[Thứ Hai Tuần Thánh] Giảng sự thương khó Đức Chúa Giêsu (số 1)

Nhân dịp Tuần Thánh, xin giới thiệu đến quý độc giả vài trích đoạn trong cuốn “Giảng sự thương khó Đức Chúa Giêsu” của cha Jeronimo Maiorica. Đây là một trong rất nhiều sách ngài đã viết vào khoảng những năm 1618-1634 bằng chữ Nôm.

Chúng tôi xin dùng bản phiên âm của linh mục Nguyễn Hưng, xin tự ý thêm vào những dấu chấm, phết, ngoặc kép, v.v. cho phù hợp với cách chấm câu hiện đại, với mong muốn giúp độc giả dễ nắm bắt ý câu văn hơn.

Đây là những áng văn cổ, quý báu hơn vàng, đã được gìn giữ suốt 400 năm qua, mà ngày nay khi đọc lại, vẫn còn nguyên khí chất của tinh thần đạo đức đã giúp tổ tiên cha ông chúng ta vượt qua các cuộc bách hại trong lịch sử Giáo Hội Việt Nam.

Bản văn này là nguồn cho các sách Giảng Sự Thương Khó Đức Chúa Giêsu được viết vào các thế kỷ XIX và XX sau này. Cốt lõi của những điều được viết trong sách này, kể cả thuật truyền, câu chữ, hình ảnh được tóm lại trong các bản Phép Ngắm 15 Sự Thương Khó, vốn là các bản kinh ngắm đứng của các giáo phận cho tới ngày nay.

Thiết nghĩ, dùng các bản văn này làm chất liệu suy niệm và cầu nguyện trong những ngày này, chúng ta sẽ tìm được sự nối kết không chỉ với Chúa Giêsu trong cuộc khổ nạn của Người, mà còn với các thế hệ người Công giáo Việt Nam trong suốt 400 năm qua, đã làm hạt giống mục nát gieo xuống để Giáo Hội sinh nhiều bông hạt ngày nay.

06.04.2020
Nguyễn Hai Tính, SJ.

ĐỨC CHÚA GIÊSU
Quyển Chi Thất
Giêsu Hội Sĩ Giê-rô-ni-mô Mai-ô-ri-ca thuật
[Viết bằng chữ Nôm, cách nay khoảng 400 năm]

Giảng Sự Thương Khó Đức Chúa Giêsu.

Từ Đức Chúa Giê-su ở trong nhà mẹ cho đến khi toan chịu nạn mà chuộc tội cho thiên hạ thì những làm phúc liên. Đến sau hết làm phúc trọng hơn nữa, trí người ta suy chẳng đến là phúc thế nào.
Thí dụ như mưa trên trời xuống đất một ngày một nhiều thì nước chảy xuống biển nó liền tràn ra làm lụt khắp mọi nơi. Đức Chúa Giê-su cho người ta sự lành cũng như làm vậy. Người làm lành liên như mùa mưa hằng xuống đất, đến khi Người chuộc tội chịu chết vì thiên hạ thì như lụt cả. Trí thấp người ta chẳng hay lội, thật là lụt máu chẳng phải lụt nước. Vì Đức Chúa Giê-su lấy hết máu trong mạch chảy ra vì ta, chẳng có tiếc sự gì cho được làm lành cùng ta mọi đường.
Vậy ai đọc sự thương khó Đức Chúa Giê-su trong sách này chớ tiếc nước mắt chảy ra cùng phải lo buồn, một thương cùng mến cha rộng rãi dường ấy. Hãy bắt chước mặt trời mất sáng khi Chúa mình mất sống, cùng bắt chước núi non là đá vỡ ra làm hai khi thấy Chúa mình nát hết thịt ra, bắt chước đất động, màn nhà thờ xé ra làm hai, mồ kẻ chết mở ra khi thấy linh hồn Chúa mình lìa xác mà sinh thì.

Đoạn Thứ Nhất
Giảng khi thằng Giu-đa bán Đức Chúa Giêsu cho quân Giu-dêu.

Hai ngày trước lễ, là chiều ngày thứ ba, Đức Chúa Giê-su bảo mười hai đầy tớ rằng: hai ngày nữa có kẻ bắt tao mà giết trên cây Câu-rút. Các đầy tớ nghe điều ấy thì lo buồn lắm.
Đến sáng ngày thứ bốn, những kẻ làm thầy cùng kẻ có chức giảng đạo, họp nhau trong nhà Cai-pha là thầy cả năm ấy, luận chước nào khéo cho được bắt Đức Chúa Giê-su mà giết. Nó rằng, có chăng thì bắt ngày trước lễ cả, kẻo hỗn hào.

