21/11/2022 – Lễ Đức Mẹ Dâng Mình Trong Đền Thờ
Xin học biết tận hiến trọn vẹn và suốt đời cho Thiên Chúa qua Hiệp thông, Tham gia, và Sứ vụ
Bài giảng Thánh Lễ khởi đầu sứ vụ Giám tỉnh của Cha Giuse Phạm Tuấn Nghĩa, SJ, Tân Giám tỉnh Tỉnh Dòng Phanxicô Xaviê – Dòng Tên Việt Nam
——–
Kính thưa quý cha, quý thầy – quý soeurs, cha mẹ và gia đình thân tộc, cùng các thân hữu!!
Lời Chúa hôm nay mời gọi chúng ta sống căn tính là “mẹ, là anh chị em” của Chúa Giê-su, khi chúng ta thực thi thánh ý Thiên Chúa trong đời sống thường ngày của mình. Về điểm này, Đức Trinh Nữ Maria không chỉ là Mẹ Đấng Cứu Thế theo nghĩa hẹp của hạn từ, tức là Đấng đã sinh ra Ngài, mà còn là Mẹ theo nghĩa mở rộng, nghĩa là Đấng đã toàn tâm toàn ý thi hành thánh ý Chúa Cha trong từng giây phút của cuộc đời Mẹ.
Nói về việc Đức Maria thi hành thánh ý Thiên Chúa, thì Hội Thánh luôn vui mừng và hạnh phúc biết bao khi người Mẹ của chúng ta là Đức Trinh Nữ Maria, ngay từ thuở nhỏ, đã là người thuộc trọn về Chúa. Trong Hội Thánh từ lâu đã lưu truyền giai thoại này: Đức Maria lúc 3 tuổi đã được song thân đáng kính của mình là thánh Joachim và thánh Anna dâng tiến cho Thiên Chúa trong Đền Thờ. Hai đấng sinh thành, theo giai thoại này, vốn từ lâu son sẻ, mà nay lại được Thiên Chúa đoái thương ban cho một người con ân sủng là trẻ nữ Maria, nên hai vị đã tự nguyện dâng lại người con yêu dấu này cho Thiên Chúa, vừa diễn tả tâm tình tri ân cảm tạ Người, vừa sẵn sàng để Người dùng trẻ nữ Maria vào công trình cứu độ nhân loại mà Người từ lâu đã loan báo cho nhân loại.
Thực ra trong thánh ý nhiệm mầu của Thiên Chúa, thì Đức Trinh Nữ Maria không phải đợi đến lúc 3 tuổi mới được kể thuộc trọn về Chúa hay bước vào mầu nhiệm Cứu Độ diệu kỳ của Người, mà đúng hơn ta phải nói, Mẹ đã thuộc trọn về Chúa từ ngàn xưa rồi, vì Mẹ đã được Thiên Chúa tuyển chọn từ ngàn xưa, để trở thành Mẹ Đấng Cứu Chuộc và Mẹ của từng người chúng ta. Chúng ta cùng nhau nhớ lại xem: hơn 600 năm trước khi Đức Trinh Nữ Maria sinh ra, Thiên Chúa đã dùng những lời này để ngỏ cùng ngôn sứ Jeremiah: “Trước khi cho ngươi được thành hình trong dạ mẹ, Ta đã biết ngươi; trước khi ngươi lọt lòng mẹ, Ta đã thánh hóa ngươi, Ta đặt ngươi làm ngôn sứ cho muôn dân” (Gr 1,5). Những lời này chúng ta thấy rất phù hợp, lại càng đúng hơn, khi áp dụng vào trường hợp Đức Trinh Nữ Maria, với một ít thay đổi tương thích với vị thế của Mẹ: “Trước khi cho ngươi được thành hình trong dạ mẫu Anna, Ta đã biết ngươi; trước khi ngươi lọt lòng mẹ, Ta đã thánh hóa ngươi, Ta đặt ngươi làm Mẹ Đấng Thiên Sai”. Như vậy, những cột mốc đáng nhớ trong cuộc đời mẹ, như lúc Mẹ Maria lãnh nhận ơn vô nhiễm nguyên tội khi bắt đầu thành hình trong dạ thân mẫu Anna, hay khi mẹ dâng mình trong Đền Thờ như chúng ta mừng kính sự kiện này trong thánh lễ hôm nay, hay khi lãnh nhận ơn truyền tin từ sứ thần Gabriel… tất cả đều đánh dấu và nêu bật sự tận hiến trọn vẹn và suốt đời của Mẹ dành cho Thiên Chúa, cho kế hoạch cứu độ của Người, trong vai trò làm Mẹ Đấng Cứu Thế là Chúa Giê-su Ki-tô, nhằm mưu ích phần rỗi cho từng người chúng ta.
