Hàng năm vào ngày Lễ Tạ Ơn[1], tôi mở danh sách liên hệ “yêu thích” trên chiếc iPhone của mình, và gửi tin nhắn đến những người bạn thân yêu nhất cũng như các thành viên trong gia đình. Tôi thường kết thúc tin nhắn với các lời “Tôi rất cám ơn vì có bạn trong đời “ hoặc “Tôi rất biết ơn vì được biết bạn.” Nhưng mỗi năm, việc chọn câu chữ như thế lại làm nảy sinh trong tôi câu hỏi: Đâu là sự khác biệt giữa cám ơn và biết ơn?
Theo từ điển Merriam-Webster, cám ơn và biết ơn là hai từ đồng nghĩa nhưng vẫn có nghĩa ngoại lệ. Theo định nghĩa, cám ơn là “ý thức về lợi ích nhận được” trong khi biết ơn là “đánh giá cao lợi ích nhận được.” Như thế, sự khác biệt giữa “ý thức” và “đánh giá cao” có nghĩa là chúng ta cảm nghiệm việc cám ơn và lòng biết ơn đối với người khác theo hai cách khác nhau.
Cám ơn là chỉ đơn thuần là ý thức hay nhận thức được hành động của người khác. Vì vậy, những lời “cảm ơn bạn” và “cảm ơn” mang nghĩa nhẹ hơn. Chúng ta lẩm bẩm lời cảm ơn từ khóe miệng khi có ai đó giữ hộ cánh cửa hoặc đưa cho chúng ta tách cà phê sáng. Thông thường, nói “cảm ơn” đơn thuần là hành vi lịch sự, và “cảm ơn” chỉ là lời đáp trả tự động mà thôi.
Biết ơn lại là một kinh nghiệm khác biệt. Biết ơn đòi buộc chúng ta trước hết phải để người khác tác động lên mình. Lòng biết ơn sau đó liên quan đến một giai đoạn phản tỉnh, có thể bằng việc suy gẫm trong tư tưởng hay bằng cách viết ra. Khi đó chúng ta cho phép mình có đủ thời gian để hiểu thấu đáo sự đánh giá cao của chúng ta dành cho một người. Lòng biết ơn đích thực diễn tả lời “cảm ơn” không chỉ từ cái miệng mà còn từ con tim. Lòng biết ơn biến một phản ứng cứng nhắc thành quy tắc có chủ đích.
Không giống việc cám ơn, lòng biết ơn là một thực hành có chủ đích. Thánh Inhaxiô Loyola đã viết ra bản Xét Mình như một thực hành hàng ngày để nuôi dưỡng lòng biết ơn vốn là nền tảng trong tương quan với Thiên Chúa. Xét Mình gợi lại kinh nghiệm một ngày sống của mỗi người qua cầu nguyện để giúp chúng ta nhớ lại mỗi khi chúng ta cảm nhận được sự hiện diện của Thiên Chúa. Khi tôi thực hành Xét Mình, tôi thường cảm nhận sâu sắc nhất sự hiện diện của Thiên Chúa qua những người tôi gặp trong suốt cả ngày. Tôi tin rằng nhiều người khác cũng cảm nhận như vậy.
Vào ngày Lễ Tạ Ơn năm nay, thay vì nói lời cám ơn, tôi dự định sẽ thưa lên lòng biết ơn của mình với những người có ý nghĩa đặc biệt trong đời tôi, mặc dù tôi biết một vài lời “cảm ơn” cũng được thốt ra từ trái tim và được nhận lại cùng một cách thức như thế. Thế nên năm nay, tôi chắc rằng mình sẽ kết thúc tin nhắn với dòng chữ “Tôi rất biết ơn bạn.” Và vào cuối ngày, sau khi đã hoàn tất các bổn phận thiêng liêng, tôi biết rằng trái tim mình sẽ được lấp đầy.
Nick Genovese
America Magazine
Minh Vương, S.J. lược dịch
[1] Một lễ hội quốc gia quan trọng được tổ chức tại Mỹ và Canada, diễn ra vào ngày thứ Hai tuần thứ hai của tháng Mười (ở Canada) và ngày thứ Năm tuần thứ tư của tháng Mười Một (ở Mỹ). Lễ Tạ Ơn có ý nghĩa lúc đầu là mừng thu hoạch được mùa và tạ ơn Thiên Chúa đã cho sống no đủ và an lành. (Theo Wikipedia)
