Dâng hiến sáng tạo (30)

V. ĐỜI SỐNG CỘNG ĐỒNG

Thuyết trình, hội thảo

Mỗi cộng đoàn thỉnh thoảng tổ chức những buổi thuyết trình hay hội thảo theo mục đích của công việc họ thực hiện. Những buổi gặp gỡ này có thể dành riêng cho các phần tử của cộng đồng hay còn bao gồm các giáo dân, học sinh, người giúp việc hay phụ huynh học sinh. Sự thành công của những buổi hội họp này thường tùy thuộc vào sự tiếp đón nồng hậu của cộng đoàn. Để làm việc đó, cần phải có nhiều sự đóng góp khác nhau. Trước tiên là công việc đáng kể của những sáng kiến và chuẩn bị. Không cần đứng đầu công việc mới lo cho nó thành công. Khi nó liên hệ đến cả cộng đồng thì đó là công việc của tất cả. Dầu khi không phải tất cả đều thảo luận, nhưng mỗi người phải chú ý đến sự chuẩn bị. Dọn dẹp phòng bè, chuẩn bị bút mực giấy tờ… và những thứ tiện ích làm cho những người được mời tham dự cảm thấy thích thú, đó là những công việc có tính cách xã hội. Chúng đóng góp vào việc tiếp đón khách mời cách nồng hậu. Nếu đa số các chi tiết này được trao phó cho những người ở ngoài, thì các tu sĩ cũng cần phải sẵn sàng để bề trên và những người có trách nhiệm nhờ đến.

Hiếu khách

Mỗi người phải nghĩ đến vang âm xa xôi của các cảm tưởng mà họ để lại nơi kẻ khác, nhất là nơi giáo dân. Trong một nhà tu, mỗi tu sĩ luôn là người mà khách tìm đến hoặc để được chỉ dẫn hay được một điều gì khác. Biết bao nhiêu ơn gọi tu trì được chớm nở nhờ sự khả ái và vui vẻ của một tu sĩ, đã bỏ thời giờ để hướng dẫn khách thăm nhà cách lịch sự. Biết bao nhiêu người giữ lại một hình ảnh quyết định về đời sống tu trì qua một biến cố nhỏ như thế!

Ngôn ngữ và tư cách của tu sĩ phải luôn gợi lên những nét nào đó của chính Đấng Cứu Thế. Một câu trả lời khô khan cứng cỏi, một cử chỉ bực dọc cũng đủ dập tắt tia sáng tìm hiểu vốn lôi cuốn một người khách lạ đến thềm nhà chúng ta. Họ sẽ tức giận quay về và người ta sẽ không thấy họ trở lại nữa. Họ sẽ giữ lại một hình ảnh đen tối và méo lệch về người tu sĩ mang danh Chúa Kitô.

Qua cách nói năng lịch sự và tự nhiên, bằng sự ân cần vui thích và lưu tâm mà một tu sĩ biểu lộ cho bất cứ ai xin một việc gì hay biết dừng lại để nói chuyện với kẻ ấy, người tu sĩ dầu có chức vụ gì, luôn phải biểu thị niềm vui nội tại và bình an đích thực của mình. Giáo dân mong đợi thấy được nơi họ hạnh phúc và sự thanh thản. Trái lại, nếu người ngoài đọc thấy sự cay đắng trên bộ mặt cau có của họ, thì họ sẽ nghi ngờ về khả năng tu trì của họ và nghi ngờ luôn về chính đời tu nữa. Một tu sĩ buồn chán không phải là điều làm kẻ khác cảm thấy an lòng; nhưng người nào có tài làm bạn bớt nhăn nhó bằng diện mạo vui tươi hay bằng chính sự dịu dàng dễ thương của họ, chắc chắn sẽ giúp kẻ khác kết nối lòng tin tôn giáo với điều thiện hảo đáng mong ước trong đầu óc của họ. Một tu sĩ hạnh phúc và vui tươi là một “quảng cáo” tốt đẹp cho cộng đồng của họ.

Tương trợ

Bấn loạn, lúng túng là một hình thức đau khổ và một tâm hồn cao thượng đương nhiên tìm cách làm cho kẻ khác được thoải mái. Đời sống tu trì sẽ phù hợp với tinh thần Chúa Cứu Thế hơn, khi mỗi người cố gắng xóa bỏ mọi thứ cảm tưởng lung túng chung quanh mình. Nếu một chủ đề trò chuyện gây căng thẳng, thì tốt hơn là tránh nó nhưng không lộ vẻ nghiêm trọng để khỏi làm cho bầu khí thêm ngột ngạt. Trốn tránh cách lộ liễu sẽ gây thêm căng thẳng chớ không đẩy lui nó. Khi gặp riêng một người anh em, có thể khuyến khích họ giải bày tâm tự, nhưng chỉ khi nào họ muốn làm điều ấy.