Kính thưa quý cộng đoàn Phụng vụ, tôi đảm nhận sứ vụ trong thời điểm Hội Thánh là Mẹ chúng ta đang nhấn mạnh đến tính hiệp hành: hiệp thông – tham gia – sứ vụ. Tôi cũng muốn dùng những ý tưởng này làm kim chỉ nam cho sứ vụ sắp tới của mình, và lấy sự tận hiến cho Thiên Chúa nơi cuộc đời của Đức Trinh Nữ Maria làm Minh Tâm Bửu Giám, làm tấm gương soi tỏ cho bản thân mình. Ngoài ra, mạng xã hội gần đây có viết mấy câu đậm tính hài hước: “Sinh ra vốn dĩ là dân, phấn đấu dần dần rồi cũng lên quan. Hết quan thì lại hoàn dân, sức khỏe cạn dần thì lại vào quan”. Suy đi nghĩ lại trong tuần vừa qua, tôi thấy hay hay, nên cũng kết hợp với 3 nét Hiệp thông – Tham gia – Sứ vụ, để cùng chia sẻ ra đây đôi dòng tâm tình của mình về bản thân và sứ vụ của mình, cũng như về đời sống và sứ vụ của Tỉnh Dòng .
Vế đầu “sinh ra vốn dĩ là dân” đúng với bản thân tôi, và có lẽ cũng đúng với phần lớn anh em Dòng Tên chúng ta đang ngồi ở đây. Cha mẹ anh chị em của tôi đều là người bình dân cả. Ông cố học hết lớp đệ thất, bà cố thì Chúa thương, biết đọc chữ quốc ngữ. Hai đấng sinh ra vào thời buổi đầy biến động của lịch sử nước nhà, thì được như vậy cũng là điều quý lắm rồi, tạ ơn Chúa. Như thế, nếu bảo tôi là con nhà quan là chuyện hoàn toàn xa lạ. Tôi tự hào và hạnh phúc vì Chúa thương cho sinh ra trong “nhà dân”. Cho nên, tôi xin Chúa cho tôi luôn biết ý thức về sự nguồn gốc khiêm hạ của mình, xin Ngài luôn nhắc cho biết tôi đang là ai trước mặt Ngài và trước mọi người. Tôi nghĩ Tỉnh Dòng Tên Việt Nam cũng vậy thôi, dù đã và đang có những đóng góp nhất định cho đất nước này qua việc hình thành nên chữ quốc ngữ, cho Giáo hội địa phương qua việc huấn luyện chủng sinh tại Giáo Hoàng Học Viện Pio X, và qua việc dấn thân phục vụ ở các mảng tông đồ trí thức, thiêng liêng, bác ái xã hội, loan báo Tin Mừng, giới trẻ… Tỉnh Dòng Tên vẫn nhỏ bé thôi, khiêm tốn thôi, vẫn là “Provincia minima” thôi. Ý thức về sự khiêm hạ của mình, Tỉnh Dòng Tên Việt Nam, không thể đứng ngoài và cũng không cách đứng trên các thiết chế của Hội Thánh, nhưng mong cùng góp sức với các Hội Dòng khác, cùng quý linh mục – chủng sinh giáo phận, quý ân nhân thân nhân, anh chị em tín hữu… dưới sự hướng dẫn của hàng Giáo Phẩm, cùng xây đắp tình hiệp thông với Chúa và với Giáo Hội. Nhiệm vụ của Giám Tỉnh, vì thế, là tìm cách nâng