Bấy giờ thằng Giu-đa là đầy tớ Đức Chúa Giê-su, nó mắng tiếng sự ấy thì mừng, vì tham của, hay bớt tiền bạc công đức, mà có ý trông cho được nhiều bạc khác nữa. Ma quỷ liền giục lòng nó vào nơi những thầy sãi họp lại còn toan việc ấy, mà nó rằng: “Phô ông toan bắt thầy tôi, thì tôi đem phô ông đi, kẻo lầm. Song le phải liệu cho tôi bao nhiêu bạc nữa đã”. Quân dữ nghe điều ấy, khiến cho ba mươi đồng bạc nước người, thì thằng Giu-đa chịu làm việc ấy mà trông ngày nào nên.

Đến ngày thứ năm, là ngày các Giu-dêu ăn thịt chiên, giữ phép trong đạo dạy, cho được nhớ nghĩa thuở xưa Đức Chúa Trời cho khỏi làm tôi nước I-chi-tô, thì Đức Chúa Giê-su gọi ông thánh Phê-rô cùng ông thánh Giu-ong, mà rằng: “Hãy vào thành Giê-ru-sa-lem, có gặp người nào vác vò nước về thì theo nó mà hỏi chủ rằng, Thầy chúng tôi cùng đầy tớ Người ăn lễ ở đâu? Mà chủ nhà ấy bảo bay dọn đâu thì bay dọn đấy”.

Bấy giờ đầy tớ vâng như làm vậy. Khi đi liền thấy một người vác nước vào nhà ở núi Si-ong, thì đầy tớ liền vào đấy. Chủ nhà liền cho dọn một phòng rộng cùng sạch sẽ, trông Đức Chúa Giê-su đến.

[Suy niệm:] Ai đọc đoạn này mà chẳng hãi cùng sợ, có lẽ gì mà thằng Giu-đa là kẻ Đức Chúa Giê-su nuôi ba năm, sai đi giảng cùng cho làm phép lạ chữa kẻ liệt cùng trừ ma quỷ đi, mà rầy tham một hai đồng bạc hơn mọi sự lành Thầy mình đã cho. Ai ngờ là kẻ càng gần sáng càng tối, càng gần lửa càng lạnh, càng gần nước càng muốn khát.

Ấy Đức Chúa Giê-su là sáng soi trời cùng đất, là lửa trọng đốt mọi tội lỗi, là nước thiêng cho kẻo khát mọi sự hèn dưới thế gian. Mà thằng Giu-đa còn tối dạ chẳng suy được lẽ gì, lòng còn lạnh yêu những sự dữ, chẳng muốn sự lành, còn khát một chút của hèn mọn làm vậy.

Ở thằng Giu-đa kia, mày là kẻ cầm tiền bạc mà chẳng hay buôn bán, mày đổi sống mà lấy dây thắt cổ chết, mày đổi làm đầy tớ Đức Chúa Giê-su mà lấy làm tôi ma quỷ trong địa ngục, mày đổi cả và nước thiên đàng mà lấy ba mươi đồng bạc làm sao?

Ai thấy sự làm vậy mà chẳng lo mình? Vì thằng Giu-đa theo Đức Chúa Giê-su ba năm mà còn phạm tội trọng dường ấy, thì mình còn cậy nết lành cùng công mình làm chi.

[Cầu nguyện:] Than rằng, hỡi ôi, tôi lạy ơn Đức Chúa Giê-su là Chúa trọng vô cùng, mà thằng Giu-đa xưa bán rẻ làm vậy. Tôi thấy tội tôi cùng tội thiên hạ thì chẳng trách thằng Giu-đa bằng trách tôi. Vì thằng Giu-đa bán Chúa tôi bởi nó tham tiền bạc, mà kẻ phạm tội trọng chẳng kể thiên đàng, bỏ nghĩa Đức Chúa Trời hơn tiền bạc, kẻ ấy thì có tội hơn thằng Giu-đa.
Tôi xin soi sáng con mắt những kẻ có tội kẻo còn lầm. Xin ở khôn khéo thật, biết chọn sự lành, bỏ sự dữ, kẻo bắt chước thằng Giu-đa dại dột làm vậy.