Các bệnh tật thể xác cũng rất khó nhọc và trong khi người đau ốm phải cố gắng tối đa để không làm khổ kẻ khác thì những người này cũng phải thông cảm thực sự với họ. Nếu quả thật chúng ta chấp nhận họ trong cộng đồng, thì phải biết tiên đoán các sự phiền hà của họ và biết cách nâng đỡ họ.

Khi các tu sĩ phải “vấp phạm” (té ngã) bên trong hoặc bên ngoài cộng đồng, thì có những thái độ làm gia tăng sự hổ thẹn của họ, như: “không phải là lần đầu tiên”, hay là giảm bớt sự đau khổ của họ: “đó là những điều thường xảy đến cho tất cả mọi người”. Phản ứng đầu tiên của chúng ta nói nhiều về cách suy nghĩ của chúng ta hơn là những lời (diễn giải) của chúng ta sau đó.

Tình bạn

Những sự tế nhị và dễ thương nho nhỏ của chúng ta vốn thật quan trọng cho đời sống cộng đồng, cũng đương nhiên làm cho chúng ta có nhiều bạn. Luôn luôn có những người, nhờ tính tình và hoàn cảnh, gây được sự tín nhiệm nơi kẻ khác, và một số người cảm thấy lôi cuốn đến với họ cách thân mật hơn, nhưng cách chung, một tu sĩ trưởng thành sẽ có nhiều bạn thay vì một số rất nhỏ những tình bạn độc chiếm. Sự trưởng thành có đặc tính là chiều rộng mở và chiều sâu, và khi giao kết với mọi hạng người, nó không hao mòn đi. Những chân trời rộng rãi cũng mở rộng tầm nhìn của chúng ta; một lỗ nhỏ của đường hầm trái lại thu hẹp sự nhận định của chúng ta.

Người tu sĩ trưởng thành mau chóng cảm thấy sự cô độc của kẻ khác. Đi vào sự cô độc đó, giả thiết một sự siêu thoát cao độ đối với chính mình, điều mà người ta thâu nhận được nhờ thử thách và đau khổ. Sự hảo tâm khả ái này khơi dậy nơi mỗi người một sự tế nhị của tình cảm, ngôn ngữ và phương cách, vốn sẽ giúp họ dần dà đi vào sự cô độc của kẻ khác. Họ sẽ mau mắn nhận ra người nào hầu như sống ngoài cộng đoàn, vì sức khỏe yếu kém không cho phép kẻ ấy ra khỏi phòng, vì kẻ ấy không có gì đáng chú ý hay đáng yêu; hay một cách đơn giản, vì do tuổi tác, “quá trẻ” hoặc “quá già”, để có thể biết điều gì xảy ra trong cộng đồng. Nếu bên ngoài mọi sự xem ra “ổn thỏa”, thì có thể vì đó mà kết luận rằng cách sống này không làm cực lòng họ sao? Không ai lại không biết đến sự cô độc, nhưng trong một cộng đồng, không có gì khó nhọc hơn là cảm tưởng bị bỏ rơi. Mỗi người cho riêng mình, phải học khám phá những chiều kích mới của nét đẹp chìm sâu vào trong chính mình và ôm ấp nhiều chân trời tâm linh mới, vào những giờ cô độc. Nhưng đối với kẻ khác, họ phải cố gắng khám phá người anh em bất hạnh bị bỏ quên, để cho kẻ ấy có cơ hội bộc lộ, và cảm thấy sự có mặt của người khác. Sự cảm thông gần với đức ái thần linh nhất là biết ưu tư về những anh em sống ngoài lề gia đình cộng đồng.

Cách xử trí tốt đẹp trong các tương quan phản chiếu những nguyên tắc tiềm ẩn của trách nhiệm xã hội và điều này cách nào đó cũng tuỳ thuộc sự thích ứng cá nhân. Người tu sĩ quân bình (biết thích ứng), cần biết cách sử dụng tài năng sẵn có của mình để giúp kẻ khác và cũng biết các thái độ có thể làm phương hại đến sự tăng trưởng cá nhân và giảm bớt ảnh hưởng tốt đẹp của mình trên những người cùng chia sẻ cuộc sống. Nếu thấy được những hậu quả tâm lý cũng như các bất lợi thiêng liêng từ những thái độ thiếu thích ứng chắc họ sẽ mau mắn sửa đổi tác phong của mình.