Vào đời? Vào đời là vào đâu? Chẳng phải ngay lúc này đây, ta đã sống trong cuộc đời rồi sao? Có nhiều khi ta nghe nói đến chữ “vào đời”, nhưng ta cứ mãi bâng quơ nghĩ ngợi, vì khái niệm ấy thật trừu tượng và mơ hồ. Quả vậy, có một thế giới hữu hình chung cho tất cả mọi người. Nhưng dường như không phải cứ có mặt trong sự hiện hữu là ta đã đi vào trọn vẹn trong cuộc sống. Giai đoạn lúc ta thụ thai trong lòng mẹ, khác với lúc ta chào đời. Khoảng thời gian ta còn nằm ngọ ngậy bú sữa mẹ, khác với lúc ta chập chững bước đi. Lúc ta có thể chạy nhảy tung tăng, khác với lúc ta có thể tự mình tạo lập sự nghiệp cho mình. Dòng thời gian trôi qua có tác dụng như một lực đẩy, đẩy ta đi vào từng ngưỡng cửa mới. Nơi từng chặng đường, trí óc ta mở ra thêm, nhãn quan ta thấy được nhiều thứ hơn. Rồi đến một lúc nào đó, ta được dẫn vào cánh cửa cuối cùng. Đàng sau cánh cửa ấy là cái mà ta gọi là “đời”, nơi mà ta sẽ phải tự đứng trên đôi chân của mình, phải chịu trách nhiệm về tất cả những gì mình làm, phải bắt đầu dựng xây cho mình một thế giới riêng. Vào đời, chính là vào nơi ấy.
Chúng ta thường có những cung bậc cảm xúc khác nhau mỗi khi bước vào giai đoạn chuyển tiếp nào đấy. Có thể vui, có thể tiếc, có thể sợ. Vui vì ta háo hức đón nhận những điều mới đang chào đón; vui hệt như một em bé chờ mẹ đi chợ về để nhận cái bánh hay cái kẹo mẹ mua cho. Nhưng đâu đó, lòng ta vẫn gợi lên một chút nuối tiếc. Bởi lẽ, từ nay, ta phải bỏ lại đàng sau tất cả những kỷ niệm đẹp. Ta không còn được hưởng nếm mọi thứ một cách “hiển nhiên” nữa. Ngày xưa, cứ mỗi khi đói, ta chỉ cần khóc là mẹ sẽ cho ăn; cứ mỗi lần cần tiền đóng học phí, ta chỉ cần ngửa tay xin bố là được. Giờ đây, mọi đặc ân ấy không còn nữa. Ta phải tự chăm lo cho mình. Nhớ lại thời còn bé, ta có thể vô tư cùng bạn bè đi chơi, tụ tập ăn uống, “buôn dưa lê”… Giờ đây, bạn bè mỗi đứa một hướng, ai cũng phải bận tâm lo cho tương lai của mình, cả ta cũng chẳng còn thì giờ và hứng thú cho những chuyện ấy. Và có đôi khi ta cảm thấy sợ, vì ta không biết mình có đủ sức đối đầu với những gì sắp xảy đến không, mình phải tập đảm nhận cuộc đời của mình ra sao, chuyện gì xảy ra nếu như mình không thích nghi được.
“Cuộc đời” đúng thật là chốn phức tạp với muôn vẻ muôn màu. Nó là “đời” chứ không phải là “thiên đàng”. Nơi đó có rất nhiều điều thú vị, nhưng cũng không thiếu những khó khăn. Một thoáng nào đấy, ta cảm thấy tự hào về mình vì giờ đây, mình không còn là một “đứa con nít” nữa, mình đã lớn rồi, không ai được quyền khinh thường mình nữa. Nhưng cuộc đời chẳng quan tâm đến điều ấy. Nó sẽ cho ta thấy là mình đã thật sự trưởng thành chưa khi vác lấy biết bao trách nhiệm và thách đố. Ta phải kiếm việc làm và phải làm việc đàng hoàng để có tiền chu cấp cho bản thân. Ta phải kiếm chỗ ở, phải tự đi chợ nấu nướng, phải tự lo cho sức khỏe… Sẽ chẳng có ai quản lý ta nữa, ta phải tự chủ trong giờ giấc, trong các mối tương quan, trong cách hành xử với người khác. Xã hội sẽ chẳng tha cho ta nếu như ta làm điều gì đó sai trái. Người khác cũng chẳng nể vị ta nếu ta không sống công tâm và chính trực. Bươn chải giữa dòng đời, ta phải sử dụng tất cả mọi nguồn sinh lực ta có. Điều đó khiến ta mệt mỏi, vì đầu óc lúc nào cũng phải lo nghĩ, tính toán, cân đo. Khi đã chính thức vào đời, tìm được một giây phút thảnh thơi chẳng phải là điều dễ.