đỡ, khích lệ anh em mình, cùng các cộng tác viên, đào sâu sự hiệp thông với Thiên Chúa qua đời sống thiêng liêng hằng ngày, qua các đợt Linh Thao, Tĩnh Tâm hằng năm, qua việc phân định chung. Nhiệm vụ của Giám Tỉnh cũng nhằm đảo bảo có sự hiệp thông mật thiết hơn của anh em Dòng Tên với Giáo Hội địa phương: Những mối bận tâm của Giáo Hội địa phương trên mảnh đất hình chữ S này, cũng sẽ là mối bận tâm của anh em Dòng Tên. Giáo hội địa phương cần gì nơi anh em Dòng Tên để phục vụ Thiên Chúa và Dân Người, thì anh em Dòng Tên, trong khả năng của mình, cũng sẽ vui mừng góp sức, với tôn chỉ: “tất cả cho vinh danh Chúa hơn”.
“Sinh ra vốn dĩ là dân, phấn đấu dần dần rồi cũng lên quan”. Hôm nay, tôi đang đứng đây, trong vai trò làm Giám Tỉnh, chắc nhiều người nghĩ câu này đúng với bản thân tôi. Thực ra, trong Dòng Tên, hay nói rộng hơn, trong Hội Thánh của Chúa Giê-su, không có và cũng không nên có chuyện phấn đấu dần dần rồi sẽ lên quan. Ở trong Dòng, mỗi thành viên vào những thời điểm khác nhau, thì đảm nhiệm những sứ vụ khác nhau. Không có chuyện làm Giám Tỉnh là bước lên, cao cao tại thượng chỉ tay bắt làm, mà chỉ có chuyện bước tới để thi hành sứ vụ thôi. Mà bước tới đâu đây, thưa quý cộng đoàn Phụng vụ? Bước tới gần Chúa Giê-su đang vác thập giá, để Người trao thập giá mà vác lấy. Chính ở đây, tôi thấy nhiệm vụ của Giám Tỉnh là khích lệ và bảo đảm anh em mình, cùng các cộng tác viên, ân nhân, tùy theo khả năng của mỗi người, cùng tham gia vào sứ mạng của Chúa Giê-su, là loan báo Tin Mừng cứu độ cho muôn dân. Không ai bị loại trừ, và cũng không ai được miễn trừ trước sứ mạng cao quý mà Chúa Giê-su đã trao cho chúng ta. Ngoài việc phụng sự Giáo Hội địa phương, tùy theo yêu cầu của Giáo Hội phổ quát, và tủy theo khả năng của Tỉnh Dòng, Giám Tỉnh có trách nhiệm khích lệ và chuẩn bị cho anh em trong Tỉnh Dòng nhìn xa hơn, chuẩn bị xa hơn, chuẩn bị kỹ hơn, vượt qua não trạng vùng miền hay lãnh thổ, để ôm ấp sứ mạng phổ quát của Hội Thánh, hầu có thể đóng góp sức mình cho những sứ mạng mà Tòa Thánh trao phó cho Dòng Tên quốc tế. Khi Dòng phổ quát cần nhân sự theo lệnh của cha Bề Trên Cả, thì anh em trong Tỉnh Dòng nhỏ bé này được khích lệ lên đường dấn thân phụng sự Thiên Chúa và Giáo Hội của Người, đến bất cứ nơi đâu, làm bất cứ việc thiện ích nào, cho vinh danh Chúa hơn.
