Nếu hỏi “con người là gì?”, nhiều người sẽ đồng ý với quan niệm con người bao gồm linh hồn (soul) và thân xác (body) kết hợp làm một. Khi chết, thể xác thuộc về vật chất sẽ trở về cát bụi, linh hồn thuộc thế giới thiêng liêng nên bất tử và đến một thế giới khác.
Tóm tắt trên đây về con người thực ra chỉ là đúc kết của những cuộc tranh luận đã có từ thời xưa. Chúng ta có thể thấy rằng Plato đã bị ảnh hưởng nhiều bởi niềm tin của thầy mình là Socrates. Quả thật, Socrates luôn kêu gọi con người “hãy chăm sóc linh hồn mình”. Bởi vì đối với Socrates thì linh hồn quý giá hơn thân xác nên ông ta sẵn sàng đánh đổi mạng sống để làm chứng cho linh hồn bất tử. Còn về trình thuật sáng thế, chúng ta thấy Thiên Chúa tạo dựng con người có cả hai phần: Ngài lấy bụi đất nặn lên hình hài con người, và thổi hơi[1] (linh hồn) vào hình hài ấy để làm nên một con người giống hình ảnh Ngài. Giáo Hội tin rằng:
“Linh hồn là cái làm cho ta thành một con người. Nó là nguyên lý linh thiêng của sự sống, và là cái sâu thẳm nhất trong con người. Linh hồn làm cho thể xác vật chất trở nên thân xác sống động của con người. Nhờ linh hồn, con người có thể xác nhận cái “Tôi” của mình, và đứng trước Thiên Chúa như một cá thể không ai thay thế được.” (Youcat số 62)
Dĩ nhiên thân xác con người không bất tử, nên khi chết, linh hồn rời bỏ thân xác ấy để sang thế giới bên kia. Đó là thế giới mà không ai có kinh nghiệm, vì chưa ai vào đó, trừ khi bước qua cái chết. Do đó, để giải thích về thế giới thiêng liêng đó, đúng là một thách đố cho mọi thời và mọi người. Tuy nhiên, với niềm tin vào mặc khải, tỏ lộ của Thiên Chúa, chúng ta tin rằng Thiên Chúa cứu con người. Như thế nào?
Khi chết thân xác con người trở về với cát bụi, chờ ngày phục sinh[2]. Linh hồn đứng trước ba lối nẻo để bước vào: Địa ngục, Luyện ngục và Thiên đàng. Theo giáo lý, chúng ta tin những ai sống ở đời này chối bỏ Thiên Chúa, chối từ tình yêu của Ngài, linh hồn họ không được hưởng nhan thánh Chúa. Nơi Hỏa ngục, không ai muốn vào, vì là tình trạng xa lìa đời đời với Thiên Chúa, thiếu vắng tình yêu cách tuyệt đối. Ngược lại, những ai trung tín và yêu mến Thiên Chúa, chết trong ân sủng của Thiên Chúa (nghĩa là sạch tội trọng), phần thưởng cho họ là Nước Thiên Đàng. Đó là một Giáo Hội khải hoàn, nơi có những vị thánh đang hạnh phúc vẹn toàn. Những ai chết nhưng còn mắc lỗi, chưa được thanh tẩy cách trọn vẹn, thì cần chịu sự thanh luyện cuối cùng trong Luyện ngục. Đó là Giáo Hội đau khổ. Những linh hồn ấy không thể làm gì khác hơn, ngoài chờ mong những lời cầu nguyện và van nài của chúng ta, những người đang sống trong Giáo Hội chiến đấu.
Như thế, vào cuối tháng 10 chúng ta thấy nhiều người ra nghĩa trang để chăm lo cho phần mộ của người thân. Trong suốt tháng 11, Giáo hội Công giáo đặc biệt mời gọi các tín hữu thăm viếng nghĩa trang, đọc kinh, cầu nguyện cho linh hồn ông bà tổ tiên và người thân. Đây là tháng mà linh hồn nơi luyện ngục đong đầy hy vọng. Cứ nhìn biết bao thánh lễ được cử hành nơi nghĩa trang, ánh nến và hương hoa, cũng cho thấy mỗi người sống đang cầu mong: Xin Thiên Chúa mở cửa Thiên đàng cho các linh hồn nơi luyện ngục.
Thực ra cầu nguyện cho họ cũng là tạo phúc đức cho chính mình và người thân ở đời này. Nhớ đến người đã khuất, Giáo Hội không muốn ở lại trong sự chết. Thiên Chúa là sự sống lại và là sự sống. Do đó, cả tháng 11 người tín hữu hướng về Thiên Đàng để ước mong người thân yêu của mình cũng được sống lại trong vinh quang. Nếu còn những ai đang ở chốn luyện tội, chúng ta không làm gì khác hơn là cầu xin cho họ. Rồi khi được giải thoát khỏi nơi đó, họ cũng cầu bầu với Thiên Chúa ban nhiều ơn lành xuống cho chúng ta. Đó là mầu nhiệm các thánh thông công. Bởi “Nếu một bộ phận nào đau, thì mọi bộ phận cùng đau. Nếu một bộ phận nào được vẻ vang, thì mọi bộ phận cũng vui chung.” (1Cr 12,26).