Bước vào đời cũng hệt như bước vào một cuộc chiến, một cuộc chạy đua. Vận may có thể là một trợ giúp to lớn, nhưng nó không nằm trong tầm kiểm soát của ta. Cứ sự thường, ai có tài có sức dẻo dai thì sẽ là người chiến thắng. Ai sống có đức thì sẽ được mến yêu. Nhưng cái tài cái đức không tự nhiên mà có. Nó cần được bồi đắp và trui rèn tại thao trường. Bởi thế, người nào chịu đổ nhiều mồ hôi để chuẩn bị cho mình một hành trang tốt thì sẽ khảng khái và tự tin thực hiện lộ trình vào đời hơn. Người ấy sẽ có đủ sức đối đấu với tất cả những phong sương vì đã có trong tay những “bửu bối” cần thiết. Ta được đưa vào cuộc đời, không phải là chuyện tình cờ và duyên số vô định nhưng là ta được trao ban cho một sứ mạng, đưa tay ra để cùng chung xây thế giới. Ta là một phần của thế giới và sự hiện hữu của ta giữa cuộc đời góp phần làm nên thế giới ấy.
Khi đã lớn khôn và bước vào cuộc đời, ta sẽ trải nghiệm được một thứ tình cảm rất lạ và rất khác. Nó được gọi là tình yêu. Vốn dĩ người ta chẳng thể nào hiểu được tình yêu. Tình yêu là gì, nó từ đâu đến, làm sao để có được nó, làm sao để xoá bỏ nó ra khỏi tâm trí mình… Đó là những câu hỏi mà muôn đời sẽ chẳng bao giờ ta tìm được một câu trả lời thoả đáng. Cũng từ một chữ “yêu” này mà mọi cái trong đời sống của ta bỗng dưng thay đổi cách chóng mặt. Cuộc sống thời thơ bé của ta thật bình yên giản dị. Năm tháng trôi qua nhẹ nhàng với những kỷ niệm ngọt ngào có phần thơ ngây. Tâm trí ta trong sáng, chẳng mảy may bị vẩn đục bởi điều chi; cõi lòng ta thanh thản, chẳng bị vây bám bởi bất cứ một nỗi niềm hay dòng cảm xúc nhuốm buồn nào. Mọi cái đến và đi cách mau chóng và ta có cảm tưởng như từng biến cố trong cuộc sống trôi qua đời ta như một con nước bập bềnh lui dần về nơi mất hút. Cái êm đềm nó của tuổi thơ, đến một lúc nào đó, bỗng nhiên bị chặn đứng lại. Mọi cái trong ta bắt đầu rối tung lên, có khi làm ta thăng tiến, có lúc làm đảo lộn mọi thứ. Ấy là lúc lòng ta biết cảm thấy trống vắng và bất chợt đâu đó, hình dáng của chữ “yêu” thấp thoáng hiện đến trong những lúc ngồi ngẩn ngơ.
Khoảng thời gian đắm chìm trong tình yêu là lúc mà người ta thấy mình trở nên mạnh mẽ vô cùng. Quảng đường xa, gập ghềnh mưa gió, sóng to biển cả… tất cả những trở ngại của không gian và thời gian đều trở nên vô nghĩa. Tình yêu trao ban cho người ta sức mạnh để trèo lên non cao, vượt qua vực thẳm. Nắm tay nhau bước đi trong cơn mưa, đối với người khác là một sự điên khùng, còn đối với người đang yêu lại là một điều kỳ diệu. Khi đã chìm trong tình yêu, mọi cái chung quanh đều trở nên đẹp đẽ, cho dù thực tế, chúng chẳng có gì đáng để lưu tâm. Đã yêu nhau rồi, người ta chẳng sợ điều gì, chẳng ngại điều chi, vì trước mắt họ luôn là một màu hồng thắm tươi. Có rất nhiều bờ vai trên cõi đời này, nhưng chỉ có một bờ vai có thể làm ta cảm thấy thanh thản. Có cả tỷ tỷ đôi bàn tay trên thế giới này, nhưng chỉ có một bàn tay khi chạm vào ta là chạm vào tận thâm sâu cõi lòng, khơi lên nơi đó ngọn lửa sưởi ấm thật diệu kỳ.
Nhưng cũng chính khi yêu là lúc người ta cảm thấy mình yếu đuối nhất. Ta thấy mình không cưỡng lại được sức lôi kéo của đối phương, không thể gạt đi được nỗi nhớ, không thể cho phép mình không nghĩ đến người ta. Ta bắt đầu biết nhỏ những giọt nước mắt buồn tủi. Ta cảm thấy sợ khi nghĩ đến một ngày ta và người ấy trở thành hai kẻ xa lạ. Bấy lâu nay, ta vẫn rất ngang tàng ương bướng, nhưng trước mặt người kia, ta hiền từ, nhẹ nhàng và thân thiện đến lạ kỳ. Ta có thể không sợ mình đau, nhưng ta chẳng thể chịu nỗi khi người mình yêu gặp một điều gì đó bất trắc. Ta thà là mình chịu khổ, còn hơn thấy người kia không vui. Đối với ta, người kia là tất cả. Ta trao cho người đó quyền làm chủ trên ta, quyền làm ta vui, quyền làm ta đau nhói. Phải, yêu là biến mình trở nên nhỏ bé, là tự đặt mình vào vị thế khiêm nhường, là bắt đầu biết cảm thấy mình cần đến người ta, là mở lòng mình ra để đưa người kia vào trong tim, nơi ta ấm ủ những mộng ước, những giấc mơ, những khao khát.
Bước vào đời và bắt gặp được một tình yêu đẹp dành cho mình là hồng phúc lớn lao mà Tạo Hoá dành cho mình.
Pr. Lê Hoàng Nam, SJ
