Lc 14, 1.7-14
Anh chị em thân mến,
Tin Mừng của Chúa nhật hôm nay tập trung vào lời tuyên bố của Đức Giêsu trước dân chúng: “Phàm ai tôn mình lên sẽ bị hạ xuống, còn ai hạ mình xuống sẽ được tôn lên” (Lc 14,11). Lời tuyên bố này được xem như lời tóm kết của hai câu chuyện: được chủ mời dự tiệc (Lc 14,7-10) và mời khách dự tiệc (Lc 14,12-14).
Hạ mình xuống khi được chủ mời dự tiệc: theo thói thường, người ta thích đi tìm cỗ nhất. Đức Giêsu dạy ngược lại: “hãy ngồi vào chỗ cuối” (Lc 14,10), để khi chủ nhà đến và nhận ra thì mời anh lên trên, lúc đó anh sẽ được vinh dự. Trái lại chủ nhà sẽ mời anh xuống dưới và anh sẽ phải xấu hổ! – Hạ mình xuống khi đãi khách dự tiệc: cũng theo thói thường, khi mời khách dự tiệc, người ta thích mời bạn bè, anh em, bà con, thân thuộc, giàu có để được họ đáp lại. Đức Giêsu dạy ngược lại: “hãy mời những kẻ nghèo khó, tàn tật, què quặt, đui mù”(Lc 14,13), vì họ không có gì đáp lại.
Dưới ánh sáng của bài Tin Mừng Chúa nhật trước, Đức Giêsu không dạy ta về cách ứng xử khôn khéo để được vinh dự hay cách đối đãi khờ khạo để phải gặp thiệt thòi. Ngài dạy chúng ta cách đi “qua cửa hẹp” của phép rửa để được vào Nước Thiên Chúa. Cửa hẹp này chính là đức ái hay tình yêu thần linh với hai đặc tính: tính khiêm tốn và tính nhưng không của tình yêu.
Tính khiêm tốn được diễn tả trong Tin Mừng bằng việc chọn chỗ cuối. Chọn chỗ cuối là hành vi hạ mình vốn đòi hỏi sự hủy mình. Tự bản chất, tình yêu thần linh có tính hủy mình. Sự hủy mình này được minh thị qua việc phục vụ, qua sự hiến tế mà chính Đức Giêsu đã sống và dạy chúng ta sống. Khi mặc khải về cuộc khổ nạn Ngài nói: “Như Con Người đến không để được phục vụ, nhưng để phục vụ và hiến mạng sống làm giá chuộc muôn người” (Mc 10,45); trước khi bước vào cuộc khổ nạn, Ngài còn quì xuống rửa chân cho các môn đệ để tấn phong các ông thành những kẻ tôi đòi với Ngài (Ga 13,1-15) – và khi dạy các môn đệ sống, Ngài nói: “Anh em hãy yêu thương nhau như chính Thầy yêu thương anh em. Không có tình thương nào cao cả hơn tình thương của người đã hy sinh mạng sống vì bạn hữu mình” (Ga 15,12-13).
Tính nhưng không được được mô tả trong Tin Mừng bằng việc thiết đãi những kẻ nghèo khó, đui mù, què quặt. Thiết đãi những người này đòi hỏi tính nhưng không, nghĩa là cho đi mà không mong được đáp đền. Tự bản chất, tình yêu thần linh có tính nhưng không này và khi cho đi vì người khác, người ta lại tìm được chính mình. Nhờ kinh nghiệm này trong Thiên Chúa mà Đức Giêsu hiên ngang bước vào cuộc khổ nạn và nói: “Con Người sẽ bị nộp vào tay người đời… sau ba ngày Ngài sống lại” (Mc 10,31). Và rồi Ngài dạy các môn đệ: “Ai muốn theo Tôi, phải từ bỏ chính mình, vác thập giá mình mà theo. Quả vậy, ai muốn cứu mạng sống mình thì sẽ mất, còn ai liều mất mạng sống mình vì Tôi và vì Tin Mừng thì sẽ cứu được mạng sống ấy” (Mc 8,34-35).
Chính trong viễn cảnh này của đức tin mà tác giả sách Huấn ca ngợi khen kẻ sống khiêm nhường. Bởi lẽ kẻ tự hạ khiêm tốn làm đẹp lòng Thiên Chúa và Người được tôn vinh nơi họ, trong khi phường kiêu ngạo sẽ lâm cảnh khốn cùng vì sự xấu mọc rễ sâu trong họ (HC 3,18.20.28). Cũng chính trong ánh sáng đó mà tác giả thư Do Thái xác quyết rằng tên của những người tin đã được ghi trên trời, và họ đang tiến đến cùng Thiên Chúa và đến cùng Đức Giêsu tại thành thánh Giêrusalem trên trời giữa muôn vàn thiên sứ và giữa những con đầu lòng của Thiên Chúa (Dt 12,18-19.22-24a).
Chúng ta cùng cầu nguyện cho nhau và nâng đỡ nhau sống con đường khiêm tốn mà Đức Giêsu đã sống và đã chỉ dạy để khi dấn thân loại bỏ con người kiêu hãnh và tập luyện sống lối sống mới, chúng ta cảm nghiệm được niềm vui và hạnh phúc thực trong từng biến cố xảy ra. Amen.
Giuse Lê Quang Chủng SJ
