Ngay sau khi làm điều không được phép, hai con người đầu tiên đã không dám đối mặt với Thiên Chúa. Họ tìm cách trốn tránh, núp trong lùm cây, lén lút như nô lệ, xấu hổ khi nhìn vào chính bản thân mình. Chỉ trước đó thôi, cứ mỗi chiều, Thiên Chúa cùng đi dạo với con người qua luồng gió nhẹ. Thân tình biết mấy! Thong dong tự tại biết mấy! Thiên Đường quả thực là đây! Ấy vậy mà, chỉ sau một phút không kiềm chế được bản thân, nhất thời nghe theo lời xúi giục của kẻ xấu, A-đam đã đánh mất đi nguồn hạnh phúc của mình. Tư cách làm chủ không còn nữa. Từ đỉnh cao vinh quanh, con người bị dìm xuống tận sâu cùng khổ.
“A-đam, ngươi đâu rồi?” Thiên Chúa cất tiếng gọi A-đam. Thiên Chúa đi tìm con người, vì không thấy con người đâu. Có chút gì đó trống vắng. Ngài gọi A-đam trong nỗi buồn man mác, như người cha đang mong ngóng đứa con đã đi lạc nơi đâu. Câu hỏi của Thiên Chúa sao thật thống thiết, chất chứa biết bao tâm tư. Phải chăng Ngài không biết A-đam ở đâu, hay Ngài gọi để A-đam tự chất vấn bản thân mình? A-đam, con người đầu tiên, là đại diện của toàn thể nhân loại, vốn dĩ có mối tương quan thắm thiết với Chúa, vậy mà giờ đây, sau cái lần phạm tội, đã đánh mất đi hạnh phúc của mình, chẳng còn biết mình là ai, ở đâu giữa dòng đời: một cuộc sống lạc trôi.
Lạc. Chẳng phải là hoan lạc, nhưng là lạc lõng, vì thấy mình như thể chơ vơ giữa dòng đời bất tận. Từ khi sinh ra cho đến lúc chết đi, mình gặp biết bao con người, có biết bao mối tương quan, cả hời hợt lẫn nặng sâu, nhưng rốt cuộc, ta nhận ra rằng cũng chỉ một mình lê bước độc hành mà thôi. Cuộc đời như chuyến xe, kẻ lên người xuống; hay như chuyến tàu, kẻ ở người đi; gặp nhau phút chốc rồi lại chia tay. Ta như mất hút giữa vũ trụ rộng lớn này. Con người như thấy mình bị lạc đường. Trăm vạn lối nẻo vừa gập ghềnh, vừa quanh co, đôi chân ta dường như ít khi nào hướng về công lý, về chính đạo. Ta sống mà chẳng biết cùng đích đời mình, chẳng thấy điểm đến ở đâu. Đường ta đi cứ lệch lạc méo mó. Muốn tìm hạnh phúc mà chẳng biết tìm nơi đâu. Ta lạc đường nên càng cố đi, càng thấy mình sai, càng gặp nhiều bất trắc, nhưng không đủ sức để quay đầu lại. Đường chính lộ sao cứ càng mãi xa.
Trôi. Trôi như cánh bèo theo con sóng xô đẩy vô tình, như chiếc lá nằm im cho gió thổi. Là bởi vì ta không đủ bản lĩnh để làm chủ chính mình, vì ta quá nhu nhược, đánh mất bản thân nơi những phù phiếm xa hoa, vì ta quá yếu hèn, không dám đứng dậy để dành quyền sống. Ta cứ để đời mình trôi qua cách buồn tẻ, và ta miễn cưỡng chấp nhận nó với một thái độ bị động như cái đã rồi. Rốt cuộc, bị dòng đời xô đẩy, ta chẳng biết mình đang ở đâu, nằm chỗ nào. Sống không lý tưởng, không mục tiêu, không nỗ lực cố gắng. Chỉ sống phần xác mà chẳng có linh hồn. Sống mà như đã chết từ lâu. Sống trong nỗi buồn phiền nhức nhối, lây lất như cọng cỏ yếu ớt trước ngọn gió đông, chỉ chờ đến lúc bị gãy đôi, cho người ta dẫm lên cho vỡ vụn.
