Khoảnh khắc tựu trường luôn là khoảnh khắc đặc biệt đối với đời học sinh. Vì đó là thời khắc mang ý nghĩa quy tụ, bắt đầu một hành trình mới trong một chặng đường tri thức. Thật dễ dàng để nhận ra sự khác biệt trong khoảnh khắc tựu trường cũng như việc học xưa và nay, như những bước tiến của thời đại, nhưng ý nghĩa cốt lõi vẫn luôn là như thế.
Tôi vẫn nhớ khoảnh khắc được mẹ chở trên chiếc xe đạp cọc cạch đến trường. Băng qua con đường mòn nhỏ, bánh xe chạy trên những bờ ruộng, bờ kênh còn chút trơn trượt của sương sớm. Mùi cỏ thơm thoảng lên sống mũi, kèm theo hương vị sông nước quê nhà gợn lên trong lòng đứa bé như tôi một niềm vui khó tả. Từ xa, tôi đã thấy các bạn khác cũng được ba hay mẹ dắt tay đến trường. Trong bộ đồng phục ngắn ngủn, phai màu vì tận dụng đồ năm ngoái, trên cổ đeo chiếc khăn quàng đỏ bay phất phới, khuôn mặt nôn nao, háo hức là cảm giác của lũ học sinh chúng tôi. Trường quê nằm gọn trong một khoảng sân rộng, xung quanh toàn cỏ với cỏ. Có lẽ trường làng tôi ngày xưa không đẹp như các trường học ngày nay, chỉ đơn giản là một dãy nhà với nhiều phòng, vài cái bàn ngồi học, và chiếc bảng phấn cũ kỹ đặt phía trên. Trường đã cũ nên nhiều chỗ sơn bị bong ra, và rong rêu qua năm tháng dần tạo nên cái nét cổ kính của riêng nó. Nhớ lại cái cảm giác của mừng vui vì sắp gặp lại bạn bè, thầy cô lúc đó thật khó tả.
Các bạn tôi đã quy tụ quanh sân trường, tụ nhau chơi cò cò, nhảy dây, bắn bi hay trốn tìm. Tiếng ồn ào náo nhiệt sau những tháng hè im ỉm khiến sân trường vui hẳn. Tiếng trống trường vang hồi dài, chúng tôi nhanh chân tập trung giữa sân trường. Thầy hiệu trưởng lên nói lời khai mạc và đánh tiếng trống khai giảng. Sau đó, chúng tôi ai về lớp nấy gặp thầy cô chủ nhiệm của mình. Chiều hôm đó cả lớp đi lao động đầu năm học, vai vác chổi, đồ hốt rác mà miệng thì cười nói vui vẻ hết sức. Sau một hồi làm việc sân trường sạch cỏ, lớp học sạch sẽ hơn và sẵn sàng cho buổi học vào ngày mai. Cái nét hồn nhiên của tuổi thơ là vậy.
Thắm thoát hơn hai mươi năm trôi qua, nghĩ lại chợt thấy khoảnh khắc tựu trường của thời đại mới chắc hẳn vui hơn chúng tôi ngày xưa nhiều lắm. Cơ sở vật chất, tiện nghi hẳn phải đầy đủ, đẹp đẽ và mới mẻ hơn. Đồng phục đẹp hơn và hiện đại hơn ngày trước. Tinh thần học tập của thời đại mới cũng phải mạnh mẽ và rõ ràng hơn. Trước đây việc đến trường của chúng tôi không nằm trong diện chính yếu, vì nhà quá nghèo nên có bạn đồng lứa với tôi có đứa ở nhà chăn trâu, ra ruộng phụ ba mẹ. Vậy nên chúng tôi thời ấy xem việc học là một con đường để lựa chọn trong nhiều con đường khác nhau. Còn trong thời đại mới này thì khác, việc đào luyện tri thức luôn là điều tất yếu và cực kỳ cần thiết. Vì nó góp phần xây dựng tương lai không chỉ cho bản thân, gia đình mà cả xã hội nữa.
