Lm Stêphanô Pongracz SJ,
Lm Melkiôrê Grodziecki SJ
và Lm Marcô Krizevcanin, kinh sĩ.
“Trâu bò húc nhau, ruồi muỗi chết.” Nếu không có có Chúa, hẳn cha Stêphanô Pongracz SJ, và cha Melkiôrê Grodziecki SJ, cùng với người bạn là cha Marcô Krizevcanin, chỉ là con ruồi con muỗi bất hạnh bỏ mạng trong cuộc tranh giành quyền lực giữa các phe phái chính trị ở châu Âu vào đầu thế kỷ XVII. Nhưng Chúa đã không để cái chết của các ngài trở thành vô nghĩa.
Cha Stêphanô Pongracz (1584 – 1619), người Hungary, con một gia đình quý tộc ở Transylvania, ngài gia nhập Dòng Tên năm 1602. Cha Melkiôrê Grodziecki (1582-1619), người Ba Lan, là con một gia đình giàu có ở Silesia. Các ngài biết nhau khi sống chung một năm tại nhà tập Dòng Tên ở Brno, nước Séc.
Đầu thế kỷ XVII, các thế lực chính trị ở châu Âu chia thành hai nhóm chính, nhóm theo Công giáo và nhóm theo Tin Lành, tranh giành ảnh hưởng liên tục, gây nên cuộc chiến tranh kéo dài 30 năm. Kosice, nơi có cung điện của vị vua người công giáo Ferdinand, là một trong những các điểm nóng của cuộc tranh chấp. Kosice ngày nay nằm trong lãnh thổ nước Slovakia, nhưng lúc ấy Kosice là một thành phố hàng đầu nước Hungary.
Năm 1618, Hồng y Pazmany mời một số linh mục đến Kosice giúp các giáo dân sống tản mát trong khu vực và bị đe dọa hằng ngày. Nếu không phải vì vâng lời và vì yêu mến Chúa Giêsu và các linh hồn, không ai dại dột đâm đầu vào chỗ chết như thế. Dầu vậy, có 3 linh mục đã “dại dột” lên đường đến Kosice để phục vụ. Trong hai cha Dòng Tên, cha Pongracz nhận giúp các giáo dân sống rải rác khắp nơi, cha Grodziecki làm tuyên úy cho quân đội hoàng gia. Riêng cha Kizevcanin, một kinh sĩ người Croat, 31 tuổi, làm giám quản tu viện Szeplak.
Một đêm mùa hè năm 1619, một thủ lãnh Tin Lành là Rococzy cầm đầu chừng 1000 tay súng ùa vào thành phố Kosice, đánh chiếm thành phố, cướp bóc và phá huỷ các nhà thờ Công giáo, và bắt giam cả ba linh mục. Trong đêm mồng 6 tháng 9, các ngài bị binh sĩ lột quần áo, buộc hai tay treo lên sà nhà trong cung điện nhà vua, bị đánh đập, bị đốt cho chảy mỡ. Dù vậy, các ngài vẫn nhất quyết trung thành với Hội Thánh công giáo. Cha Pongraz khuyên hai cha trẻ hơn: “Đừng vì cuộc sống mau qua mà bỏ thánh giá Đức Ki-tô.”
Sáng ngay mồng 7, hai cha trẻ Grodziecki và Kizevcanin bị chém đầu, rồi xác bị liệng xuống hố phân. Riêng cha Pongracz bị đánh đập nhừ tử, rồi bị bỏ mặc 20 giờ cho tới khi tắt thở.
Như Chúa Giêsu trên thập giá, trước khi chết, cha Pongracz cầu nguyện: “Lạy Cha, xin tha cho họ, vì họ không biết việc họ làm.” Hận thù của con người, dù lớn đến đâu, không sao dập tắt được tình yêu Thiên Chúa đặt trong lòng các môn đệ Đức Ki-tô.
Cha cựu Bề Trên Cả Kolvenbach gọi các ngài là chứng nhân trung thành và dũng cảm của Đức Ki-tô nghèo khó và khiêm nhường. Các ngài được Đức Thánh Cha Gioan Phaolô II tuyên thánh năm 1995.
CHO VINH DANH CHÚA HƠN
A.M.D.G
