Đức Giám mục Giuse Phạm Trung Lương (范忠良, Fan Zhong-liang), Dòng Tên, giám mục Thượng Hải, 96 tuổi, Chủ tịch Hội đồng Giám mục của Cộng đồng Công giáo “thầm lặng” Trung Quốc, và là người lãnh đạo cộng đồng Công giáo “thầm lặng” tại Thượng Hải, đã qua đời tại Thượng Hải hôm Chúa nhật 16-03 vừa qua, sau một thời gian dài lâm bệnh.
Đức cha Giuse sinh năm 1918 và được rửa tội lúc 14 tuổi. Ngài được nhận vào nhà tập Dòng Tên Thượng Hải năm 1938, thụ phong linh mục năm 1951. Năm 1955 ngài bị bắt, bị khép vào “tội phản cách mạng” và bị kết án 20 năm tù giam ở tỉnh Thanh Hải. Tuy nhiên đến năm 1979, cha Phạm Trung Lương đã được trả tự do.
Năm 1985, ngài được bí mật tấn phong Giám mục phụ tá giáo phận Thượng Hải. Năm 2000, ngài được Đức Chân phước Giáo hoàng Gioan Phaolô II bổ nhiệm làm Giám mục chính tòa Thượng hải nhưng không được chính quyền Trung Quốc công nhận. Trong nhiều năm qua Đức cha Lương bị bệnh mất trí nhớ, sống ẩn dật trong một căn hộ và vẫn bị quản chế.
Sau khi nghe tin Đức cha Giuse qua đời, Đức Hồng y Giuse Trần Nhật Quân, cũng là một người gốc Thượng Hải đã chia sẻ rằng: “Người tôi tớ trung tín và người mục tử tốt lành này đã hoàn tất ‘đường thập giá’ của mình và nay trở về nhà Cha. Chúng ta nhớ đến ngài như một mẫu gương và chúng ta chắc chắn rằng từ thiên quốc ngài sẽ bảo vệ đoàn chiên của mình”.
Giáo hội Công giáo tại Trung Quốc có khoảng 8 – 12 triệu tín hữu và bị phân chia thành 2 cộng đồng. Cộng đồng thứ nhất được nhà nước công nhận và do Hội Công giáo yêu nước (không được Vatican công nhận) lãnh đạo. Hội Công giáo yêu nước này tự ý bổ nhiệm giám mục mà không có phép của Tòa Thánh. Cộng đồng thứ hai không được nhà nước công nhận và thường được gọi là cộng đồng “thầm lặng” hoặc cộng đồng “hầm trú”. Các giám mục thuộc cộng đồng “thầm lặng” được Tòa thánh bổ nhiệm nhưng không được chính quyền công nhận. Các ngài thường bị bắt bớ, quản thúc và không được phép thi hành sứ vụ giám mục.
Giáo hội Công giáo tại Thượng Hải cũng có hai cộng đồng: cộng đồng “công khai” và cộng đồng “thầm lặng”. Cả hai cộng đồng này có khoảng 150.000 tín hữu với hơn 100 linh mục.
Trước khi Đức cha Aloysius Kim Lỗ Hiền, Dòng Tên, giám mục giáo phận Thượng Hải, qua đời năm 2013, ngài đã truyền chức giám mục cho Đức cha Tađêô Mã Đạt Khâm (được cả Vatican và chính quyền Trung Quốc công nhận) để kế nhiệm ngài chăm sóc giáo phận. Tuy nhiên, Đức giám mục Mã Đạt Khâm đã bị chính quyền quản thúc tại gia từ khi ngài công khai tuyên bố rút khỏi Hội Công giáo Yêu nước, ngay sau khi được tấn phong giám mục vào ngày 07-07-2012.
Chỉnh Trần, S.J.
