Chúa Thánh Thần, Đấng đã ban mười điều răn, và hiện đang hướng dẫn cùng cai quản Giáo Hội, Mẹ chúng ta.” (Linh Thao, số 365).[1]
Tinh thần vâng phục tuyệt đối này là điều mà anh em trẻ chúng tôi được dạy ngay từ những ngày chập chững sống trong Dòng. Chúng tôi được học biết ý nghĩa của sự đồng cảm thức với Hội Thánh ngang qua Hiến Pháp Dòng và qua cầu nguyện trong Linh Thao. Thực vậy, thoáng nhìn thì người đọc có thể phê bình thánh nhân quá khích trong vấn đề vâng phục đối với Chúa Kitô và Hội Thánh, nhưng chính bối cảnh mà thánh Inhaxio đã sống và làm việc đã minh chứng cảm thức của ngài là đúng. Trước những lỗ hổng quá lớn về mặt quản trị và những gương mù xuất hiện trong Hội Thánh. Chọn canh tân Hội Thánh là điều đương nhiên của những tấm lòng nhiệt thành. Nhưng canh tân bằng con đường nào mới là điều đáng nói: ở lại trong Hội Thánh? Hay rời bỏ Hội Thánh? Chính cái nhìn Hội Thánh không là sản phẩm của lý trí con người, mà là sáng kiến và được dưỡng nuôi bởi Thiên Chúa, nên những lỗ hổng trên thân mình chắc chắn sẽ được Thiên Chúa lấp đầy. Vậy, công cụ để Thiên Chúa lấp đầy là gì? Chính là những Kitô Hữu nhiệt thành và vẫn giữ lòng yêu mến Hội Thánh.
Ngôn từ mà thánh nhân sử dụng có phần mạnh mẽ và mang tính bó buộc, nhưng ngôn ngữ của một người chiến binh mang tên Inhaxio vốn thể hiện lòng trung thành tuyệt đối với cấp trên của mình, cụ thể là chính Chúa Kitô. Tôi nhận ra đàng sau sự cứng cỏi của ngôn từ nhà binh là sự uyển chuyển, tự do và tinh tế của tinh thần phân định. Hoàn toàn không có sự bắt ép một ai phải chọn lựa một điều gì, nhất là trong lĩnh vực đức tin. Tuy nhiên, Inhaxio qua Linh Thao đã giúp con người biết tự mình đặt vấn đề, tự mình suy xét, tự mình nhận ra những khiếm khuyết và nhu cầu đức tin của bản thân, tự mình thấy mình cần chọn điều gì là mưu ích, tự bỏ đi những gì là vô ích hoặc chỉ mưu ích tạm bợ. Khi tự mỗi người nhận ra điều này, họ sẽ biết phải điều hướng đời mình như thế nào. Hoàn toàn không cứng nhắc nhưng đầy tự do. Không còn sự thuyết phục nào cao hơn khi Thiên Chúa đã vạch ra những điểm mà Ngài mong muốn mỗi người tự thực hiện.
Tôi được dạy rằng vâng phục không phải là giữ luật lệ, cũng không là bo bo sợ hãi vấp ngã, sợ làm mất sỉ diện hay danh dự của bản thân hay của Dòng. Thực vậy, càng giữ càng thấy hỏng hóc; càng sợ mất lại càng dễ mất. Cũng vậy đồng cảm thức với Hội Thánh không phải là thương đôi chút khi bản thân còn được ưu đãi, và ghét cay ghét đắng khi những ưu đãi dành cho bản thân bị rút đi. Vâng phục và yêu mến Hội Thánh vốn khởi đi từ tâm hồn mỗi con người. Chỉ khi tâm hồn đủ nhạy cảm trước đức tin và đủ can đảm nhìn nhận nhu cầu đức tin của bản thân, thì vấn đề tự khắc được dàn xếp tốt đẹp. Thiên Chúa dựng nên con người có tự do, lý trí, ý chí và tâm hồn nhạy cảm; chỉ với những công cụ hữu hiệu này, mỗi người dư sức hiểu họ phải yêu mến và làm gì cho Hội Thánh, nhưng đáng tiếc là ít ai đã chịu khó làm điều họ được thôi thúc. Phần đa con người dễ bị chi phối bởi tiếng nói của sự thu vén chóng vánh mà thôi.
Thánh Inhaxio Loyola đã dạy cho tôi bài học yêu mến Hội Thánh không chỉ bằng cái đầu thô ráp và cứng nhắc, cũng không chỉ hành xử theo cảm xúc bưng bít mọi ý hướng khôn ngoan tốt lành của bản thân. Phải yêu mến Hội Thánh bằng cả đầu và tim. Hiểu và yêu, yêu và hiểu. Hai yếu tố cực kỳ quan trọng không thể tách rời nhau.
Xin thánh tổ phụ chuyển cầu cho anh em đang dấn thân trong Linh Đạo bước theo Đức Kitô vác Thánh Giá cũng được lòng yêu mến Hội Thánh nồng nàn tha thiết.
Little Stream
[1] Đọc thêm Linh Thao về Đồng Cảm Thức Với Giáo Hội tại: https://linhthao.net/luutru/139
