Hoàng Sóc Sơn, SJ.
Chương VII: BƯỚC ĐẦU DÒ DẪM
Khi không được phép ở lại Giêrusalem, hẳn là thánh I-nhã cảm thấy hụt hẫng. Trên tàu từ Đất Thánh về Châu Âu, ngài tự hỏi: “Phải làm gì?” Paul Dudon cho rằng “Vào những giờ phút khó khăn nhất trong chuyến đi, Chúa Giêsu hiện ra để nâng đỡ ngài, nhưng không cho ngài biết tương lai. Ngài phải cân nhắc các lý do thuận và nghịch, phải vận dụng lý trí để suy xét cặn kẽ về nếp sống phải theo.”[1] “Cuối cùng, kẻ ấy cảm thấy nên dành thời gian học hành để có thể giúp đỡ các linh hồn, nên kẻ ấy quyết định đi Barcelona.”[2]
“Cảm thấy nên”: có vẻ hơi nhẹ, khác hẳn với những xác tín mạnh mẽ về giúp đỡ các linh hồn ở Manresa. Tuy nhiên, đó là một quyết định khá quan trọng. Trước khi đi Giêrusalem, ngài lưỡng lự chưa biết sau đó nên vào dòng Chartreux hay sống như một ẩn sĩ. Giờ đây, hình như ngài bỏ cả hai ý định ấy, và dứt khoát hiến thân cho việc tông đồ.
“Giúp đỡ các linh hồn” là điều thánh I-nhã đã xác tín từ Manresa, và ngài đã khởi sự bằng việc phục vụ bệnh nhân và nói chuyện về Chúa cho người bệnh cũng như một số người khác. Đến Giêrusalem, ngài muốn giúp đỡ các linh hồn bằng việc loan báo Tin Mừng cho người Hồi Giáo. Giờ đây, ngài nghĩ đến “học hành để có thể giúp đỡ các linh hồn”. Tại sao ngài không cứ tiếp tục như ở Manresa? Hẳn là ngài thấy ở Manresa hoạt động tông đồ của ngài chưa được như ước nguyện, cả về số lượng cũng như chất lượng, nên ngài nghĩ nhờ học hành, ngài sẽ giúp đỡ các linh hồn được hơn. Quyết định đi học còn khá mơ hồ: học những gì và đến mức nào? Hình như ngài chưa nghĩ đến chức linh mục.
Một điều cho thấy rõ hơn tính cách mơ hồ: ngài ngỏ ý với các thân hữu ở Barcelona về việc học và được hoan nghênh. Một giáo viên cũng sẵn lòng giúp đỡ. Tuy nhiên, ngài muốn học ở Manresa với một đan sĩ thánh thiện[3]. Hình như ngài vẫn muốn dành nhiều thời giờ cho kinh nguyện, chưa coi việc học là quan trọng lắm, chỉ là thêm thắt thôi. Chỉ sau khi trở lại Manresa và biết vị đan sĩ ấy đã chết, ngài mới quyết định học ở Barcelona[4]. Chẳng lạ gì trong thời gian đầu học với giáo viên Ardévol, ngài chưa hoàn toàn chú tâm vào việc học.
Ba ân nhân chính của ngài tại Barcelona[5]: (1) bà Inés Pascual cho ngài chỗ ở; (2) giáo viên Jerónimo Ardévol dạy ngài miễn phí; (3) bà Isabel Roser lo mọi chi phí.
Căn nhà của bà Inés Pacual tọa lạc ngay trung tâm Barcelona, ở góc đường Cotoners và Forn, nay là Princesa và Sant Ignasi, thuộc giáo xứ Đức Mẹ Biển. Dudon cho biết đó là một ngôi nhà vừa nhỏ vừa xấu[6]. Tầng trệt là cửa hàng bán vải và quần áo; tầng lầu là các phòng cho gia đình. Trên nhất, sát nóc, là một phòng nhỏ (dài 2,5 mét, rộng 2,2 mét, cao chưa đầy 2 mét) dành cho con bà Pascual là Juan. Phòng có một cầu thang xoắn để lên xuống và có cửa mở ra sân thượng. Thánh I-nhã ở phòng ấy, và khi Juan về thì hai người ở chung.
