Cái chết luôn là một nỗi ám ảnh dành cho hết thảy mọi loài. Thực ra, chẳng có cái gì gọi là chết. Chết chỉ là một cái tên người ta gán cho tình trạng không còn sự sống. Sở dĩ ta sợ cái chết là bởi vì cái chết sẽ dấu chấm hết cho tất cả cuộc đời ta. Cái chết sẽ mang đi của ta mọi thứ, kể cả ưu phiền, kể cả những thành công đang trên đà đỉnh điểm. Cái chết lạnh lùng và phũ phàng chưa từng có. Nó chẳng cả nể chuyện giàu nghèo, chẳng màng gì chuyện ta có quyền lực hay là người yếu thế. Nó không cần biết ta đang hạnh phúc hay đau buồn, không đếm xỉa tới việc ta đang có những tương quan tốt hay đang bị đổ vỡ, cô đơn. Không con người nào có thể mua chuộc nó, có thể sai khiến nó, có thể trì hoãn nó, và càng không thể trốn tránh nó khi nó đến gõ cửa cuộc đời mình.
Người ta sợ cái chết một phần cũng là vì nó như một lữ khách không hẹn mà đến. Có khi nó đến khi tuổi đời đã nếm trải không ít những phong sương bụi trần. Nhưng cũng có lúc nó đến khi cánh hoa còn chưa kịp nở ra trọn vẹn. Có người mong chết thì lại không được. Có người khát khao sống thì nó không cho. Người ta có thể chết khi đêm về, cũng có thể chết vào buổi ban trưa, nhưng cũng có thể ra đi về cõi vĩnh hằng khi bình minh mới vừa thức giấc. Có cả trăm ngàn lý do cướp đi mạng sống của người ta: bệnh tật, tai nạn… hay có đôi khi con người tự ý muốn kết liễu đời mình. Tử thần luôn rình rập khắp mọi nơi khiến ta có cảm tưởng như lưỡi hái của nó có thể chạm vào cổ ta bất cứ khi nào nó muốn.
Một nỗi sợ hãi khác đến với ta khi nghĩ về cái chết là ta không biết cái gì sẽ xảy đến đằng sau biến cố này. Liệu thực sự có một cuộc sống sau cái chết không? Liệu có một Đấng toàn tri và toàn năng, Đấng sẽ vạch trần ra toàn bộ những việc ta đã làm trên trần gian này không? Liệu có một Thiên Đàng hạnh phúc đang dọn sẵn cho ta phía trước không, hay là một hình phạt nào đó trầm luân đợi chờ ta? Nếu có một cuộc sống sau cái chết thật thì cuộc sống ấy sẽ như thế nào?… Tất cả những thắc mắc đó khiến ta tò mò. Ta có thể vô lễ hay bất kính với một người còn đang sống, nhưng với một người chết, ta luôn tỏ ra kính trọng và cúi mình. Ấy là bởi trong lòng ta có một xác tín thực sự là xác chết đang ở trước mặt ta đây có một giá trị thánh thiêng nào đó, mà ta không dám buông lời xúc phạm nữa, dù ta có căm ghét người ấy đến dường nào. Nhìn họ, ta tưởng nghĩ đến một ngày ta nằm ở vị trí ấy. Một đời sống ở dương gian, ta có thể đặt chân ở miền này xứ nọ, bôn ba khắp nơi, dong duổi biển Nam, trời Bắc, nhưng dù có đi đâu, tất cả đều phải hướng về một cánh cổng chung, đó là cái chết. Cái chết là câu trả lời cuối cùng cho tất cả mọi người, ở mọi thời đại.
Có người ví cái chết như một giấc ngủ yên, một trạng thái nằm nghỉ, quên đi hết tất cả những muộn phiền vương vấn nơi trần gian. Sau một hành trình dài với bao nhiêu vất vả lầm than, cái chết đến như một phần thưởng, để con người không còn phải lo lắng, bận tâm về chuyện gì nữa cả. Đôi mắt nhắm lại, đôi tay buông xuôi, những bụi trần không còn làm cho họ phiền sầu nữa. Cũng có người ví cái chết như một chiếc lá vàng khô rụng xuống đất, trở về với cội nguồn của mình. Chiếc lá sẽ mục nát đi, sẽ thối rữa đi, không còn hình hài tươi đẹp như trước, không còn là nơi để bướm ong ve vãn nô đùa. Nó sẽ về với nơi mà nó khởi sự, về với lãng quên, như thể chưa từng tồn tại. Nhưng nó thấm sâu vào lòng đất, trở nên nguồn sống cho những chiếc lá khác đang được thành hình. Sự sống của nó được chuyển trao. Nó sẽ hiện diện dưới một hình thức khác, một sự sống khác.
Cái gì không chết thì nó không thực sự sống. Cái chết như một con đường hầm tối đen dẫn ta đến một khoảng trời rộng lớn và quang đãng hơn. Cái chết như một cánh cửa mở ra cho ta một thế giới mới hoàn toàn tuyệt mỹ, nơi ngập tràn êm dịu và hạnh phúc cao dâng, nơi quê nhà của ta, nơi ta không bao giờ còn cảm thấy cô đơn, buồn phiền, sầu khổ. Thế nên, có người ví cái chết như việc một hạt giống thối đi và bắt đầu sinh ra một mầm sống mới. Vỏ hạt mầm vỡ ra, chồi non từ từ vươn thẳng lên, xòe ra những cành nhỏ đón nắng mai tươi rạn. Rồi có ngày, cây non ấy sinh hoa kết quả. Một cuộc sống tràn trề hạnh phúc mĩ mãn, hơn hẳn sự sống khi còn ở trong hạt mầm.
Lạy Chúa, chúng con biết là có ngày chúng con sẽ phải đối diện với cái chết. Chúng con tin rằng đó là giây phút chúng con sẽ được kết hiệp với Chúa cách trọn hảo và đầy tràn hơn. Chúng con xin dâng lên Chúa tất cả những ai đang chuẩn bị dọn mình để đến gặp Chúa nơi cuộc sống mai sau. Chúng con cũng xin Chúa giúp con biết sống cuộc sống này thế nào để khi chết, chúng con có thể cười mãn nguyện. Cuộc sống này là khúc dạo đầu cho một sự sống thật vĩnh cửu. Xin Chúa giúp chúng con sống sao cho trọn trong ân nghĩa Chúa.
Amen.
Pr. Lê Hoàng Nam, SJ