“Hết quan thì lại hoàn dân”. Sứ vụ Giám Tỉnh không phải là chức quan, mà cũng chẳng phải kéo dài vô hạn định, sứ vụ này cao lắm cũng chỉ diễn ra 6 năm thôi. Sau đó, tôi cũng nối bước những vị tiền nhiệm, như cha Vincent Phạm Văn Mầm, như cha Giuse Phạm Thanh Liêm, như cha Thomas Vũ Quang Trung, nhận một lẵng hoa từ anh em trong Dòng như anh em sẽ thấy, và chứng kiến sự xuất hiện của một vị Giám Tỉnh mới, cùng nhận bài sai mới từ ngài. Tôi cũng sẽ lui về, sống kinh nghiệm của thánh Gioan Tẩy Giả: “Người phải lớn lên, còn tôi phải nhỏ lại”. Sống niềm vui của một người dâng hiến cho Thiên Chúa, với tâm niệm và lòng xác tín: tôi đây chỉ là một đầy tớ vô dụng mà thôi. Còn sống ngày nào được tham gia phục vụ sứ mạng Chúa trao, Hội Thánh trao, Dòng trao, thì đã là điều hạnh phúc rồi. Không cần đòi hỏi gì thêm. Nhiệm vụ của Giám Tỉnh, vì thế, là đảm bảo có sự chuyển trao sứ vụ một cách êm đẹp, đảm bảo các ưu tiên tông đồ của Tỉnh Dòng đã được phê chuẩn, sẽ được thực hiện xuyên suốt, và đảm bảo rằng trong Tỉnh Dòng không có hiện tượng người làm quan kẻ làm dân, mà chỉ có anh em với nhau, hiệp thông trong khác biệt, hiệp thông trong tinh thần Dòng, linh đạo Dòng, và cùng tham gia vào cùng sứ vụ được Chúa Giê-su ủy thác cho Hội Thánh của Người.
“Hết quan thì lại hoàn dân, sức khỏe cạn dần thì lại vào quan”. Rồi sẽ đến một ngày, Chúa sẽ là tất cả theo đúng nghĩa nhất. Ngày ấy, Ngài sẽ tước bỏ khỏi tôi tất cả những gì được kể là thành quả, nhưng thực ra không quan trọng gì so với chính Ngài. Học vị ư, xin xếp vào một chỗ. Kiến thức ư, không còn mấy giá trị. Kinh nghiệm ư, không thể nói được gì thêm nữa. Một ngày nào đó, trên giường bệnh, những thứ kia trở nên không còn mấy giá trị, thậm chí là vô bổ. Chỉ còn lại Chúa mà thôi, mà nếu được như vậy, thì tôi thật hạnh phúc rồi. Nhiệm vụ của Giám Tỉnh, vì thế, là quan tâm cho anh em, lúc khỏe, cũng như lúc đau bệnh, đều cảm thấy mình được gần Chúa, và cảm nhận ngày càng sâu đậm, Chúa là nguồn an ủi, nguồn nâng đỡ, là lý do tồn tại duy nhất của đời mình.
Xin cộng đoàn hiệp ý cầu nguyện cho tôi. Tôi xin kết thúc những tâm tình khởi đầu sứ vụ, bằng lời cầu nguyện với Chúa Giê-su: “Anima Christi, sanctifica me (Lạy hồn Chúa Ki-tô, xin thánh hóa con); Corpus Christi, salva me (Lạy xác Chúa Ki-tô, xin cứu độ con); Sanguis Christi, inebria me (Lạy máu Chúa Ki-tô, xin làm con say thỏa); Aqua lateris Christi, lava me (Lạy nước từ cạnh nương long Chúa Ki-tô, xin rửa sạch con)”. Xin Mẹ Maria phù giúp con. Amen.
HVDT, 21.11.2022
Lm. Giuse Phạm Tuấn Nghĩa, SJ
Kỷ niệm ngày lãnh nhận sứ vụ Giám Tỉnh