Cuộc sống con người quả thực là một cuộc sống lạc trôi. Đó là một chuyến tha hương tìm về cội nguồn nguyên thuỷ nhưng tìm hoài tìm mãi chẳng thấy lối đi. Ra khỏi vườn Địa Đàng, chốn Thiên Đàng hạnh phúc, con người cứ loay hoay mãi với vận mệnh đời mình. Sống nay chết mai, xoay vần theo lịch sử. Có rồi mất, đến rồi đi… chẳng có gì nằm trong bàn tay con người mà còn đó mãi. Con người dần trở nên quá phức tạp, đến mình còn chẳng thể hiểu được mình. Sự xấu do con người gieo vãi cứ ngày càng lan rộng như bệnh dịch hoành hành khắp nơi. Thế giới xinh tươi muôn màu tuyệt đẹp đang bị tàn phá đến nặng nề. Người với người đối xử với nhau như loài cỏ rác. Ai cũng hết sức vun vén, chăm lo cho bản thân mình, mặc kệ người khác ra sao thì ra. Hoà bình, công lý bị chà đạp. Quyền lực bị lạm dụng. Dân nghèo bị áp bức. Chiến tranh liên miên xảy ra. Con người bị làm mồi cho loài thú dữ… Chẳng hiểu nỗi, con người đang mang thế giới này về đâu.
“Con người, ngươi đâu rồi?” Thiên Chúa dường như đang chất vấn từng con người một. Tôi đang ở đâu vậy. Tôi đã bị lạc trôi tới phương trời nào rồi. Tôi có còn là tôi nữa không, hay đã biến thành một loài gì đó hạ đẳng hơn mình. Tôi đang sống trong tình trạng gì vậy. Tôi đang làm gì vậy. Tôi có còn lưu giữ hình ảnh đẹp mà Thiên Chúa đã tặng ban khi Ngài tạo dựng nên tôi hay không… Hàng loạt câu hỏi không ngừng vang lên từ tiếng vang não lòng của Chúa. Tôi thấy mình như thể lạc mất Ngài, đang càng ngày càng rời xa Ngài, đang tìm cách trốn tránh Ngài, đang cố sức giấu mình trong những tàn cây, để Ngài không nhìn thấy tôi. Tôi yêu chuộng bóng tối hơn ánh sáng, thích sự nhơ nhuốc hơn sự sạch trong, yêu con đường quanh co dối trá hơn chính lộ ngàn đời. Nhìn lại tất cả những gì sai phạm tôi đã làm, phải thú nhận ra, tôi cũng chẳng biết là mình đang ở đâu nữa.
Nhưng khi ta cứ ngỡ là mình đang loay hoay không định hướng giữa đại dương mênh mông chẳng biết đi về đâu thì chính Thiên Chúa đã hiện diện ngay bên cạnh. Ngài đi tìm ta. Ngài cất tiếng gọi tên ta. Ngài biết ta chẳng dám đối diện với Ngài nên chủ động ngỏ lời trước. Ngài biết ta đang lạc trôi giữa dòng đời bão tố và không thể tự mình trở về nên đã đích thân đến để đón ta. Điều duy nhất mà ta cần làm là lấy hết can đảm để trả lời câu hỏi của Ngài như một dấu chỉ của lòng sám hối, ăn năn, một sự nhận biết thân phận yếu đuối của mình và thừa nhận quyền năng cứu độ của Thiên Chúa tình yêu.
Đâu đó trong cuộc đời lạc trôi này, tiếng gọi của Thiên Chúa vẫn cứ vang vọng mãi, để cho ta biết mình đang ở đâu và cũng để ta biết rằng Chúa yêu thương ta nhiều lắm!
Pr. Lê Hoàng Nam, SJ