Các bạn trẻ thân mến,
Vài dòng trên đây để nhắc nhớ mỗi người chúng ta đang ở trong thời gian của nguyện cầu. Chắc chắn ai cũng chết. Dù nhiều bạn trẻ gào lên trước thực tế này, nhưng không ai thay đổi được! Bạn đừng quên khi chết rồi, chẳng ai có thể giúp chính mình ở Luyện ngục. Là người trẻ còn hiện hữu trên cuộc đời này, ước gì mỗi người có thể làm được việc gì đó để giúp họ, vì chút tình yêu của ta có thể vươn tới cả đời sau. Có những cách thế rất tuyệt vời có thể làm. Chẳng hạn:
Ăn chay, cầu nguyện, làm các việc lành, nhất là dâng thánh lễ để xin ơn cho họ. Mỗi ngày sống nhớ đến những linh hồn đã khuất, để “năn nỉ” với Chúa tha tội cho họ. Hãy “nhắn tin” cho Thiên Chúa bằng những lời cầu nguyện như thế. Tin ấy sẽ đến được với Thiên Chúa và những linh hồn đau khổ sẽ bớt khổ đau. Họ là những người thân của chúng ta. “Bạn đừng ngại ngùng cứu giúp những người đã ra đi và dâng lời cầu nguyện cho họ.” (Thánh Gioan Kim Khẩu)
Trong tháng này, các bạn trẻ thấy Giáo Hội cử hành đặc biệt ngày lễ các Thánh (mùng 1), sau đó là Lễ Các Đẳng Linh Hồn vào ngày 2 tháng 11. Một hồng phúc to lớn trong những ngày này mà các bạn trẻ có thể nhận, đó là lãnh nhiều ơn trong tháng này. Ơn Đại Xá trong 8 ngày đầu, nếu các bạn:
- Viếng nhà thờ từ trưa ngày 1 tháng 11 đến nửa đêm ngày 2 tháng 11,
- Hoặc viếng nghĩa trang trong vòng 8 ngày đầu (từ ngày 1 đến 8 tháng 11).
Với điều kiện đơn giản như sau:
Khi viếng, đọc một kinh Lạy Cha, một kinh Tin Kính, lãnh được một ơn đại xá và nhường lại cho các đẳng linh hồn. Nhớ là cần xưng tội, rước lễ, cầu nguyện theo ý Đức Giáo Hoàng.
Hoặc trong mỗi thánh lễ, người trẻ hiệp thông cùng linh mục dâng lên Thiên Chúa: “Xin Chúa cũng nhớ đến anh chị em chúng con đang an nghỉ trong niềm hy vọng sống lại, và mọi người, đặc biệt các bậc tổ tiên, ông bà, cha mẹ và thân bằng quyến thuộc chúng con đã ly trần trong tình thương của Chúa. Xin cho hết thảy được vào hưởng ánh sáng Tôn Nhan Chúa.” (Kinh Nguyện Thánh Thể II)
Được như thế, ước mong mỗi người trẻ bước vào một tháng không u uẩn, chết chóc như nhiều người nghĩ; nhưng đó là thời gian để cầu nguyện cho các linh hồn. Thế giới thiêng liêng ấy luôn quan trọng đến phần phúc của chúng ta. Xin đừng chỉ bám chặt vào đời sống vật chất, nhưng hãy để lòng mình hướng đến thế giới đời sau, nơi đó là nhà, là quê hương đích thật của mỗi người.
Cầu chúc mỗi người, nhất là người trẻ sống nhiều hy vọng trong tháng này!
Giuse Phạm Đình Ngọc SJ
[1] “Nhờ có nguồn gốc từ trái đất, con người được liên kết với mọi sinh vật, nhưng chỉ nhờ có linh hồn do Thiên Chúa “thổi vào” họ mới là người. Điều đó ban cho họ một phẩm giá độc nhất, nhưng đồng thời cũng trao một trách nhiệm độc nhất.” Theo Đức Hồng y Christoph Schönborn, Tổng giám mục Áo.
[2] Chúng ta đọc thấy trong Tin Mừng thánh Gioan về quanh cảnh của ngày tận thế: “Mọi kẻ ở trong mồ sẽ nghe tiếng Người (Chúa Giêsu) và bước ra. Những kẻ đã làm việc lành, sẽ sống lại để hưởng Sự Sống đời đời. Những kẻ đã làm ác, sẽ sống lại để chịu phán xét.” (Ga 5, 29).
Mong một lần được xưng tội, rước lễ, cầu nguyện theo ý Đức Giáo Hoàng