Các bạn học sinh trong thời đại mới có lẽ cũng không còn thích thú với những trò chơi khi xưa của chúng tôi. Vì ngày nay các bạn đã có những phương tiện giải trí mới và hiện đại. Những trò chơi điện tử luôn được cập nhật liên tục, cùng với những thiết bị điện tử phục vụ nhu cầu nghe nhìn và học hỏi, đã giúp các bạn rất nhiều trong việc vừa chơi vừa học. Bên cạnh đó, những công cụ phục vụ cho việc học trong giáo dục ngày nay luôn lựa chọn điều tốt nhất, lợi nhất và giúp ích cho cả giáo viên lẫn học sinh. Nhìn vào khía cạnh này dễ dàng nhận ra mong mỏi của đất nước và xã hội đặt vào thế hệ trẻ như thế nào. Việc đầu tư chất lượng cao chỉ để giúp từng người trong tầng lớp trẻ thêm tri thức, kinh nghiệm và kỹ năng. Tất cả được định hình cách chỉnh chu và gần như hoàn hảo trong khả năng cho phép.
Nhưng có những điểm chung mà tôi nhận ra nơi mỗi học sinh xưa cũng như nay, là chính ý thức, mục đích và mong mỏi của từng học sinh trong mọi thời đại. Dù xưa hay nay thì việc học vẫn là con đường hữu ích cho tương lai, vì thế mà mỗi học sinh đều đặt ra cho mình những mục tiêu, đích nhắm riêng để hướng tới. Hình thức học tập thì có thể khác nhau, nhưng tinh thần học tập luôn là một. Thi thoảng vẫn có những nhận xét về thái dộ học của những học sinh thời nay, hay so sánh với lối học ngày xưa, có lẽ điều này chưa hẳn đúng lắm. Bởi lẽ mỗi thời đại luôn có cách thức phù hợp riêng của nó, và tất cả đều dẫn người ta đến mức trưởng thành cả về nhân bản, đạo đức và kiến thức.
Một điểm chung khác cũng cần ghi nhận là mục đích phổ quát mà việc học mang lại. Bởi lẽ việc học bao đời nay không chỉ là tiến thân, mà luôn có một mục đích khác lớn hơn rất nhiều. Đó là trở thành một người có ích và giúp ích cho xã hội, đất nước. Có biết bao nhân tài đời trước đã sống và làm điều này như một tấm gương sáng cho những thế hệ đi sau học theo. Nếu học chỉ để tiến thân, mưu ích cho bản thân thì thực quá ích kỷ và hạn hẹp, chưa phát huy hết tinh thần của việc học. Thế nên, việc định hướng mục đích học này cách rõ ràng từ trước tới nay vẫn luôn là điều quan trọng.
Tôi cũng nhận thấy những băn khoăn của học sinh ngày hôm nay với thời đại của trước đây không khác nhau là mấy. Vẫn trăn trở cho việc tiếp thu lượng kiến thức rộng lớn trong nhiều lãnh vực, vẫn khao khát đạt điểm tốt trong suốt năm học, và quyết tâm để đạt kết quả tốt trong các kỳ thi. Nhờ những động lực như thế mà việc hy sinh, dấn thân và cố gắng mỗi ngày là điều không thể thiếu đối với học sinh. “Có công mài sắt có ngày nên kim”, “học, học nữa, học mãi”, “học ăn, học nói, học gói, học mở” là những điều mà cha ông truyền lại cho bao đời và vẫn còn ý nghĩa trong ngày nay. Con đường học thức là một con đường thênh thang đòi hỏi một sự nỗ lực lớn lao trước bao nhiêu thách đố.
Ngẫm về khoảnh khắc tựu trường, tôi thấy nhớ những cảm xúc tựu trường đầu đời học sinh cách đây hơn hai mươi năm, thấy thương yêu và trân trọng những giây phút ấy. Tôi cũng ngẫm về việc học của mình hiện tại với điều kiện đầy đủ gấp xưa nhiều lần. Ước gì việc học của tôi hôm qua, hôm nay và tương lai vẫn luôn đúng hướng, để không phụ lòng đất nước, thầy cô, cha mẹ, bạn bè và những ai hằng mong mỏi.
Lạy Chúa, một năm học mới đã bắt đầu với nhiều điều ngổn ngang. Xin giúp chúng con luôn ý thức mục đích việc học của chúng con không chỉ là tiến thân, nhưng còn nhiều mục đích cao cả hơn nữa. Ước gì qua việc học này, chúng con khám phá ra hoạch định diệu kỳ của Chúa và chung tay xây dựng một xã hội, thế giới tốt đẹp hơn từng ngày. Amen.
Little Stream
