CURA PERSONALIS[1]
Peter-Hans Kolvenbach S.J.
Nguyên Bề Trên Cả, Dòng Tên
Nét tiêu biểu của đặc sủng I-nhã là luôn [đặt ta] ở trong tư thế chuyển động. I-nhã thích diễn tả điều này bằng cách sử dụng lối so sánh: ngài viết trong Hiến Chương (HC 52) rằng mọi sự phải được quyết định vì vinh quang và để ca tụng Chúa hơn. Một điều gần như quá phổ biến, và thường được hiểu cách không đầy đủ, đó là trạng từ “más” – “magis”, vốn là từ khiến chúng ta chỉ ước ao và chọn lựa những gì dẫn chúng ta “hơn” tới cùng đích mà vì đó ta được dựng nên (LT 23). Để duy trì động lực thiêng liêng và sức năng động tông đồ theo hướng “hơn nữa”, I-nhã đã ghi trong Hiến Chương một loạt những dằng co và căng thẳng vốn không cho phép ta dừng lại hay hài lòng với những gì đã đạt được. Chính qua những căng thẳng này, ta được thúc đẩy để làm hơn nữa, hay đúng hơn để Chúa làm hơn nữa, trong chúng ta và với chúng ta. Mối căng thẳng đòi buộc nơi đời sống hoạt động tông đồ và được sống trong việc chiêm ngắm các mầu nhiệm Chúa Ki-tô là một mối căng thẳng nổi bật và phổ biến. Trong Hiến Chương, ta thấy rõ mối căng thẳng này nằm giữa niềm đam mê tìm kiếm cái phổ quát, cho toàn thế giới – vì ‘quanto más universal es más divino’ (“lợi ích càng phổ quát bao nhiêu thì càng linh thánh bấy nhiêu”) (HC 622) – và nỗi bận tâm đưa sứ vụ của mình vào phục vụ cho lợi ích của một nơi cụ thể nhất định. Hãy suy nghĩ cách phổ quát và hãy hành động cách cụ thể (think globally and act locally): thánh I-nhã đã muốn sống điều này như một mối căng thẳng có tính nội tại. Một căng thẳng khác cũng được đề cập trong bối cảnh này đó là căng thẳng giữa sự nghèo khó được chọn lựa với tất cả sự tận căn của nó noi theo sự tự hủy của Chúa Con, và sự nghèo khó thực tế mà chúng ta đang sống. Trong việc dấn dân phụng sự Chúa cách cụ thể, chúng ta được mời gọi hướng tới một cung cách và một mức sống mà chúng ta chẳng bao giờ đạt tới, nhưng luôn đòi chúng ta phải bắt đầu và bắt đầu lại.
Chủ đề của bài viết, “cura personalis” (‘chăm lo cho từng cá nhân) cũng thuộc về những căng thẳng này của nguồn hứng I-nhã, nguồn hứng thúc đẩy ta đến chỗ “hơn nữa”. “Cura personalis” vừa là đặc nét của đồng hành thiêng liêng, vừa là cấu tố của nền giáo dục và huấn luyện của Dòng Tên. Mối căng thẳng chứa đựng trong “cura personalis” có thể được mô tả như thế này: chính I-nhã kinh nghiệm thấy rằng trên đường đến với Chúa, mỗi người cần “cura”, tức sự trợ giúp của bạn đồng hành, ngay cả khi hành trình thiêng liêng này, vốn diễn ra trong Thánh Thần là Đấng rất riêng tư, mang tính: “cura personalis”. Để khám phá ý nghĩa của cụm từ này, chúng ta hãy lần theo các “chú dẫn” ở đầu cuốn Linh Thao. Theo tiếng Latinh, những chú dẫn này là những “ghi chú”; nếu là những “ghi chú”, thì chúng phải giải thích cho một bản văn nào đó, nhưng trong bối cảnh này I-nhã đâu để lại cho chúng ta bản văn nào, thế nên hầu chắc “bản văn” ở đây chỉ là cuộc gặp gỡ, nói chuyện riêng mà I-nhã dành cho từng thao viên trước khi cuộc Linh thao thực sự bắt đầu. Dĩ nhiên, cần phải xác định rõ bản chất của mối quan hệ này – “cura” – giữa I-nhã và cá nhân thao viên. Thay vì dành cả một thiên khảo luận hay một nghiên cứu thấu đáo cho việc này, I-nhã bằng lòng với việc dùng một vài ghi chú giúp làm nổi bật những điều trọng yếu.
